Marian Franke – Wikipedia, wolna encyklopedia

Marian Alojzy Franke
	; prof. Marian Franke
Data i miejsce urodzenia	21 marca 1877 ; Lwów
Data i miejsce śmierci	12 września 1944 ; Lwów
Miejsce spoczynku	Cmentarz Łyczakowski we Lwowie
Zawód, zajęcie	lekarz-internista, naukowiec i nauczyciel akademicki
Miejsce zamieszkania	Lwów
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	profesor zwyczajny
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Uczelnia	Uniwersytet Lwowski
Wydział	Lekarski
Stanowisko	kierownik Katedry Patologii Ogólnej i Doświadczalnej, dziekan Wydziału Lekarskiego
Rodzice	Jan Nepomucen Franke i Aniela Swaryczewska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Marian Alojzy Franke (ur. 21 marca 1877 we Lwowie, zm. 12 września 1944 tamże) – polski lekarz internista, patolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego.

Życiorys

Urodził się 21 marca 1877 we Lwowie, w rodzinie Jana Nepomucena, profesora Szkoły Politechnicznej we Lwowie, i Anieli ze Swaryczewskich^[1]. Ukończył gimnazjum we Lwowie. Odbył studia medyczne w Uniwersytecie Lwowskim (u A. Gluzińskiego) i uniwersytecie w Wiedniu (u J. Pala) zakończone w 1900 uzyskaniem tytułu doktora wszech nauk lekarskich. Studia uzupełniające odbył w Rzymie, Berlinie (u E. Mendla) i Paryżu.

W 1900 rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego. W 1908 roku habilitował się z patologii i terapii szczegółowej chorób wewnętrznych. W 1916 otrzymał tytuł profesora tytularnego i objął stanowisko p.o. kierownika Katedry Patologii i Terapii Szczegółowej. Od 1918 profesor nadzwyczajny, a od 1921 profesor zwyczajny. Od 1921 do 1939 kierował Katedrą Patologii Ogólnej i Doświadczalnej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Tworząc w Zakładzie pracownię metodycznego badania młodzieży uprawiającej sport, stację badania przemiany gazowej u ludzi i zwierząt oraz pracownię badań balneologiczno-klimatycznych nadał mu charakter badawczo-kliniczny. W latach 1928–1929 i 1936–1937 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego^[2]. Po zajęciu Lwowa przez ZSRR, od września 1939 kierownik tej katedry w wydzielonym z Uniwersytetu Instytucie Medycznym, a w 1942 kierownik Oddziału Patologii na tej samej uczelni, przekształconej przez okupantów hitlerowskich w Staatliche Medizinische und Naturwissenschaftliche Fachkurse we Lwowie.

W pracy naukowej zajmował się kardiologią, nefrologią i patofizjologią krwi i krążenia krwi. Opracował metodę oznaczania enzymów proteolitycznych leukocytów i podał indeks proteolityczny, opisał postacie ostrego zapalenia nerek jako powikłań duru powrotnego. Zainicjował w Polsce badania w zakresie teleelektrokardiografii. Wydał Podręcznik chorób serca i naczyń oraz ok. 100 prac naukowych z tej dziedziny i z dziedziny chorób nerek^[1].

Od 1930 członek korespondent Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1937 członek czynny. Członek czynny Towarzystwa Naukowego we Lwowie, w roku 1921–1922 jego wiceprezes, w roku 1922–1923 prezes. Z powodu przywiązania do Lwowa trzykrotnie odmówił objęcia Katedr i Klinik Chorób Wewnętrznych w: Uniwersytecie Wileńskim (1921), Uniwersytecie Poznańskim (1923) i Uniwersytecie Warszawskim (1931). Był członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Higienicznego i jednym z inicjatorów utworzenia Muzeum Higieny we Lwowie w 1937^[3]^[4].

Zmarł 12 września 1944 we Lwowie i został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim^[5].

Wybrane publikacje naukowe

Surowica rozpuszczająca ciałka białe krwi (1901)
O rzadkiej postaci niemiarowości ruchów serca (1905)
O sposobach wyrównania wad zastawki trójdzielnej (1906)
O leczeniu przewlekłej niedomogi mięśnia sercowego (1909)
Znaczenie fizjologiczne części przedsionkowo-komorowej układu przenośniego serca (1912)
Diagnostyka chorób narządu krążenia (1921)
Nowe drogi w medycynie wewnętrznej (1922)
Skrypta patologji ogólnej i doświadczalnej (1923)
Badania nad patogenezą mocznicy (1924)
Leczenie przewlekłych schorzeń serca (1926)

Służba wojskowa

W czasie I wojny światowej był lekarzem frontowym armii austriackiej. W 1918 brał udział w obronie Lwowa. W latach 1918–1921 pełnił służbę jako major, następnie podpułkownik-lekarz Wojska Polskiego.

Ordery i odznaczenia

Złoty Krzyż Zasługi (28 marca 1939)^[6]

Przypisy

↑ ^a ^b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 76. [dostęp 2021-07-18].
↑ Kronika miejska. Nowi dziekani na U. J. K.. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 159 z 15 lipca 1936.
↑ Otwarcie Muzeum Higieny. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 34 z 13 lutego 1937.
↑ Muzeum Higieny we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 35 z 14 lutego 1937.
↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02817-4.
↑ M.P. z 1939 r. nr 75, poz. 166 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.

Bibliografia

Biogramy uczonych polskich, Część VI: Nauki medyczne zeszyt 1: A–Ł (pod redakcją Andrzeja Śródki), Ossolineum, Wrocław 1990.
Dzieje kardiologii w Polsce na tle kardiologii światowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004. ISBN 83-01-14201-4.

Linki zewnętrzne

[:0-1] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 76. [dostęp 2021-07-18].

[2] Kronika miejska. Nowi dziekani na U. J. K.. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 159 z 15 lipca 1936.

[3] Otwarcie Muzeum Higieny. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 34 z 13 lutego 1937.

[4] Muzeum Higieny we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 35 z 14 lutego 1937.

[5] Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02817-4.

[6] M.P. z 1939 r. nr 75, poz. 166 „za zasługi na polu pracy społecznej i zawodowej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]