Edward Kowalik – Wikipedia, wolna encyklopedia
Edward Kowalik (ze zbiorów NAC) | |
porucznik | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | 1935–1945 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | 6 pułk lotniczy, |
Stanowiska | radiooperator i radiomechanik |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca | instruktor w zakresie lotniczych urządzeń radiowych naziemnych i pokładowych, |
Odznaczenia | |
Edward Kowalik vel Edward Ślusarski vel Edward Ciupiński vel Zbigniew Gembarski vel Edward Sarama, ps.: „Ciupuś”, „Drobnostka”, „Edward” (ur. 3 stycznia 1916 w Warszawie, zm. 26 października 1987 tamże) – podoficer Wojska Polskiego II RP, starszy sierżant lotnictwa, radiomechanik zawodowy, podporucznik Armii Krajowej, cichociemny, uczestnik powstania warszawskiego, porucznik ludowego Wojska Polskiego, kierownik wydziału łączności PLL LOT.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Edward Kowalik uzyskał dyplom elektromechanika po ukończeniu trzyletniej Szkoły Rzemieślniczej Przemysłowej w 1932 roku. Do 1935 roku uczył się w Szkole Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich. W latach 1935–1939 służył w 6 pułku lotniczym.
We wrześniu 1939 roku służył w drużynie łączności III dywizjonu myśliwskiego 6 pułku lotniczego walczącego w strukturach Armii „Łódź”. Przekroczył granicę polsko-rumuńską 19 września 1939 roku. Był internowany w Rumunii. W styczniu 1940 roku znalazł się we Francji, gdzie został skierowany do Polskich Sił Powietrznych w Lyonie. W czerwcu 1940 roku dostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do dywizjonu 309.
Po przeszkoleniu w zakresie lotnictwa w konspiracji, łączności radiowej dla lotnictwa, radiotelegrafii i dywersji został zaprzysiężony 4 marca 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 9 na 10 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 1” dowodzonej przez kpt. nawigatora Stanisława Daniela. Dostał przydział do referatu łączności lotniczej Wydziału Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego sztabu Komendy Głównej AK na stanowisko dyspozycyjnego radiomechanika.
W czasie powstania warszawskiego pracował przy obsłudze radiostacji Wydziału Lotnictwa zlokalizowanej przy ul. Wilczej 14, następnie Wilczej 9. Zajmował się również usuwaniem awarii innych radiostacji, m.in. „03” i „Błyskawicy” (dostał za to Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami 22 września 1944 roku).
Po upadku powstania wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Szybko powrócił do pracy przy uruchamianiu ośrodka radiowego Komendy Głównej AK w Milanówku. Następnie pracował w referacie łączności lotniczej Wydziału Lotnictwa na stanowisku radiomechanika i radiooperatora kolejno w Milanówku, Regnach, Rudnikach i Częstochowie. Pozostawał w konspiracji do 19 stycznia 1945 roku.
Został aresztowany przez UB w maju 1945 roku, więziony w więzieniach w Łodzi i na Łubiance (Moskwa) i zwolniony na podstawie amnestii w październiku 1945 roku. Pracował w PLL LOT (1945–1947 i od 1947 roku do przejścia na emeryturę w 1981 roku).
W maju 1948 roku zdał maturę w V Miejskim Liceum dla Dorosłych w Warszawie, a w 1956 roku został inżynierem łączności po ukończeniu Wydziału Elektrycznego Politechniki Gdańskiej.
W latach 1947–1948 należał do PPS, od 1962 roku był członkiem PZPR. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 75G-4-11)[1].
Awanse
[edytuj | edytuj kod]- kapral – 1935
- plutonowy – ze starszeństwem z dniem 1 marca 1943 roku
- podporucznik – z dniem 1 stycznia 1945 roku (albo ze starszeństwem z dniem 3 maja 1944 roku[2])
- podporucznik – zweryfikowany przez Dowództwo LWP jako podporucznik rezerwy w służbie łączności lotniczej
- porucznik – ze starszeństwem od 1 października 1983 roku.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 12746 (Londyn)[3]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Srebrny Krzyż Zasługi.
Życie rodzinne
[edytuj | edytuj kod]Edward Kowalik był synem Wacława i Teofili z domu Niedzielskiej. W 1944 roku ożenił się z Jadwigą Gembarską. Mieli dwoje dzieci: Elżbietę (ur. w 1945 roku) zamężną Kobusz i Ryszarda (ur. w 1947 roku).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edward Kowalik [hasło w wyszukiwarce internetowej] [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 2023-12-03] .
- ↑ Tochman 1996 ↓, s. 80.
- ↑ Łukomski G. , Polak B. , Suchcitz A. , Kawalerowie Virtuti Militari 1792 - 1945, Koszalin 1997, s. 441 .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 79–82. ISBN 83-902499-5-2.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 344. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 190.