Ciemnobiałka brązowomiąższowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ciemnobiałka brązowomiąższowa

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	ciemnobiałka
Gatunek	ciemnobiałka brązowomiąższowa
Nazwa systematyczna
Melanoleuca arcuata (Bull.) Singer Cavanillesia 7: 128 (1935)
Multimedia w Wikimedia Commons

Ciemnobiałka brązowomiąższowa (Melanoleuca arcuata (Bull.) Singer) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Melamoleuca, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten opisał w 1790 r. Jean Baptiste François Bulliard, nadając mu nazwę Agaricus arcuatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1935 r. Rolf Singer, przenosząc go do rodzaju Melanoleuca^[1].

Synonimy naukowe:

• Agaricus arcuatus Bull. 1790
• Collybia arcuata (Bull.) Fayod 1889
• Cortinarius arcuatus (Bull.) Quél. 1883
• Gyrophila arcuata (Bull.) Quél. 1886
• Tricholoma arcuatum (Bull.) Quél. 1872^[2].

Nazwę polską zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.^[3]

Kapelusz

Średnica 3–9 (12) cm. Jest higrofaniczny. Powierzchnia plamista, błyszcząca, nieco lepka, ciemno czerwonobrązowa, szarobrązowa do oliwkowobrązowej, przeważnie z garbem, środek ciemniejszy, brzeg jaśniejszy, skórka nie dochodzi do blaszek^[4].

Blaszki

Białawe, później żółtawe, wypukłe, zbiegające zębem, wydające się prawie wolne, cienkie, miękkie,. Ostrza gładkie, tego samego koloru^[4].

Trzon

Wysokość 4–9 (11) cm, grubość 0,4–0,9 cm, cylindryczny lub maczugowaty ze zgrubiałą podstawą. Powierzchnia ciemnobrązowa, pokryta podłużnie ułożonymi włókienkami, które w górnej części są białawe, ku dołowi ciemniejące, u podstawy szarobrązowe. Podstawa bardzo ciemna z białawą, filcowatą grzybnią^[4].

Miąższ

Cienki, brudnobiaławy, kremowobiały do jasnobrązowego w kapeluszu. Zapach słaby lub lekko grzybowy, smak łagodny^[4].

Wysyp zarodników

Biały^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki białe, 6,5-9 × 4,5–5,1 μm, elipsoidalne, jajowate, owalne, o nieco szorstkiej powierzchni, amyloidalne, Q = 1,4-1,8. Podstawki 35-40 × 8–10 μm, czterozarodnikowe, bez sprzążek, cheilocystydy 50-62 × 8-12 µm, głównie wrzecionowate, butelkowate, rozpuszczające się w KOH, pleurocystydy nieliczne i występujące tylko przy krawędzi ostrza blaszek^[4].

Gatunki podobne

Pospolita ciemnobiałka białoszara (Melanoleuca polioleuca). Odróżnia się lekko mącznym smakiem, węższymi zarodnikimi. Pewne rozróżnienie tych gatunków możliwe jest tylko badaniem mikroskopowym. Podobne są także: ciemnobiałka ciemna (Melanoleuca melaleuca), ciemnobiałka prążkowana (Melanoleuca grammopodia), ciemnobiałka krótkotrzonowa (Melanoleuca brevipes) i ciemnobiała płowa (Melanoleuca cognata)^[4].

Stanowiska tego gatunku podano w Europie, Ameryce Północnej i na Nowej Zelandii^[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 4 stanowiska z uwagą, że rozprzestrzenienie i stopień tego gatunku nie są znane^[3]. W późniejszych latach podano następne stanowiska^[6].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie wśród traw w lasach olszowych (olsach)^[3].

Jest grzybem jadalnym, ale ma gorszy smak, niż inne ciemnobiałki^[4].