Kenelm Digby – Wikipedia, wolna encyklopedia

sir Kenelm Digby

Data i miejsce urodzenia	11 lipca 1603 r. Gayhurst
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1665 r. Londyn
Zawód, zajęcie	dworzanin, filozof, dyplomata i naukowiec
Multimedia w Wikimedia Commons

sir Kenelm Digby (ur. 11 lipca 1603 w Gayhurst, zm. 11 czerwca 1665 w Londynie) – angielski dworzanin, filozof, dyplomata i naukowiec.

Urodził się 11 lipca 1603 w Gayhurst jako syn sir Everarda Digby’ego, który został w 1606 stracony za udział w spisku prochowym. Wychowywany był przez matkę, w wierze katolickiej^[1]. Od młodości dużo podróżował, m.in. po Włoszech, Francji i Hiszpanii. Podczas pobytu we Włoszech wzbudził podziw swoimi występami w debatach filozoficznych^[2]. Studiował na University of Oxford, ale w 1620 opuścił uczelnię bez uzyskania dyplomu. Ponownie wyjechał za granicę pod wpływem matki, która chciała w ten sposób zakończyć jego związek z Venetią, córką sir Edwarda Stanleya. W 1623 w Madrycie został dołączony do dworu księcia Karola (późniejszego króla Karol I Stuarta)^[1] i brał udział w negocjacjach dotyczących królewskiego małżeństwa^[2]. Po powrocie do Anglii został obdarowany tytułem szlacheckim przez Jakuba I i mianowany członkiem rady przy Karolu. W 1625 poślubił Venetię Stanley^[1] – do ślubu doszło w tajemnicy^[2].

By zyskać przychylność na dworze, w 1627 Digby zajął się kaperstwem. Atakował francuskie statki, które cumowały przy weneckim nabrzeżu w İskenderun^[1], a podczas postoju w Algierze wynegocjował uwolnienie 50 angielskich niewolników^[2]. Po powrocie do Anglii w 1628 został jednak poproszony o zakończenie tej kampanii – w obawie przed retorsjami względem angielskich kupców. Po śmierci żony w 1633 osiadł w Gresham College, gdzie zajął się przez dwa lata eksperymentami chemicznymi. Po 1635 zbliżył się do katolickiej królowej Henryki Marii i wspierał wyprawę Karola I przeciw szkockim prezbiterianom z lat 1639–1640. W efekcie w 1641 Digby został wezwany przed Parlament jako katolicki odstępca. Po tym zajściu wyjechał do Francji, gdzie w pojedynku zabił tamtejszego arystokratę, który obraził Karola I. Po powrocie do Anglii został uwięziony przez Parlament (1642–1643), a po zwolnieniu wyjechał do Paryża. To w czasie pobytu w tym mieście opublikował swoje prace filozoficzne Of the Nature of Bodies (1644) oraz Of the Nature of Mans Soule (1644)^[1].

Ponownie wrócił do Anglii, gdzie królowa Henryka Maria mianowała go swoim kanclerzem. Jako taki dwukrotnie podróżował z misją dyplomatyczną do papieża Innocentego X, z prośbą o pomoc dla rojalistów w angielskiej wojnie domowej. To wówczas Digby obiecał konwersję Karola I i jego najważniejszych stronników na katolicyzm. W 1649 Parlament wygnał go z Anglii, ale pozwolono mu powrócić w 1654. Próbował wówczas uzyskać u Olivera Cromwella akt tolerancyjny dla katolików. Po przywróceniu monarchii został w 1660 przywrócony na stanowisko kanclerza królowej Henryki Marii. W 1664 został oddalony z dworu, gdy wstawił się za arystokratą, który popadł w niełaskę^[1].

Dalsze lata spędził na studiowaniu literatury i eksperymentach naukowych^[1]. Znalazł się wśród członków założycieli Royal Society i został zaproszony do napisania pierwszej publikacji Towarzystwa: A Discourse Concerning the Vegetation of Plants (1661). Z czasem przestał jednak nadążać za standardami naukowymi, które Royal Society miało nadzieję promować. Interesował się alchemią, m.in. próbą przekształcenia metali nieszlachetnych w złoto, a także środkiem, który miał leczyć rany poprzez przyłożenie go do broni, która je zadała. Jego liczne prace obejmują także zbiory przepisów kulinarnych i leczniczych^[3]. Digby był m.in. właścicielem huty szkła. Jako jeden z wielu podejmował próby wyprodukowania butelek do wina, jednak to właśnie w jego wypadku zakończyły się one sukcesem. Następnie walczył o uznanie swojego patentu, dzięki czemu w 1662 Parlament przyznał mu pierwszeństwo^[4].

Zmarł 11 czerwca 1665 w Londynie^[1].