French
DeutschJoseph Ignace Guillotin – Wikipedia, wolna encyklopedia
,_m%C3%A9decin_et_homme_politique._-_P1052_-_Mus%C3%A9e_Carnavalet_(cropped).jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | lekarz |
 | |
Joseph-Ignace Guillotin (ur. 28 maja 1738 w Saintes, zm. 26 marca 1814 w Paryżu) – francuski lekarz, propagator szczepień przeciw ospie, przeciwnik kary śmierci. Ponieważ nie było wówczas możliwe odejście od wykonywania tejże kary, zaangażował się w projekt budowy urządzenia umożliwiającego przeprowadzanie egzekucji w sposób humanitarny. Skonstruowane urządzenie do wykonywania kary śmierci, od jego nazwiska otrzymało nazwę - gilotyna[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Jezuita i nauczyciel (profesor literatury w Irisnah College w Bordeaux). Po ukończeniu studiów medycznych w 1770 roku (studiował w Reims i w Paryżu), został lekarzem na dworze króla Ludwika XVI. Był też członkiem Komisji Zdrowia i wykładowcą anatomii na wydziale lekarskim. W roku 1784 rząd francuski zlecił mu, oraz między innymi Benjaminowi Franklinowi, badania nad teorią „zwierzęcego magnetyzmu”, którą proponował Franz Mesmer.
W grudniu 1789 roku Guillotin, jako jakobin i deputowany Zgromadzenia Narodowego z Paryża zaproponował reformę kary śmierci tak, by była wykonywana w sposób humanitarny[1] i dostosowana do deklaracji praw człowieka i obywatela, zwłaszcza do zasady, że wszyscy ludzie są równi[2]. Przed rewolucją karę śmierci we Francji wykonywano na różnorodne sposoby zależne od statusu społecznego danej osoby. Arystokraci ponosili śmierć w sposób godny i dyskretny, zwykli ludzie natomiast często byli torturowani, egzekucje odbywały się publicznie i były spektaklami dla tłumów[2]. Guillotin zaproponował, by wszystkie kary śmierci były wykonywane według tej samej metody[2]. Metodą, którą zaproponował, było użycie mechanicznego urządzenia, które szybko i bez zbędnych tortur ścinało głowę skazańca[2]. Oprócz zaproponowania użycia tej maszyny postulował również zmianę prawa tak, by majątki rodziny skazanych na karę śmierci nie były konfiskowane[2]. Ten punkt reformy został wprowadzony w życie już w 1790 roku[2]. Urządzenie nie zostało jednak użyte i spotkało się początkowo ze sceptyczną reakcją innych deputowanych Zgromadzenia Narodowego[2]. Pod wpływem krytycznych reakcji Guillotin porzucił swój pomysł[3].
W 1792 projekt urządzenia został odświeżony przez innego lekarza Antoine'a Louisa[3]. Z tego względu początkowo urządzenie nazywano Louison lub Louisette[3]. Z czasem na skutek częstego stosowania w prasie przyjęto nazwę gilotyna. Odium związane z tym urządzeniem, które stało się symbolem terroru rewolucji francuskiej spowodowało, że rodzina Guillotina zwróciła się do rządu francuskiego z wnioskiem o zmianę nazwy urządzenia do wykonywania kary śmierci. Konsekwencją odrzucenia wniosku była zmiana nazwiska przez członków rodziny[4].
Maksymilian Robespierre rozkazał uwięzić Guillotina. Zaraz po upadku Robespierre’a został on uwolniony.
Guillotin był jednym z pierwszych propagatorów szczepień przeciw ospie zaproponowanych przez Edwarda Jennera i w roku 1805 został w Paryżu przewodniczącym Komitetu do spraw szczepień.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zając 2014 ↓, s. 21.
- ↑ a b c d e f g Schama 2004 ↓, s. 524.
- ↑ a b c Schama 2004 ↓, s. 525.
- ↑ Zając 2014 ↓, s. 22.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Simon Schama: Citizens: A chronicle of the French Revolution. New York: 2004. ISBN 978-0-14-101727-3.
- Robert Zając: Lekarze i polityka na przestrzeni dziejów. Wyd. 1. Białystok: Robert Zając, 2014. ISBN 978-83-928268-0-4.
