Mangusteczka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mangusteczka
	Helogale
	J.E. Gray, 1862
	; Mangusteczka karłowata (H. parvula)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Infrarząd	Viverroidea
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Mungotinae
Rodzaj	mangusteczka
	Typ nomenklatoryczny
	Herpestes parvulus Sundevall, 1847
Gatunki
	4 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania
	; Helogale parvula Helogale hirtula
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mangusteczka^[2] (Helogale) – rodzaj ssaków z podrodziny Mungotinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 16–27 cm, długość ogona 14,2–18,3 cm, długość tylnej stopy 4,1–5,1 cm, długość ucha 1,4–2,1 cm; masa ciała 213–415 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1862 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym nowemu rodzajowi wiwerowatych opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Gray wymienił dwa gatunki – Herpestes parvulus Sundevall, 1847 i Ichneumon tænianotus A. Smith, 1834 (= Viverra mungo J.F. Gmelin, 1788) – z których gatunkiem typowym jest Herpestes parvulus Sundevall, 1847.

Etymologia

Helogale: gr. ἑλος helos ‘bagno’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[8]^[6]^[3]^[5]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
	Helogale hirtula	O. Thomas, 1904	mangusteczka etiopska	gatunek monotypowy	wschodnia Afryka w Dżibuti, południowej Etiopii, środkowej i południowej Somalii, północnej i środkowej Kenii oraz północno-wschodniej Kenii	DC: 20–27 cm DO: 15–18 cm MC: 220–354 g	LC
	Helogale parvula	(Sundevall, 1847)	mangusteczka karłowata	7 podgatunków	szeroko rozpowszechniony od Sudanu, Etiopii i Somalii, na południe do północno-wschodniej Południowej Afryki (KwaZulu-Natal), na zachód do Angoli i zachodniej Namibii	DC: 16–23 cm DO: 14–19 cm MC: 213–415 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu Afryki^[10]:

Helogale kitafe Wesselman, 1984^[11]
Helogale palaeogracilis (Dietrich, 1942)^[12]

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b J.E. Gray. Notice of Helogale, a New Genus of Viverridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1861, s. 308, 1861. (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 144. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 420. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 325–326. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Helogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-02].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 660. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 315, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Helogale J.E. Gray, 1862, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-16] (ang.).
↑ H.B. Wesselman: The Omo micromammals. Systematics and paleoecology of early man sites from Ethiopia. W: M.K. Hecht & F.S. Szalay (redaktorzy): Contributions to Vertebrate Evolution. Cz. 7. Basel: Karger, 1984, s. 1–219. ISBN 978-3-8055-3935-7. (ang.).
↑ W.O. Dietrich. Ältestquartäre Säugetiere aus der südlichen Serengeti, Deutsch-Ostafrika. „Palaeontographica”. Abteilung A. 94 (3–6), s. 43–133, 1942. (niem.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Gray-1] J.E. Gray. Notice of Helogale, a New Genus of Viverridae. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1861, s. 308, 1861. (ang.).

[miiz-2] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 144. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 420. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-4] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron & P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 325–326. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Helogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2019-10-02].

[amw-6] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 660. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 315, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-16]. (ang.).

[10] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

[Zijlstra-11] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Helogale J.E. Gray, 1862, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-16] (ang.).

[wes-12] H.B. Wesselman: The Omo micromammals. Systematics and paleoecology of early man sites from Ethiopia. W: M.K. Hecht & F.S. Szalay (redaktorzy): Contributions to Vertebrate Evolution. Cz. 7. Basel: Karger, 1984, s. 1–219. ISBN 978-3-8055-3935-7. (ang.).

[die-13] W.O. Dietrich. Ältestquartäre Säugetiere aus der südlichen Serengeti, Deutsch-Ostafrika. „Palaeontographica”. Abteilung A. 94 (3–6), s. 43–133, 1942. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]

[11]

[12]