Księga zaginionych opowieści – Wikipedia, wolna encyklopedia

Księga zaginionych opowieści (ang. The Book of Lost Tales) – zbiór opowieści J.R.R. Tolkiena, należących do legendarium Śródziemia, wydanych po śmierci autora jako część cyklu Historia Śródziemia.

Zbiór wydano w dwóch częściach: The Book of Lost Tales 1 (wydanie z 1983) and The Book of Lost Tales 2 (wydanie z 1984). Podział ten wynikał jedynie z rozległości materiału^[1].

Księga zaginionych opowieści zawiera pierwsze szkice legendarium Tolkiena, które znalazły swoje późniejsze odzwierciedlenie w Silmarillionie^[2].

Ramą opowieści jest historia pobytu człowieka w domostwie elfów, gdzie ma okazję usłyszeć opowieści z dawnych lat^[3].

Historia Eriola, wędrowca, który przeprawił się statkiem ku zachodowi i trafił na Samotną Wyspę, której mieszkańcy podejmowali go jako gościa. Pewnego dnia trafił do domu, noszącego nazwę Dworek Zabawy Utraconej (ang. The Cottage of Lost Play). Jego mieszkańcy podzielili się z nim przechowywanymi tam dawnymi opowieściami, pieśniami i muzyką elfów^[3].

Dzieje stworzenia świata przez Eru za sprawą muzyki Ainurów^[4].

Historia opisująca przybycie grupy Ainurów (zwanych odtąd Valarami) w obręb Ardy, ich walkę z Melko oraz ich prace nad urządzeniem swoich siedzib w Valinorze^[5].

Opis walki Valarów z Melko, zakończoną schwytaniem tego ostatniego i skazaniem go na skowanie (przez trzy stulecia) oraz na czterysta lat służby w domostwie Tulkasa^[6].

Opowieść relacjonująca przybycie Eldarów do Valinoru i założenie przez nich miasta Kôr^[7].

Historia niezgody, jaką Melko zasiał między Valarów a elfów, a także zniszczeń wywołanych w Valinorze przez Melko działającego wspólnie z Tkaczką Mroku^[8].

Opis konsekwencji decyzji Feanora, przywódcy elfów, o opuszczeniu Valinoru i ścigania Melko w celu odzyskania skradzionych przez niego klejnotów, Silmarilów^[9].

Używając dostępnych im środków, Valarowie tworzą dwa okręty, które mają pokonywać niebo i zapewnić światło światu: Galeon Słońca i Statek Księżyca^[10].

Dla uniknięcia ataków Melko i innych wrogów Valarowie rozpoczęli prace nad zabezpieczeniem Valinoru przez dostępem z zewnątrz^[11].

Historia elfów po opuszczeniu przez nich Valinoru oraz o pojawieniu się ludzi na Ardzie^[12].

Historia spotkania Berena (człowieka) i Tinúviel (kobiety z rasy elfów)^[13].

Opowieść o Turamburze i jego starciu ze smokiem, strzegącym skarbu w Nargothrondzie^[14].

Opis klęski, jaką obrońcy Gondolinu ponieśli w starciu z siłami Morgotha^[15].

Historia wykonanego przez krasnoludów naszyjnika, znanego jako Nauglafring^[16].

Historia Eärendela i jego podróży^[17].

Zakończenie mitologii, w którym znaczącą rolę odgrywa Eriol^[18].

Istnieją trzy tłumaczenia Księgi zaginionych opowieści:

• autorstwa Małgorzaty Pietrzak-Merty pt. Księga zaginionych opowieści (1995)^[19] i Ostatnie legendy Śródziemia (1996)^[20],
• autorstwa Radosława Kota pt. Księga zaginionych opowieści, tom I, Księga zaginionych opowieści, tom II^[21] i Księga zaginionych opowieści, tom III^[22] (1998),
• autorstwa Marty Gębickiej-Frąc i Cezarego Frąca (proza) oraz Katarzyny Staniewskiej i Joanny Drzewowskiej (poezja) pt. Księga zaginionych opowieści, część 1 (2022)^[23] i autorstwa Agnieszki Sylwanowicz (proza) oraz Katarzyny Staniewskiej (poezja) pt. Księga zaginionych opowieści, część 2 (2023)^[24].