Len złocisty – Wikipedia, wolna encyklopedia

Len złocisty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	lnowate
Rodzaj	len
Gatunek	len złocisty
	Nazwa systematyczna
	Linum flavum L.; Sp. pl. 1:279. 1753
Synonimy
	Xantholinum flavum (L.) Rchb.;
	Xantholinum flavum (L.) Rchb.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Len złocisty^[4] (Linum flavum L.) – gatunek rośliny z rodziny lnowatych (Linaceae).

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje od Turcji i rejonu Kaukazu poprzez południowo-wschodnią Europę po Polskę, Niemcy i Austrię na północy i zachodzie^[5]. W Polsce jest bardzo rzadki, głównie spotykany jest na południu kraju: na Wyżynie Małopolskiej, Wyżynie Lubelskiej, Roztoczu i w okolicach Przemyśla. W Karpatach znane było tylko jedno stanowisko w Bieczu, podane w 1857 r., jednak wyginął już na nim^[6]. Najliczniejsze populacje znajdują się na Wyżynie Lubelskiej^[7].

Morfologia

Łodyga: Wzniesiona, o wysokości 30–50 cm. Jest górą rozgałęziona i ma uskrzydlone krawędzie^[7].
Liście: Ulistnienie skrętoległe. Liście mają 3-5 nerwów i łopatkowaty kształt. Są najszersze w górnej połowie, wierzchołek mają krótko zaostrzony. U nasady zamiast przylistków mają dwa gruczoły^[8].
Kwiaty: Żółte, w liczbie kilku zebrane w wierzchotkę na szczycie łodygi. Działki kielicha lancetowatojajowate, o gruczołowato orzęsionych brzegach, jednonerwowe. Dwukrotnie dłuższe od działek płatki są jajowate. Znamię słupka maczugowate^[8]. Nitki pręcików zrastają się nasadami tworząc pierścień wokół słupka. Pomiędzy płodnymi pręcikami są bezpłodne prątniczki^[7].

Morfologia
Pokrój
Kwiaty
Owoce i nasiona

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Występuje na suchych łąkach i zboczach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Rozmnaża się wyłącznie przez nasiona. Liczba chromosomów 2n = 30^[6]. Gatunek charakterystyczny dla Ass. Cirsio-Brachypodion pinnati i Ass. Inuletum ensifoliae^[9].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[10] w grupie gatunków rzadkich (kategoria zagrożenia R). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)^[11].

Głównym zagrożeniem jest zanikanie siedlisk. Następuje to z powodu intensywnego wypasu, zalesiania lub samorzutnego zarastania drzewami i krzewami kserotermicznych muraw na których występuje, a czasami ich zamiany na pola uprawne^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-22] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List. [dostęp 2017-03-05].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Taxon: Linum flavum L.. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ ^a ^b ^c ^d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-22] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-03-05].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[grin-5] Taxon: Linum flavum L.. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2010-05-22]. (ang.).

[K-6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[C-7] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[Szafer-8] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[10] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[11] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]