Międzyzdroje – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia.

Międzyzdroje

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Molo, plaża i zabudowa pensjonatowo-hotelowa w Międzyzdrojach
Herb
Dewiza: Miasto gwiazd
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	kamieński
Gmina	Międzyzdroje
Prawa miejskie	1947
Burmistrz	Mateusz Bobek
Powierzchnia	4,50 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	5417[1] 1203,8 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	72-500
Tablice rejestracyjne	ZKA
Położenie na mapie Polski Międzyzdroje
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Międzyzdroje
Położenie na mapie powiatu kamieńskiego Międzyzdroje
Położenie na mapie gminy Międzyzdroje Międzyzdroje
53°55′44″N 14°27′05″E/53,928889 14,451389
TERC (TERYT)	3207044
SIMC	0979248
Hasło promocyjne: Międzyzdroje – miasto gwiazd
Urząd miejski ul. Plac Ratuszowy 1, 72-500 Międzyzdroje
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Międzyzdroje (niem. Misdroy^[2]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Międzyzdroje, położone nad Morzem Bałtyckim, na wyspie Wolin. Według danych z 31 grudnia 2010 miasto liczyło 5479 mieszkańców^[3].

Międzyzdroje są ośrodkiem wypoczynkowym i turystycznym. Popularną letnią imprezą rozrywkową jest organizowany corocznie w lipcu Europejski Festiwal Gwiazd.

Nazwa Międzyzdroje jest rodzaju niemęskoosobowego i oznacza miejsce między zdrojami. Poprawna forma dopełniacza brzmi: Międzyzdrojów^[4].

Międzyzdroje leżą w północno-zachodniej części woj. zachodniopomorskiego, w zachodniej części powiatu kamieńskiego, w zachodniej części gminy Międzyzdroje.

Miasto znajduje się nad Zatoką Pomorską, w środkowej części wybrzeża wyspy Wolin, 14 km na północny wschód od Świnoujścia, 14 km na północny zachód od miasta Wolina i 21 km na południowy zachód od Kamienia Pomorskiego. 3 km na południowy zachód od niego położone jest jezioro Wicko Małe, zatoka Zalewu Szczecińskiego. Międzyzdroje od wschodu i południa graniczą z terenami Wolińskiego Parku Narodowego.

Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia miasta wynosi 4,50 km²^[5].

W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

Część wschodnia Międzyzdrojów leży na zachodnich stokach morenowego Pasma Wolińskiego, na którym w odległości 4–5 km dominują wzniesienia Gosań i Grzywacz, a na południe od miasta Leśnogóra (91 m n.p.m.).

Miasto znajduje się na pograniczu części polodowcowej i części naniesionej przez wody, stąd w jego granicach występują elementy kompleksów siedliskowych Półwyspu Przytorskiego (plaża, wydmy, torfowiska), jak i elementy wysoczyzny polodowcowej (klify, wzgórza morenowe).

W Międzyzdrojach zauważalne są silna antropopresja i niszczenie pasa wydm nadmorskich, będących naturalną ochroną terenów nadmorskich. Miasto jest położone nad Zatoką Pomorską, nad wąskim pasem wydm, który jest intensywnie zagospodarowany przez infrastrukturę turystyczną. W kilku miejscach grzbiet nadmorskiego wału został zabudowany przez punkty gastronomiczne i hotel Amber Baltic. W zachodniej części Międzyzdrojów na fragmencie wydmy wybudowano deptak spacerowy. Środkową część wybrzeża wydmowego pokrywają skwery i park miejski. We wschodniej części Międzyzdrojów, gdzie wybrzeże wydmowe przechodzi w klif, znajduje się przystań morska. Na pas wydm wpłynęła także rozbudowa mola spacerowego^[6].

Głównym ciekiem wodnym jest struga Stary Zdrój, która wypływa z centrum Międzyzdrojów w kierunku południowym, gdzie uchodzi do jeziora Wicko Małe.

Według danych z 2005 roku^[7] miasto obejmowało 73 ha lasów i gruntów leśnych, 60 ha użytków rolnych.

Międzyzdroje otoczone są na lądzie obszarem „Wolin i Uznam”, a od morza strefą „Ostoja na Zatoce Pomorskiej”, będącymi specjalnymi obszarami ochrony przyrody programu Natura 2000.

W mieście znajdują się pomniki przyrody i drzewa pomnikowe^[8][9]:

• buki „Króla Władysława IV” – 3 buki o obwodach 420, 325, 320 cm
• cis „Jadwiga” – cis pospolity o obwodzie 94 cm (ul. Zwycięstwa 41)
• cis „Jagiełło” – cis pospolity o obwodzie 140 cm (ul. Zwycięstwa 41)
• cisy „Strażnicy Księcia” – cisy pospolite o wysokości 5 m (ul. Gryfa Pomorskiego i ul. Krótka)
• dąb „Bolko” – dąb szypułkowy o obwodzie 435 cm, wysokość 22 m (ul. Kolejowa i ul. Leśna)
• dąb „Karczmarz” – dąb bezszypułkowy o obwodzie 415 cm, wysokość 24 m (ul. Gryfa Pomorskiego i ul. Spokojna),
• dąb „Regalinda” – o obwodzie 460 cm (ul. Kolejowa – Leśne Ustronie)
• dąb „Storrada” – dąb szypułkowy o obwodzie 310 cm (ul. Kolejowa 24)
• dąb „Szwedzki”
• dąb „Telesfor” – dąb szypułkowy o obwodzie 465 cm, wysokość 24 m, wiek około 500 lat (ul. Gryfa Pomorskiego i ul. Wesoła).
• robinia z bluszczem o obwodzie 195 cm, wysokość 15 m (ul. Zdrojowa)
• jesion mannowy „Gryf” – trójpienne drzewo o obwodzie pni 62 cm, 52 cm, 48 cm i wysokości ok. 8 m, rosnące przy ulicy Bohaterów Warszawy^[10]
• 0,5 km na południowy zachód od osiedla Lubiewo (skrzyżowanie ulic Wolińskiej z Nowomyśliwską) – ścieżka dydaktyczna „Paprocie”, dł. 3 km, 10 przystanków z tablicami poglądowymi.

Większość międzyzdrojskich pomników przyrody powołano na przełomie lat 2003/2004. W połowie 2015 r. było ich 30^[11].

 Osobny artykuł: Pomniki przyrody w Międzyzdrojach.

Na atrakcyjność turystyczną Międzyzdrojów wpływa położenie geograficzno-przyrodnicze. Na obszarze miasta ustalono 2 kąpieliska nadmorskie, tj. kąpielisko Międzyzdroje Zachód (od mola na zachód 500 m) z wyłączeniem 50-metrowego pasa bezpieczeństwa, oraz kąpielisko Międzyzdroje Wschód (od mola na wschód 500 m)^[12].

Walorami turystycznymi miasta są: położenie nad morzem, piaszczyste plaże, wzniesienia w Paśmie Wolińskim, bliskość Wolińskiego Parku Narodowego^[13], historyczne zabudowania uzdrowiskowe i Park Zdrojowy w nadmorskiej części miasta.

Do atrakcji turystycznych Międzyzdrojów można zaliczyć:

• Promenadę Gwiazd
• molo o długości 395 m, będące także przystanią morską, skąd odbywają się rejsy do Świnoujścia i niemieckich portów Uznamu,
• gabinet figur woskowych Gabinet Gwiazd,
• oceanarium Międzyzdroje
• kino „Eva”, otwarte w 2009 roku^[14]
• obiekty Wolińskiego Parku Narodowego, w którym znajdują się: Zagroda Pokazowa Żubrów oraz Muzeum Przyrodnicze z żywymi bielikami w wolierach,
• punkty widokowe: Kawcza i Gosań,
• kościół św. Piotra Apostoła^[15],
• kaplica Stella Matutina.

Międzyzdroje w 2007 roku miały: 10 hoteli, 2 pensjonaty, 1 zakład uzdrowiskowy, 22 ośrodki wczasowe, 2 ośrodki szkoleniowo-wypoczynkowe, 1 ośrodek kolonijny, 2 pola biwakowe, 4 zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych i 5 innych obiektów zbiorowego zakwaterowania^[7].

Miasto w sezonie 2007 posiadało 6546 miejsc noclegowych, w tym 2638 całorocznych. Według danych GUSu w ciągu całego 2007 roku z noclegu w Międzyzdrojach skorzystało 106 688 osób, z czego 25% stanowili turyści zagraniczni^[7].

Znakowane szlaki turystyczne przechodzące przez Międzyzdroje:

• E9 Szlak Nadmorski im. dr. Czesława Piskorskiego
• Szlak Nad Bałtykiem i Zalewem Szczecińskim
• Szlak Leśny Przez Pojezierze Warnowsko-Kołczewskie
• Szlak Przez Kawczą Górę do Żubrowiska
• Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Bałtyku R-10
• Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66
• Szlak Świętego Jakuba
• Zachodniopomorski Szlak Żeglarski

Z tutejszego mola organizowane są krótkie rejsy wycieczkowe po Morzu Bałtyckim^[16]. Na terenie miasta działa klub przewodników PTTK „Na Wyspach”, który prowadzi usługi przewodnickie, a także organizuje wycieczki lokalne i regionalne.^{[potrzebny przypis]}

 Osobny artykuł: Zabytki w Międzyzdrojach.

Układ przestrzenny tworzą 69 ulic z placem Neptuna oraz osiedle mieszkalne Lubiewo. Nadmorska część miasta Międzyzdroje skupia historyczne zabudowania kurortu i Park Zdrojowy, które są objęte ochroną konserwatorską^[17]. Część obszaru położona u podnóża Kawczej jest zabudowana wysokimi budynkami wypierającymi zabudowę historyczną. Wschodnia część miasta stanowi obszar zurbanizowany o zróżnicowanym sposobie użytkowania, właściwym dla centralnej części miasta, strefy podmiejskiej i osiedla mieszkaniowego.

Charakterystycznym obiektem w Międzyzdrojach jest molo żelbetowe o długości 395 m, przy którego końcu znajduje się przystań żeglugi przybrzeżnej.

Po wschodniej stronie wejścia na molo ustawiona jest szafka meteorologiczna z przełomu XIX/XX w., będąca obiektem małej architektury. Przeszklona witryna z termometrem, higrometrem i barometrem, informuje spacerujących kuracjuszy i turystów o stanie pogody. Dekoracja odlanego trzonu naśladuje wykończenie snycerskie. Szafkę zwieńczają tympanony (zwrócone w cztery strony świata) z przedstawieniem scenek zoomorficznych: piejący kogut – wschód, pszczoły wokół ula – południe, lecąca sowa – zachód, nietoperz – północ. Została uratowana przed zniszczeniem i odnowiona z inicjatywy miejscowych działaczy PTTK. Po przestawieniu wieżyczki w inne miejsce nie pokrywa się ze stronami świata.

Głównym skupiskiem zieleni miejskiej w Międzyzdrojach jest Park Zdrojowy im. Fryderyka Chopina, położony w kwartale ulic Bohaterów Warszawy, Tysiąclecia Państwa Polskiego i Zdrojowej u podnóża klifowego brzegu. Został założony na przełomie XIX/XX wieku i jest objęty ochroną konserwatorską. W parku w 1999 roku odsłonięto pomnik Fryderyka Chopina. Znajduje się tu również dawny dom zdrojowy z końca XIX wieku, który jest obecnie Międzynarodowym Domem Kultury. Tuż obok mieści się Gabinet Gwiazd, będący gabinetem figur woskowych^[18].

W skład układu zieleni miasta wchodzą: park zdrojowy i promenada (4,8 ha), zieleńce (3,6 ha), zieleń uliczna (3,5 ha), tereny zieleni osiedlowej (1,7 ha), cmentarz (2,6 ha), lasy gminne (45,1 ha) (dane z 2006 roku^[7]).

• Pomnik Fryderyka Chopina (w parku zdrojowym)
• Pomnik poświęcony ludziom, którzy nie powrócili z morza
• Pomnik Chwała Bohaterom (na rondzie)

 Osobny artykuł: Historia Międzyzdrojów.

W XII wieku na terenie dzisiejszych Międzyzdrojów istniały dwie osady: Żelazo i Kępieńce, obie na południe od miasta. Wieś Żelazo badacze lokują w rejonie obecnej wioski Zalesie, Kępieńce w rejonie dzisiejszego osiedla Lubiewo (skrzyżowanie ulic Wolińskiej z Nowomyśliwską).

W połowie XIII w., w centrum obecnych Międzyzdrojów (u zbiegu ulic Krótkiej i Gryfa Pomorskiego) powstała karczma, która obsługiwała główny trakt handlowy, biegnący przez Uznam do Kamienia Pomorskiego i Wolina. Pierwotna nazwa Misdroige, Misdroie zachowała się w XV-wiecznym akcie darowizny księcia Bogusława I na rzecz prepozytury katedralnej w Kamieniu Pomorskim. W 1579 znana była nazwa Mysdroye.

Po wojnie trzydziestoletniej tereny Międzyzdrojów i całą wyspę Wolin opanowali Szwedzi. W roku 1715 wyspę zajęli Prusacy.

W XVIII w. Anglicy odkryli i rozsławili właściwości morskich kąpieli. Wypoczynek nad morzem był w Europie coraz bardziej modny i powszechny.

Jeszcze do połowy XIX w. Międzyzdroje były biedną rybacką wioską. Początki istotnych przemian notuje się od 1832. W 1835 powstały na plaży pierwsze obiekty kąpieliskowe, a na przełomie XIX/XX w. miejscowość stała się modnym kurortem z zakładem solankowym, spacerową promenadą, Parkiem Zdrojowym, hotelami, pensjonatami i willami. 1 lipca 1895 oddano do użytku drewniane molo o długości 300 m. W 1913 Międzyzdroje odwiedziło 20 000 letników.

I i II wojna światowa oszczędziły miastu jakichkolwiek zniszczeń.^{[potrzebny przypis]} W lutym 1945 r. przez Międzyzdroje przeszedł marsz śmierci jeńców alianckich z niemieckiego obozu jenieckiego Stalag XX B^[19]. 5 maja 1945 roku Niemcy opuścili miasto po walkach z żołnierzami radzieckimi z 19 Armii II Frontu Białoruskiego^[20]. Po 1945 Międzyzdroje zostały przyłączone do Polski. W 1947 miejscowość otrzymała prawa miejskie. Od lat 50. XX wieku powoli wznawiano działalność turystyczno-wypoczynkową. W latach 1972–1984 Międzyzdroje były częścią Świnoujścia. W 2004 oddano do użytku żelbetowe molo o długości 395 m.

Międzyzdroje stanowią gminny ośrodek edukacyjny. W mieście znajdują się Gimnazjum nr 1 im. Jana Pawła II^[21], do którego w 2007 roku uczęszczało 224 uczniów, a także Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bolesława Chrobrego^[22], gdzie chodziło 285 dzieci. W Międzyzdrojach mieści się także przedszkole miejskie, do którego w 2007 roku chodziło 163 dzieci^[7].

W Międzyzdrojach znajduje się Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Kochanowskiego, której księgozbiór obejmuje ponad 7 tys. książek w czytelni i około 33 tys. w wypożyczalni. Z biblioteki mogą korzystać zarówno mieszkańcy, jak i turyści. Przy bibliotece działa dziecięce koło teatralne, a sama biblioteka włącza się w organizację czasu wolnego dla dzieci^[23].

Instytucją kulturalną w mieście jest Międzynarodowy Dom Kultury, który organizuje większość imprez kulturalnych^[24].

Lista imprez odbywających się cyklicznie w Międzyzdrojach^[25]:

• Międzynarodowy Turniej Tańca Towarzyskiego Perła Bałtyku – 2. połowa maja
• Międzynarodowy Festiwal Pieśni Chóralnej – 2. połowa czerwca
• Festiwal Gwiazd – początek lipca
• Muzyczne lato w Międzyzdrojach – imprezy plenerowe – lipiec, sierpień
• Międzynarodowe Czwartki Organowe – sierpień
• Gala Boksu Zawodowego – Seasideboxing Show Międzyzdroje – sierpień
• Spotkania Artystyczne Seniorów – wrzesień
• Turniej Tańca Towarzyskiego o puchar miasta Międzyzdroje – październik

Nieopodal Międzyzdrojów, na Białej Górze (administracyjnie stanowiącej część miasta) usytuowany jest oddział Archiwum Państwowego w Szczecinie, gromadzący, przechowujący i udostępniający zainteresowanym dokumentację historyczną wytworzoną m.in. przez jednostki samorządowe podległego sobie rejonu (powiaty: Świnoujście, Kamień Pomorski, Gryfice, Goleniów)^[26].

W Międzyzdrojach znajduje się Stacja Morska Uniwersytetu Szczecińskiego, działająca w strukturach Wydziału Nauk o Ziemi^[27].

Obiekty sportowe i rekreacyjne w mieście:

• korty tenisowe
• stadion miejski przy ulicy Gryfa Pomorskiego – posiada certyfikaty PZLA i PZPN. Istnieją płyta boiska ze sztuczną trawą oraz bieżnia lekkoatletyczna z nawierzchnia typu MONDO. Stadion posiada sztuczne oświetlenie. Obiekt umożliwia prowadzenie całorocznych zajęć szkoleniowych, meczów, zawodów sportowych i różnych masowych imprez rekreacyjnych w takich dyscyplinach jak piłka nożna, lekka atletyka, biegi przełajowe.
• Hala Sportowa im. Andrzeja Grubby przy ulicy Leśnej
• Klub Sportowy „Fala Międzyzdroje”^[28] (do 2001 Leśnik Międzyzdroje) – rozgrywki ligowe A klasy

Lista cyklicznych imprez sportowych w Międzyzdrojach^[25]:

• Festiwal siły, sprawności i urody – z udziałem gwiazd sportu – początek sierpnia
• Bieg śniadaniowy – Mityng Lekkoatletyczny im. W.Komara i T.Ślusarskiego – 17 sierpnia^[29]
• Sea and sky Festival Unity Line – Ogólnopolski Festiwal Kitesurfingu Kite Cup Międzyzdroje – sierpień

Międzyzdroje są miejscowością uzdrowiskową o znaczeniu regionalnym, nastawioną na leczenie dorosłych. Leczone są tu głównie choroby układu oddechowego: nieżyty górnych dróg oddechowych, astma oskrzelowa, rozedma płuc, pylica płuc. Uzdrowisko posiada źródło lecznicze Wolin z wodami chlorkowo-sodowymi, bromkowymi i żelazistymi^[30].

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia pw. św. Piotra Apostoła (kościół oraz kaplica zakonna „Stella Matutina” ss boromeuszek pw. Matki Boskiej Uzdrowicielki Chorych)
• Kościół Ewangelicznych Chrześcijan:
  • zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Międzyzdroje (Sala Królestwa ul. Usługowa 10 lok. 2)^[31].

Mieszkańcy Międzyzdrojów wybierają do swojej rady miejskiej 12 radnych (z 15). Pozostałych 3 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Międzyzdroje. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest urząd miejski przy ul. Plac Ratuszowy 1.

Burmistrzowie Międzyzdrojów:

• Jerzy Neukampf (1990–1994)
• Henryk Pawlak (15.07.1994 – 21.07.1994)
• Włodzimierz Zasadzki (21.07.1994 – 14.07.1996)
• Stanisław Sapała (15.07.1996 – 1.11.1998)
• Adrianna Hebel (1998–2001)
• Stanisław Świrski (2001–2002)
• Henryk Jabłoński (2002–2006)
• Leszek Tomasz Dorosz (2006–2018)
• Mateusz Bobek (od 2018)

Międzyzdroje należą do Związku Miast Bałtyckich. Miasto utrzymuje współpracę samorządową z polską wsią Boronów.

Mieszkańcy Międzyzdrojów wybierają posłów z okręgu wyborczego nr 41 (Szczecin), senatora z okręgu nr 98, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

• Piramida wieku mieszkańców Międzyzdrojów w 2014 roku^[1].

Węzeł drogowy znajduje się na południowo-zachodnim osiedlu Lubiewo, gdzie przebiega droga krajowa nr 3 ze Szczecina do Świnoujścia oraz rozpoczyna się droga wojewódzka nr 102 do Kołobrzegu.

W mieście znajduje się przystanek kolejowy na linii Szczecin Dąbie – Świnoujście.

Komunikację miejską w Międzyzdrojach zapewnia linia autobusowa nr 10 ze Świnoujścia.

W Międzyzdrojach zostały ustanowione 2 przystanie morskie. Pierwszą z nich jest molo, z którego odpływają krótkie rejsy wycieczkowe po Morzu Bałtyckim^[16]. Druga przystań morska znajduje się na wschód od mola^[32]. Wykorzystywana jest przez tutejszych rybaków. W skład przystani wchodzą dwie dalby wyciągowe^[33]. W granicach przystani morskiej znajduje się akwatorium o powierzchni 25 tys. m², które stanowi obszar wód Morza Bałtyckiego o średniej szerokości 100 m, licząc od linii brzegu, położonym naprzeciw części lądowej przystani^[34].

Znane osoby urodzone w Międzyzdrojach:

• Wiesław Chmielewski – pięcioboista, żołnierz zawodowy, olimpijczyk z Seulu 1988
• Britta Wuttke – pisarka, tłumaczka, lekarka, animatorka kultury, autorka książki pt. „Homunculus z tryptyku”^[35]

• Boronów
• Sellin
• Timmendorfer Strand

 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Międzyzdrojami‎.

• Strona informacyjna dla turystów
• Oficjalna witryna Urzędu Miasta i Gminy Międzyzdroje
• Hejnał Międzyzdrojów w serwisie YouTube
• Biuletyn Informacji Publicznej
• Zdjęcia lotnicze 360
• Misdroy (niem.), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 501 .
• Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona