Fort V w Poznaniu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Fort V
Fort 5
Zabytek: nr rej. A-245 z 25 maja 1983[1]
Ilustracja
Kaponiera czołowa fortu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Adres

ul. Lechicka
ob. 50 ark. 24 dz. 2/141[2]

Typ budynku

fort

Architekt

Hans von Biehler

Rozpoczęcie budowy

1879

Ukończenie budowy

1883

Ważniejsze przebudowy

1888, ok. 1939-1945

Zniszczono

1952-1960

Właściciel

Miasto Poznań[2]

Plan budynku
Plan budynku
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Fort VFort 5”
Ziemia52°26′41″N 16°56′08″E/52,444722 16,935556
Multimedia w Wikimedia Commons

Fort V (Waldersee I, Mycielskich) – jeden z 18 fortów wchodzących w skład Twierdzy Poznań. Znajduje się na Naramowicach przy ulicy Lechickiej[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Zbudowany został w latach 1879–1883, w pierwszym etapie budowy twierdzy fortowej[3]. Fort otrzymał nazwę Waldersee I na cześć Alfreda von Waldersee. W 1931 zmieniono patronów na polskich, Fort V otrzymał imię rodziny Mycielskich.

W czasie II wojny światowej fort był prawdopodobnie więzieniem, a później szpitalem[4]. Podczas bitwy o Poznań, w nocy 13/14 lutego 1945 od północy, oddziały 246 pułku piechoty wraz z bateriami haubic 203 mm szturmowały forty IVa, V i Va[5][6]. Fort V poddał się po 10 godzinach (ewakuacja załogi, która pozostawiła 250-300 rannych w obiekcie[4]), po forcie IVa (po 2 godzinach) i przed fortem Va (12 godzin odpierania ataku)[5][7].

Teren fortu wchodzi w skład obszaru Natura 2000 (obszar specjalnej ochrony SOO „Fortyfikacje w Poznaniu”, symbol PLH300005)[8].

Obecnie fortem opiekuję się nieformalna grupa miłośników fortyfikacji pod nazwą "Fort V - Powrót".

Lokalizacja i konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]
Zdjęcie satelitarne fortu (1965).

Fort zlokalizowany jest na północ od osiedla Wichrowe Wzgórze. Za fortem (na północ od obiektu) wybudowane osiedle Za Fortem. Dojazd do fortu drogą forteczną (częściowo zachowana) i drogą rokadową (ul. Lechicka)[9].

Kąt między odcinkami czoła – 140°, o wydłużonych barkach (miejsce na wał piechoty) w stosunku do fortów tego samego typu[10]. Prochownia, podobnie jak w Forcie VI, centralna pod nasypem osiowym (przy centralnej poternie)[11].

Przebudowy

[edytuj | edytuj kod]

Po 1888 roku fort był modernizowany. Rozebrano wtedy kaponierę czołową, zastępując ją kaponierą rewersową. Tego typu rozwiązanie było zastosowane tylko w tym forcie[12]. Wzmocniono również mury i stropy. Ziemna bateria umieszczona na prawym barku, pierwotnie wyposażona w sześć stanowisk, została przedłużona do dziesięciu. Na środkowej remizie wału artyleryjskiego wybudowano stanowisko obserwacyjne P.B.St.87[13]. W 1939 roku przy schronie lewej baterii zbudowano betonowy schron obserwacyjno-bojowy[14]. W czasie wojny fosy zostały zadaszone i wykorzystywane jako magazyny amunicji fabryki DWM (H.C.P)[14].

W latach powojennych (1952-1960) fort został wysadzony i rozebrany a pozostałe fragmenty fosy zasypane[14][15]; miało to na celu przygotowanie terenu pod północną obwodnicę Poznania (nie wybudowaną)[4]. Zachowała się kaponiera czołowa z częściowym zadaszeniem, oba wyjazdy artyleryjskie na majdan oraz pozostałości stanowiska P.B.St.87[14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Miasto Poznań, System Informacji Przestrzennej, Miejski Konserwator Zabytków: Zespół Fortów Zewnętrznego Pierścienia Fortyfikacji Pruskich. [dostęp 2013-06-24]. (pol.).
  2. ↑ a b Geopoz: Przeglądarka danych SIP. Miasto Poznań. [dostęp 2013-06-24]. (pol.)., warstwa: Grunty Miasta Poznania
  3. ↑ Maria Strzałko, Raport o stanie zabytków miasta Poznania, Miasto Poznań, 2007.
  4. ↑ a b c Czy Fort V ożyje?. 2001-01-23, 2009-08-21. [dostęp 2013-06-28]. (pol.).
  5. ↑ a b Szumowski 1985 ↓, s. 353.
  6. ↑ Tadeusz Świtała. Luty 1945 w Poznaniu. „Kronika Miasta Poznania”. 2/1985, s. 58, 1985. Wydawnictwo Miejskie. (pol.). 
  7. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 313.
  8. ↑ Instytut na rzecz ekorozwoju: Natura 2000: „Fortyfikacje w Poznaniu”. [dostęp 2013-06-25]. (pol.).
  9. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 199.
  10. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 132.
  11. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 137.
  12. ↑ Polak 1988 ↓, s. 120.
  13. ↑ Biesiadka 2006 ↓, s. 156, 200.
  14. ↑ a b c d Biesiadka 2006 ↓, s. 200.
  15. ↑ Polak 1988 ↓, s. 282.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jacek Biesiadka: Twierdza Poznań. O fortyfikacjach miasta Poznania w XIX i XX wieku. Poznań: 2006.
  • Zbigniew Szumowski: Boje o Poznań 1945. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1985, s. 353, 355.
  • Bogusław Polak: Poznańskie Fortyfikacje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1988.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Twierdza Poznań
Twierdza
fortowa
Forty główne
Forty pośrednie
Inne
Twierdza
poligonalna
Bramy
Forty
Hydrotechnika

Poznań – Osiedle Naramowice
Obszary Systemu Informacji Miejskiej
Osiedla mieszkaniowe
Atrakcje turystyczne
Tereny zielone
Ulice
Mosty
Kościoły

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Fort_V_w_Poznaniu&oldid=73373266”