Jacek Czaputowicz – Wikipedia, wolna encyklopedia
Jacek Czaputowicz (2018) | |
Data i miejsce urodzenia | 30 maja 1956 |
---|---|
Minister spraw zagranicznych | |
Okres | od 9 stycznia 2018 |
Przynależność polityczna | bezpartyjny (z rekomendacji PIS) |
Poprzednik | |
Następca | |
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych | |
Okres | od 15 września 2017 |
Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | Marek Haliniak (p.o.)[2] |
Odznaczenia | |
Jacek Krzysztof Czaputowicz (ur. 30 maja 1956 w Warszawie[3]) – polski politolog, nauczyciel akademicki i urzędnik państwowy, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, jeden z założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów oraz Ruchu Wolność i Pokój.
Profesor nauk społecznych, pracownik naukowy Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW[4]. Dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej (2008–2012), podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych (2017–2018), minister spraw zagranicznych w pierwszym i drugim rządzie Mateusza Morawieckiego (2018–2020).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Rodzina, wykształcenie i działalność zawodowa
[edytuj | edytuj kod]Syn Eugeniusza i Teresy[5]. W drugiej połowie lat 70. pracował jako programista w Centrum Projektowania i Zastosowania Informatyki, następnie był zatrudniony w zakładach prywatnych oraz w parafii Miłosierdzia Bożego w Warszawie. W latach 1980–1983 studiował geografię na Uniwersytecie Warszawskim, w 1986 ukończył studia na Wydziale Ekonomiczno-Społecznym Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie[3]. W 1997 na podstawie pracy pt. System bezpieczeństwa europejskiego po zakończeniu zimnej wojny napisanej pod kierunkiem Antoniego Kamińskiego uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce w Instytucie Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk. Na podstawie rozprawy Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja otrzymał w 2008 stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. 20 października 2016 otrzymał tytuł profesora nauk społecznych[6]. Absolwent podyplomowych studiów na uczelniach zagranicznych (m.in. na Uniwersytecie Oksfordzkim). Został kierownikiem Zakładu Metodologii Badań Europejskich Instytutu Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego[7] oraz członkiem Rady Naukowej instytutu[8]. Wykładał także w Collegium Civitas, Szkole Głównej Handlowej w Warszawie i Wyższej Szkole Biznesu – National-Louis University w Nowym Sączu. Obejmował stanowiska redaktora naczelnego w kwartalnikach „Polska w Europie”, „Służbie Cywilnej” oraz „The Polish Yearbook of the Civil Service”.
Działalność opozycyjna w PRL
[edytuj | edytuj kod]Był współpracownikiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” i Studenckiego Komitetu Solidarności w Warszawie, w latach 1978–1980 prowadził bibliotekę wydawnictw podziemnych, był kilkukrotnie zatrzymywany za działalność niezależną[3]. W maju 1980 był jednym z założycieli Akademickiego Biura Interwencyjnego[9], we wrześniu 1980 należał do założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów, został członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS i pełnomocnikiem ds. rejestracji, następnie wszedł w skład prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej NZS[10]. Został internowany 13 grudnia 1981, przebywał w Białołęce i Strzebielinku, został zwolniony w listopadzie 1982; następnie angażował się w działalność podziemnego NZS, w latach 1983–1985 redagował pismo „Czas Przyszły”[3].
W marcu 1985 należał do organizatorów głodówki w obronie Marka Adamkiewicza, uwięzionego za odmowę złożenia przysięgi wojskowej[3]. W kwietniu 1985 został jednym z założycieli Ruchu Wolność i Pokój[11][12][13][14]. Za działalność w WiP został uwięziony w lutym 1986. W jego obronie występowali znani intelektualiści[15]. Zwolniono go we wrześniu 1986 na mocy amnestii[3]. Koordynował również kontakty zagraniczne WiP. Utrzymywał kontakty z opozycją w NRD, w Czechosłowacji i na Węgrzech[16][17]. Jeden z inicjatorów i sygnatariusz Memorandum helsińskiego[18][19]. W maju 1987 należał do organizatorów międzynarodowego seminarium Pokój międzynarodowy a porozumienia helsińskie odbywającego się w Warszawie w kościele przy ul. Żytniej[20][21][22], uczestniczył także w podobnym niezależnym seminarium w Budapeszcie w listopadzie 1987. W tym samym roku wznowił wydawanie pisma „Czas Przyszły”[3]. Od jesieni 1987 uczestniczył w spotkaniach środowisk niezależnych skupionych wokół Lecha Wałęsy, w grudniu 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodniczącym NSZZ „Solidarność”, uczestniczył w pracach komisji ds. reform politycznych i młodzieży oraz podkomisji spraw zagranicznych[3]. Głosił postulaty wycofania wojsk sowieckich i wprowadzenia demokracji w Polsce oraz zjednoczenia Europy Wschodniej i Zachodniej[23][24][25]. Latem 1989 krytykował Lecha Wałęsę za jego autorytarne podejście[26].
Działalność publiczna w III RP
[edytuj | edytuj kod]W III RP został członkiem Stowarzyszenia Wolnego Słowa[27].
W latach 1989–1990 pracował w Ośrodku Studiów Międzynarodowych przy Senacie RP jako główny specjalista i sekretarz[3][28]. W 1990 rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, był wicedyrektorem, następnie dyrektorem Departamentu Konsularnego i Wychodźstwa (1990–1992). W latach 1993–1998 był starszym doradcą ministra w Departamencie Studiów i Planowania[28]. W 1998 został wicedyrektorem Departamentu Negocjacji Akcesyjnych Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, ale jeszcze w tym samym roku objął funkcję zastępcy szefa służby cywilnej[28], pełnił tę funkcję do 2006[29]. Następnie do 2008 był dyrektorem Departamentu Strategii i Planowania Polityki Zagranicznej MSZ[7].
Był zastępcą przewodniczących Rady Służby Publicznej (2007–2009) oraz rady administracyjnej Europejskiego Instytutu Administracji Publicznej w Maastricht (2006–2010)[29]. W latach 2008–2012 pełnił funkcję dyrektora Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. W 2014 został członkiem rady programowej partii Prawo i Sprawiedliwość[30]. Od stycznia 2017 pełnił funkcję dyrektora Akademii Dyplomatycznej MSZ[29]. Wszedł także w skład rady Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych[31]. 15 września 2017 premier Beata Szydło powołała go na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych[32].
9 stycznia 2018 został powołany na stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Mateusza Morawieckiego[33]. Pozostał na tej funkcji również w utworzonym 15 listopada 2019 drugim gabinecie dotychczasowego premiera[34]. 20 sierpnia 2020 podał się do dymisji ze stanowiska ministra[35]. Zakończył urzędowanie 26 sierpnia tego samego roku[36].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Syn Teresy i Eugeniusza[5]. Jest wdowcem[37], jego żoną była Magdalena Sadowska-Czaputowicz (1956–2017). Ma pięć córek[38]: Katarzynę, Joannę, Martę, Magdalenę i Marię.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Model bezpieczeństwa XXI wieku, 1995.
- Bezpieczeństwo europejskie: koncepcje, instytucje, implikacje dla Polski (red.), 1997.
- System czy nieład? Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku, 1998.
- Integracja europejska – implikacje dla Polski: praca zbiorowa (red.), 1999.
- Rola państwa w Unii Europejskiej, 2004.
- Nauka o państwie (współautor), 2006.
- Teorie stosunków międzynarodowych: krytyka i systematyzacja, 2007.
- Administracja publiczna: wyzwania w dobie integracji europejskiej, 2008.
- Polityka zagraniczna Polski. Unia Europejska. Stany Zjednoczone. Sąsiedzi (red.), 2008.
- Administracja Polskiego Państwa Podziemnego i jej funkcje w okresie powstania warszawskiego (red.), 2011.
- Bezpieczeństwo międzynarodowe. Współczesne koncepcje, 2012.
- Suwerenność, 2013.
- Teoria realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, 2014.
- Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności (red.) 2014.
- Nauka o stosunkach międzynarodowych i studia europejskie w Polsce (współautor), 2015.
- Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich (red.), 2016.
- Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej, 2017.
- International Relations in Poland. 25 Years After the Transition to Democracy (współautor), 2017.
- The voting system in the Council of the EU and the Bundesrat – What do they tell us about European Federalism? (współautor), 2018.
- The Importance of the Helsinki Process for the Opposition in Central and Eastern Europe and the Western Peace Movements in the 1980s (współautor), 2018.
- Teorie integracji europejskiej, 2018.
Odznaczenia i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2007)[39]
- Krzyż Wolności i Solidarności (2017)[40][41]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi (Węgry, 2013)[42]
- Krzyż Wielki Komandorski Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa, 2019)[43]
- Order „Za zasługi” III stopnia (Ukraina, 2021)[44][45]
- Nagroda Polcul Foundation (1987)[28]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Raport 2007–2009 [online], ksap.gov.pl, 2010 [dostęp 2019-07-16] .
- ↑ a b Organy i osoby sprawujące funkcje [online], ksap.gov.pl, 18 października 2012 [dostęp 2019-07-16] .
- ↑ a b c d e f g h i Jan Skórzyński , Jacek Czaputowicz, [w:] Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89, Jan Skórzyński (red.), t. 1, Warszawa: Ośrodek Karta, 2000, s. 64–66 .
- ↑ Czaputowicz Jacek [online], WNPiSM UW [dostęp 2020-06-30] .
- ↑ a b Dane osoby z katalogu osób „rozpracowywanych” [online], ipn.gov.pl [dostęp 2023-12-08] .
- ↑ Postanowienie Nr 115.11.2016 Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 października 2016 r. w sprawie nadania tytułu profesora (M.P. z 2017 r. poz. 40).
- ↑ a b Jacek Czaputowicz podsekretarzem stanu w MSZ, msz.gov.pl, 15 września 2017 [zarchiwizowane 2017-09-23] .
- ↑ Skład Rady Naukowej, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2017-06-22] .
- ↑ Jan Józef Lipski , KOR. Relacje i wspomnienia, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2006, s. 510 .
- ↑ Kamil Dworaczek , Niezależne Zrzeszenie Studentów 1980–1981, Wrocław: Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2016 .
- ↑ Rozmowa z Jackiem Czaputowiczem, „Tygodnik Mazowsze”, 122, 1985 .
- ↑ Anna Smokółka-Gnauk , Między wolnością a pokojem. Zarys historii Ruchu „Wolność i Pokój”, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2012 .
- ↑ Monika Litwińska , WiP kontra PRL. Ruch „Wolność i Pokój” 1985–1989, Kraków: Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie, Wysoki Zamek, 2015 .
- ↑ Monika Litwińska , Grzegorz Waligóra , Ruch „Wolność i Pokój” 1985–1989, [w:] NSZZ „Solidarność” 1980–1989, Łukasz Kamiński, Grzegorz Waligóra (red.), t. 7, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2010 .
- ↑ Jan Józef Lipski , To Lech Domeradzki, Minister of Justice, [w:] Pisma polityczne. Wybór, Michał Sutowski (oprac.), Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2011, s. 324–325 .
- ↑ Padraic Kenney , Rewolucyjny karnawał. Europa Środkowa 1989, Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2005, s. 111–118 .
- ↑ Freedom and peace are indivisible, [w:] Kacper Szulecki , Entangled protest. Transnational approaches to the history of dissent in Eastern Europe and the Soviet Union, Robert Brier (red.), Osnabrück: Fibre Verlag, 2013, s. 208–216 (ang.).
- ↑ Giving Real Life to the Helsinki Accords: A Memorandum, Drawn Up in Common by Independent Groups and Individuals in Eastern and Western Europe, „European Network for East-West Dialogue”, kwiecień 1987(ang.).
- ↑ Kacper Szulecki , Heretical geopolitics of Central Europe. Dissidents, intellectuals and an alternative European order, „Geoforum”, 65, 2015, s. 25–36 (ang.).
- ↑ Jackson Diehl , Poles Host East-West Peace rally, „The Washington Post”, 11 maja 1987 (ang.).
- ↑ Janet Fleischman , Beyond the Blocs? Peace and Freedom Hosts International Seminar in Warsaw, „Across Frontiers”, 1987, s. 27 (ang.).
- ↑ Polly Duncan , An Intent of Democracy, an interview with Jacek Czaputowicz, „Sojournes”, październik 1987, s. 21 (ang.).
- ↑ Komitet Obywatelski przy przewodniczącym NSZZ Solidarność Lechu Wałęsie, Stenogramy z posiedzeń 1987–1989, Warszawa: Stowarzyszenie Archiwum Solidarności, 2006, s. 110-113 .
- ↑ The Wave of the Future? Interview with Jacek Czaputowicz, „Newsweek”, 33, 15 sierpnia 1988(ang.).
- ↑ Colman McCarthy , The Reforms of Jacek Czaputowicz, „The Washington Post”, 22 kwietnia 1989 (ang.).
- ↑ William Echikson , From Firebrand to Statesman, „The Christian Science Monitor”, 27 lipca 1989 [dostęp 2020-02-01] (ang.).
- ↑ Lista członków SWS, sws.org.pl [zarchiwizowane 2017-09-20] .
- ↑ a b c d Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny. Edycja IV, Warszawa: Interpress, 2001, s. 135 .
- ↑ a b c Prof. dr hab. Jacek Czaputowicz, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2018-01-09] .
- ↑ Rada Polityczna Prawa i Sprawiedliwości powołała Radę Programową, pis.org.pl, 15 lutego 2014 [zarchiwizowane 2019-07-12] .
- ↑ Rada Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, pism.pl [zarchiwizowane 2017-09-04] .
- ↑ Jacek Czaputowicz nowym wiceszefem MSZ [online], gazetaprawna.pl, 15 września 2017 [dostęp 2018-01-09] .
- ↑ Prezydent powołał nowych ministrów, prezydent.pl, 9 stycznia 2018 [zarchiwizowane 2019-08-18] .
- ↑ Prezydent powołał nowy rząd, prezydent.pl, 15 listopada 2019 [zarchiwizowane 2019-11-15] .
- ↑ Jacek Czaputowicz podaje się do dymisji [online], onet.pl, 20 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-20] .
- ↑ Zmiany w składzie Rady Ministrów, prezydent.pl, 26 sierpnia 2020 [zarchiwizowane 2020-08-26] .
- ↑ Zmarła Magda Czaputowicz [online], fundacjawip.wordpress.com, 18 lipca 2017 [dostęp 2018-02-22] .
- ↑ Oto nowy szef MSZ. Kim jest prof. Jacek Czaputowicz? [online], dziennik.pl, 9 stycznia 2018 [dostęp 2018-02-22] .
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 maja 2007 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2007 r. nr 54, poz. 609).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 listopada 2016 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2017 r. poz. 99).
- ↑ Działacze pierwszego NZS uhonorowani, prezydent.pl, 20 lutego 2017 [zarchiwizowane 2017-02-22] .
- ↑ Jacek Czaputowicz, europeistyka.uw.edu.pl [zarchiwizowane 2020-02-01] (ang.).
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė [online], lrp.lt [dostęp 2020-10-21] (lit.).
- ↑ Указ Президента України № 24/2021 Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня Соборності України [online], president.gov.ua, 22 stycznia 2021 [dostęp 2024-03-24] (ukr.).
- ↑ Игорь Жовква вручил орден «За заслуги» III степени экс-министру иностранных дел Польши Яцеку Чапутовичу [online], president.gov.ua, 27 kwietnia 2021 [dostęp 2022-11-27] (ros.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Prof. dr hab. Jacek Krzysztof Czaputowicz, [w:] portal „Ludzie Nauki”, MNiSW / OPI PIB [dostęp 2024-03-26] .
- Nowy dyrektor Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, „Rzeczpospolita”, 22 kwietnia 2008 .