Mleczaj okazały – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mleczaj okazały
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj okazały
	Nazwa systematyczna
	Lactarius resimus (Fr.) Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 336 (1838)
	Zasięg
	; Zasięg w Europie i Azji
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj okazały (Lactarius resimus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1821 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus resimus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Lactarius^[1]. Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Agaricus intermedius var. expallens Fr. 1815
Agaricus resimus Fr. 1821
Galorrheus resimus (Fr.) P. Kumm. 1871
Lactifluus resimus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Młody – półkulisty i pępkowaty, wcześnie szeroko lejkowaty o podwiniętym brzegu, czysto biały, słabo pręgowany; młody – silnie oślizgły; po naciśnięciu przebarwiający się na żółty kolor. 8–15 cm średnicy^[4].

Blaszki

Kremowobiałe; stare w pomarańczowe plamy; wąskie, grube i gęste, całkowicie przyrośnięte do trzonu i rozwidlone^[4].

Trzon

Cytrynowożółty, delikatnie omszony, z ciemnymi, wodnistoplamistymi jamkami; bardzo gruby i krótki^[4].

Miąższ

Biały, dosyć twardy, z mleczkiem o bardzo ostrym smaku, białym na powietrzu, po około 10 sekundach przebarwiającym się na siarkowożółto^[4].

Wysyp zarodników

Jasnoochrowy^[4].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki 6–7,5 × 5–6 µm o brodawkowatej powierzchni i częściowej siateczce. Cystydy 35–55 × 6–10 µm, występujące na ostrzu i na bokach blaszek^[5].

Gatunki podobne

Mylony jest z dużo częstszym w Polsce mleczajem dołkowanym (Lactarius scrobiculatus), który jednak ma jasnocytrynowożółty kapelusz z dobrze widocznymi pręgami^[4]. Podobny jest także mleczaj cytrynowy (Lactarius citriolens), ale odróżnia się cytrynowym zapachem i często jamkowatym trzonem^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji^[6]. W Polsce bardzo rzadki^[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający^[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii^[3]. Popularny w północnej Europie, w środkowej – bardzo rzadko znajdowany.

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych, głównie pod świerkami, czasem występuje w dużych grupach^[3].

Znaczenie

Na surowo jest niejadalny, jednak we wschodniej Europie jest kiszony i wykorzystywany w przemyśle przetwórczym^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 381, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h EdmundE. Garnweidner EdmundE. i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 160, ISBN 83-7319-976-4 .
↑ ^a ^b AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 45, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-09] (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 381, ISBN 83-89648-09-1 .

[gar-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h EdmundE. Garnweidner EdmundE. i inni, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 160, ISBN 83-7319-976-4 .

[skir-5] AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 45, ISBN 83-85444-65-3 .

[gbif-6] Index Fungorum [online] [dostęp 2024-10-09] (ang.).

[mirek-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]