French
DeutschGopło – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Widok na Gopło z Mysiej Wieży | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | Kruszwica, Połajewo, Mietlica, Złotowo, Ostrówek, Popowo, Siemionki, Lachmirowice, Przewóz, Mielnica Duża |
| Region | |
| Wysokość lustra | 76,8-77,2 m n.p.m. |
| Wyspy | Potrzymionek, Sucha Góra, Koń, Wyspa Kormoranów, Wyspa Startowa, Tumidaj, Bąbula Mała[1] |
| Morfometria | |
| Powierzchnia | 2121,5-2154,5 ha |
| Wymiary • max długość • szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Objętość | 78 497,0 tys. m³ |
| Hydrologia | |
| Klasa czystości wody | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego  | |
Położenie na mapie gminy Kruszwica  | |
 52°36′49″N 18°21′29″E/52,613611 18,358056 | |
.jpg)
Gopło – jezioro w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim i wielkopolskim, w powiecie inowrocławskim, mogileńskim, radziejowskim i konińskim, w granicach administracyjnych Kruszwicy, gminy miejsko-wiejskiej Kruszwica, gminy Jeziora Wielkie, gminy miejsko-wiejskiej Piotrków Kujawski i gminy Skulsk.
Gopło jest największym naturalnym zbiornikiem wodnym województwa kujawsko-pomorskiego i historycznych Kujaw, będąc jedenastym co do wielkości jeziorem w Polsce[4].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski Gopło położone jest na obszarze Pojezierza Żnińsko-Mogileńskiego[5].
Przez jezioro przepływa Noteć. Jest ono połączone Kanałem Ślesińskim z Wartą. Natomiast Noteć zapewnia połączenie wodne z Wisłą i Odrą.
Jest to jezioro rynnowe, pochodzenia polodowcowego, o południkowym przebiegu i rozwidlonym południowym końcu. Linia brzegowa jest niska, urozmaicona, z licznymi zatokami i półwyspami, w niektórych miejscach brzegi zabagnione; liczne są też wyspy. Nad Gopłem znajduje się rezerwat ornitologiczny. Jezioro zamieszkuje sum europejski – największa słodkowodna ryba Europy. Nazwa jeziora wiązana jest ze słowiańskim plemieniem Goplan oraz z legendami o Popielu i Goplanie.
Gopło wraz z przylegającym obszarem tworzy obszar Nadgopla (Ostoi Nadgoplańskiej). Najważniejszym elementem przyrodniczym obszaru jest Gopło, które wraz z przepływającą przez nie Notecią stanowi główny system hydrologiczny. Bardzo dobrze rozwinięta linia brzegowa, liczne wysepki oraz płaskie brzegi sprzyjają rozwojowi szuwarów i wilgotnych łąk. Szeroka strefa szuwarów i łąk – zwłaszcza kalcyfilnych – oraz resztki wilgotnych lasów łęgowych są najcenniejszym elementem szaty roślinnej północnego Nadgopla. W tej części obszaru w strukturze użytkowania dominują grunty orne i łąki, a lasy zajmują niewielką powierzchnię. W części południowej rzeźba terenu jest o wiele bardziej urozmaicona. Jest tam więcej lasów, porastających wydmowe obszary Gopła. Ostoja obejmuje obszar, na którym zachowało się wiele cennych zabytków z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu sztuki romańskiej.
Dane morfometryczne
[edytuj | edytuj kod]Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 2121,5 ha[3] do 2154,5 ha[6][2][7].
Zwierciadło wody położone jest na wysokości 76,8-77,2 m n.p.m.[3] lub 76,9 m n.p.m.[7] Średnia głębokość jeziora wynosi 3,6 m[6][2][7] lub 4,7 m[potrzebny przypis], natomiast głębokość maksymalna jeziora to 16,6 m[6][2][7].
W oparciu o badania przeprowadzone w 2002 roku wody jeziora zaliczono do wód pozaklasowych[2][3] i III kategorii podatności na degradację[2]. W roku 1985 wody jeziora również zaliczono do wód pozaklasowych[2].
Status ochronny
[edytuj | edytuj kod]Gopło znajduje się w sercu rezerwatu przyrody Nadgoplański Park Tysiąclecia[8] (12 638,8 ha), częściowo na terenie parku krajobrazowego oraz Goplańsko-Kujawskiego obszaru chronionego. Nadgople chronione jest programem Natura 2000 (Ostoja Nadgoplańska, kod:PLB040004), a samo jezioro wpisane zostało do listy obszarów Natura 2000 mających szczególne znaczenie dla Wspólnoty (kod:PLH040007).
Struktura własności
[edytuj | edytuj kod]Jezioro jest głównie własnością Skarbu Państwa: jezioro pozostaje w zarządzie gospodarstwa rybackiego w Kruszwicy, zaś lasy nadgoplańskie w zarządzie RDLP.
Pozostałe informacje
[edytuj | edytuj kod]- W styczniu 2011 poziom wody w Gople został przekroczony o ponad metr, doszło wtedy do podtopienia miejscowości Ostrówek, zalania Półwyspu Rzępowskiego i kilku kruszwickich ulic.
- Historycznie poziom wód Gopła był wyższy, w wyniku czego jezioro rozpościerało się 6 kilometrów dalej na północ i tyle samo w kierunku południowym[9].
- Po jeziorze pływa od 1971 roku statek wycieczkowy „Rusałka”, dawny szczeciński tramwaj wodny „Margitka”[10].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyspy na Jeziorze Gopło - YouTube [online], youtube.com [dostęp 2020-06-15] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Opis jeziora na stronie Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 grudnia 2015)].
- ↑ a b c d Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl (pol.).
- ↑ Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], www.warmaz.pl, 2018 (pol.).
- ↑ a b c Jezioro Gopło [online], parki.kujawsko-pomorskie.pl [dostęp 2021-04-15].
- ↑ a b c d Według IRŚ za Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 535. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ Gopło, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-18].
- ↑ Cezary Wawrzyński, Żegluga i Kanały Żeglowne Dawnej Rzeczypospolitej, Olsztyn: Edytor Wers, 2019, ISBN 978-83-60488-69-0, OCLC 1098226897 (pol.).
- ↑ Damian Michał Rybak: Statek „Rusałka” pływa już 50 lat po legendarnym Gople. [w:] dziedzictworegionu.pl [on-line]. 2021-07-23. [dostęp 2023-01-24].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 684.
- Gopło, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 516.
- Archiwalne zdjęcia i publikacje o jeziorze w bibliotece Polona