Irhuleni – Wikipedia, wolna encyklopedia

Irhuleni, Urhilina – władca aramejskiego królestwa Hamat, współczesny asyryjskiemu królowi Salmanasarowi III (858-824 p.n.e.), znany ze źródeł asyryjskich i z własnych hieroglificznych inskrypcji w języku luwijskim^[1].

Imię tego władcy w transliteracji z pisma klinowego zapisywane jest ^mir/ur-hi/hu-le(-e)-ni/na (Irhuleni), natomiast w transliteracji z luwijskiego pisma hieroglificznego u+ra/i-hi-li-na- (Urhilina)^[1]. Przez niektórych badaczy imię to uważane jest za huryckie^[1].

Po raz pierwszy Irhuleni wzmiankowany jest w inskrypcjach Salmanasara III dotyczących jego najazdu na królestwo Hamat w 853 r. p.n.e. W obliczu zagrożenia Irhuleni zawarł antyasyryjski sojusz z innymi ówczesnymi władcami Syro-Palestyny, w tym z Ben-Hadadem II z królestwa Damaszku i Achabem z północnego królestwa Izraela^[1]. Połączonym wojskom sojuszniczym udało się powstrzymać armię asyryjską w bitwie pod Karkar w 853 r. p.n.e. W latach 849, 848 i 845 p.n.e. Salmanasar III podejmował kolejne próby zajęcia Syro-Palestyny, za każdym razem napotykając jednak na opór ze strony Irhuleniego i sprzymierzonych z nim królów. Dopiero śmierć Ben-Hadada II, zamordowanego przez Hazaela, doprowadziła do rozpadu koalicji. Gdy w 841 r. p.n.e. Salmanasar III najechał rządzone teraz przez Hazaela królestwo Damaszku, Irhuleni nie udzielił Hazaelowi poparcia, wybierając sojusz z Asyrią^[1].

W trakcie wykopalisk w asyryjskiej stolicy Kalchu odnaleziono naczynia wotywne z umieszczonym na nich imieniem Irhuleniego zapisanym luwijskimi hieroglifami^[2]. Inne hieroglificzne inskrypcje tego władcy odnalezione w Syrii dotyczą jego działalności budowlanej^[2]. Nosi on w nich tytuł „króla Hamatejczyków”^[1]. Jako ojca Irhuleniego inskrypcje te wymieniają Paratasa, a jako jego syna Uratamisa^[1]. Z inskrypcji tego ostatniego wiemy, iż przejął on władzę w Hamat po śmierci Irhuleniego^[1].

• Hawkins J.D., Irhuleni, w: Reallexikon der Assyriologie, tom V (Ia... - Kizzuwatna), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1976-1980, s. 162.
• hasło Irhuleni, [w:] Leick G., Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 80.