Humenné – Wikipedia, wolna encyklopedia

Humenné
Ilustracja
Renesansowy zamek w Humenném
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Słowacja

Kraj

 preszowski

Powiat

Humenné

Burmistrz

Miloš Meričko[1]

Powierzchnia

28,63[2] km²

Wysokość

155[3] m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


30 006[4]
1 055,75[5] os./km²

Nr kierunkowy

+421 57[3]

Kod pocztowy

066 01[3]

Tablice rejestracyjne

HE

Położenie na mapie kraju preszowskiego
Mapa konturowa kraju preszowskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Humenné”
Położenie na mapie Słowacji
Mapa konturowa Słowacji, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Humenné”
Ziemia48°55′50″N 21°54′44″E/48,930556 21,912222
Strona internetowa
Cerkiew św. Michała Archanioła
Pomnik Szwejka
Gotycki kościół w Humenném

Humenné (nazwa historyczna węg. do 1920 Homonna, niem. Homenau, ukr. Гуменне) – miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju preszowskim, w regionie Zemplin. Liczba mieszkańców miasta wynosi 35 053 (2011), powierzchnia – 28,63 km².

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Humenné leży na wysokości 157 m n.p.m., u ujścia Cirochy do Laborca, w dolinie oddzielającej Pogórze Ondawskie od pasma Wyhorlatu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze ślady osadnictwa w okolicach Humennégo datują się jeszcze z epoki kamiennej. Osadnictwo słowiańskie zaczęło się w V wieku n.e., jednak właściwa, systematyczna kolonizacja zaczęła się w II połowie XIII wieku, po najazdach tatarskich. Okolicę zasiedlili głównie Rusini z pobliskiej Rusi Zakarpackiej. Pierwsza wzmianka o Humenném datuje się z 1317. Miasto znalazło się na transkarpackim szlaku handlowym z Polski na Węgry. Na początku XIV wieku stało się siedzibą węgierskiego rodu magnackiego Drugethów, który panował nad nim do czasu wygaśnięcia w 1684. Miasto rozwinęło się jako ośrodek rzemiosła, było również ośrodkiem administracyjnym jednej z największych feudalnych włości na Węgrzech. Przywilej króla Macieja Korwina potwierdził prawa miejskie Humennégo, miasto miało prawo składu i przywileje handlowe. W mieście znajdowała się komora celna na szlaku handlowym. W XVI wieku okolice miasta zaczęli zasiedlać Wołosi. W 1613 w mieście powstało kolegium jezuickie. Reformy terezjańskie w II połowie XVIII wieku nadały miastu nowy impuls do rozwoju. W 1619 roku w okolicy miasta doszło do bitwy pod Humiennem, znanej w historii jako tzw. pierwsza odsiecz wiedeńska. W XVIII wieku w Humenném mieszkali Węgrzy, Słowacy, Polacy, Żydzi i Rusini.

W XIX wieku miasto dostało się pod panowanie rodu Andrássych z Siedmiogrodu. Pod ich rządami miasto przez kilka kolejnych dekad przechodziło okres rozwoju, podobnie działo się na całym obszarze Królestwa Węgierskiego. W 1871 doprowadzono do Humennégo kolej zwaną jako Pierwsza Węgiersko-Galicyjska Kolej Żelazna. Pierwszy raz w historii Humenné uzyskało stałe, bezpośrednie połączenie za stołecznym Budapesztem, a także z dwoma galicyjskimi miastami: Przemyślem i Lwowem. W 1889 otwarto pierwszą w Austro-Węgrzech szkołę ekonomiczną. W 1910 miasto miało 4,5 tys. mieszkańców, z czego 1,7 tys. Węgrów, 1,4 tys. Słowaków i 0,9 tys. Niemców. Szybki rozwój miasta zahamowała I wojna światowa i jej dalsze konsekwencje. W wyniku Traktatu w Trianon po ponad 900-letniej przynależności do Królestwa Węgierskiego miasto znalazło się granicach nowo powstałej Czechosłowacji. Od marca 1939 roku do końca wojny Humenné leżało w granicach marionetkowego państwa słowackiego. W 1948 miasto miało 7 tysięcy mieszkańców. W 1956 w mieście ulokowano wielką fabrykę włókna poliamidowego Chemlon, poza tym powstały zakłady przemysłu chemicznego, spożywczego i budowlanego. Zaowocowało to budową blokowisk. Lokalny przemysł nie podźwignął się jednak po kryzysie socjalistycznej gospodarki w latach 80. XX wieku.

Obecnie okolice Humennégo są zaliczane do najuboższych regionów Słowacji z wysokim wskaźnikiem bezrobocia i emigracji zarobkowej. Licznie występuje tu mniejszość cygańska.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców miasta wynosi 35 053 (2011).

Narodowości

Słowacy – 78,7%
Rusini – 6,5%
Cyganie – 2,33%
Ukraińcy – 1,16%
Czesi – 0,49%
Polacy – 0,07%

Religia

[edytuj | edytuj kod]

Wyznania

rzymscy katolicy – 57,91%
grekokatolicy – 23,00%
bez wyznania – 8,69%
prawosławni – 5,91%
protestanci – 0,98%

Cmentarze

[edytuj | edytuj kod]

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł materiałów budowlanych, spożywczy oraz chemiczny[6].

Transport

[edytuj | edytuj kod]

Przez Humenné przebiega droga krajowa 74, prowadząca od granicy z Ukrainą (przejście graniczne Ubľa-Małyj Bereznyj) przez Sninę do miasta Strážske i dalej na zachód. Łączy się z nią droga lokalna 559 z Medzilaborec.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

Humenné służy turystom jako baza do wycieczek w Wyhorlat i w Góry Bukowskie. W najbliższej okolicy miasta leżą ruiny dwóch zamków – w Brekovie i w Jasenovie. W samym mieście znajdują się skansen, renesansowy zamek Drugethów z 1610 oraz gotycki kościół z XIV wieku ze szczątkami św. Bonifacego.

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jana Vaľová na čele Humenného končí: Vystrieda ju Miloš Meričko, priznala porážku. topky.sk, 2018. [dostęp 2018-12-26]. (słow.).
  2. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 28,63S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
  3. a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
  4. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
  5. Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
  6. Humenné, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-10].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]