Hermann Minkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Hermann Minkowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 czerwca 1864
Aleksota

Data i miejsce śmierci

12 stycznia 1909
Getynga

profesor nauk matematycznych
Alma Mater

Uniwersytet Albrechta w Królewcu

Doktorat

1885

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet w Bonn
Uniwersytet Albrechta w Królewcu
Politechnika Federalna w Zurychu
Uniwersytet w Getyndze

podpis

Hermann Minkowski (ur. 22 czerwca 1864 w Aleksocie[1], zm. 12 stycznia 1909 w Getyndze[1]) – niemiecki matematyk i fizyk pochodzenia żydowskiego, profesor uniwersytetów w Bonn, Królewcu, Zurychu i Getyndze[2]. Był nauczycielem Alberta Einsteina[1]. Wprowadził idee geometryczne do fizyki matematycznej, teorii względności i teorii liczb[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Aleksocie w guberni suwalskiej Królestwa Polskiego (obecnie dzielnica Kowna, na Litwie) w rodzinie przedsiębiorcy Lewina Minkowskiego i Racheli z domu Taubmann[3]. W 1872 r. kampania antysemicka w Imperium Rosyjskim zmusiła rodzinę Minkowskich do emigracji do Królewca[3]. Starszym bratem Hermanna był lekarz Oskar Minkowski, odkrywca roli trzustki w powstawaniu cukrzycy[3]. Studiował na Uniwersytecie Albrechta w Królewcu. Gościnnie uczestniczył w zajęciach na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie. W 1885 uzyskał doktorat swej alma mater za pracę niem. Untersuchungen über quadratische Formen, Bestimmung der Anzahl verschiedener Formen, welche ein gegebenes Genus enthält. W tym czasie zaprzyjaźnił się z Davidem Hilbertem i Adolfem Hurwitzem[1]. Jeszcze jako student w 1881 otrzymał nagrodę Francuskiej Akademii Nauk za pracę z teorii form kwadratowych[1]. Od 1887 wykładał na uniwersytecie w Bonn. Pracę w Bonn uzyskał prezentując pracę niem. Räumliche Anschauung und Minima positiv definiter quadratischer Formen[1][4]. W 1892 został adiunktem, po czym przeniósł się na powrót do Królewca, skąd po 2 latach wyjechał uczyć w Zurychu, gdzie był nauczycielem Einsteina[1]. W 1897 poślubił w Strasburgu Auguste Adler, z którą miał dwie córki: urodzoną rok później Lily oraz Ruth urodzoną w 1902[1].

Uczestniczył w przygotowaniach pierwszego Międzynarodowego Kongresu Matematyków (ICM) w Zurychu w 1897, w czasie którego przewodniczył obradom sekcji 1. Arytmetyka i algebra. Trzy lata później w Paryżu był jednym z sekretarzy ICM. W 1904 w czasie Kongresu w Heidelbergu wygłosił wykład pt. niem. Zur Geometrie der Zahlen[1].

Badania w dziedzinie arytmetycznych form kwadratowych zmiennych nasunęły mu myśl badania własności pewnych zbiorów (mianowicie zbiorów wypukłych) w przestrzeniach -wymiarowych. W roku 1896 zebrał swe wyniki w postaci geometrycznej teorii liczb.

W roku 1902 został członkiem Wydziału Matematyki na Uniwersytecie w Getyndze, gdzie został polecony przez Hilberta, z którym blisko współpracował[1].

Zmarł nagle w 1909 wskutek pęknięcia wyrostka robaczkowego[1].

Osiągnięcia

[edytuj | edytuj kod]

Jedną z zasług Minkowskiego jest wykład szczególnej teorii względności w oparciu o tak zwaną przestrzeń Minkowskiego. Około roku 1907 Minkowski doszedł do wniosku, że idee Einsteina oparte na wcześniejszych pracach Lorentza i Poincarégo dadzą się łatwiej przedstawić, jeśli czas i przestrzeń potraktować jako wymiary pewnej przestrzeni czterowymiarowej, a nie osobne i niezwiązane ze sobą wielkości. Można przyjąć, że to właśnie Minkowskiemu zawdzięczamy interpretację czasu jako czwartego wymiaru i istnienie terminu czasoprzestrzeni.

Ważnym wkładem Minkowskiego do fizyki matematycznej jest postulat niezmienności praw fizyki względem grupy przekształceń Lorentza, który wykorzystał przy wyprowadzeniu równań pola elektromagnetycznego.

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Na cześć Minkowskiego jedną z planetoid nazwano „Minkowski”. W rodzinnym Kownie na Aleksocie istnieje ulica braci Minkowskich[5]. Ulica jego imienia istnieje także w Getyndze[6].

Niemieckie Towarzystwo Matematyczne (DMV) od 2020 roku przyznaje co dwa lata medal Minkowskiego[7]. Nagroda przyznawana jest naprzemiennie z medalem Cantora[7].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l J. J. O'Connor, E. F. Robertson: Hermann Minkowski - Biography. Maths History, sierpień 2015. [dostęp 2022-07-16]. (ang.).
  2. Minkowski Hermann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-02].
  3. a b c Ewa Kobel: Lista obecności czyli 700 postaci związanych z dawnym i współczesnym Wrocławiem. Wrocław: Ewa Kobel, 2017, s. 664. ISBN 978-83-927040-1-0.
  4. Praca został opublikowana dopiero w 1991 roku.
  5. H. ir O. Minkovskių g., Kowno w OpenStreetMap
  6. Minkowskiweg, Getynga w OpenStreetMap
  7. a b Thomas Vogt: Erste Minkowski-Medaille der Deutschen Mathematiker-Vereinigung geht an Moritz Kerz. idw, 17.04.2020. [dostęp 2022-07-18]. (niem.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]