Mleczaj pomarańczowy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Mleczaj pomarańczowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	mleczaj
Gatunek	mleczaj pomarańczowy
	Nazwa systematyczna
	Lactarius aurantiacus (Pers.) Gray; Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 624 (1821)
	Zasięg
	; Zasięg w Europie i Azji
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mleczaj pomarańczowy (Lactarius aurantiacus (Pers.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus testaceus var. aurantiacus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray, przenosząc go do rodzaju Lactarius^[1].

Ma ok. 15 synonimów naukowych. Niektóre z nich^[2]:

Agaricus aurantiacus (Pers.) Pers. 1801
Agaricus mitissimus Fr. 1821
Agaricus testaceus aurantiacus Pers. 1801
Galorrheus mitissimus (Fr.) P. Kumm. 1871
Lactarius aurantiacus var. mitissimus (Fr.) J.E. Lange 1928
Lactarius aurantiofulvus J. Blum 1964
Lactarius aurantiofulvus J. Blum ex Bon 1985
Lactarius mitissimus (Fr.) Fr. 1838
Lactarius subdulcis var. mitissimus (Fr.) Bataille 1908
Lactifluus aurantiacus (Pers.) Kuntze 1891
Lactifluus mitissimus (Fr.) Kuntze 1891

Polską nazwę podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2,5–6 cm. U młodych okazów niskołukowaty, u starszych płaski lub wygięty w górę. O nieco podwiniętym brzegu. Skórka gładka, w kolorze pomarańczowobrązowym, czasami z żółtawym brzegiem. Brak strefowania. W czasie wilgotnej pogody jest śliski i błyszczący^[4].

Blaszki

Dość gęste, bladoochrowe, kremowe lub jasnopomarańczowe, przy brzegu kapelusza ciemniejsze. Ostrza blaszek rdzawoczerwonoplamiste^[4].

Trzon

Kształtu walcowatego, wysokość 4–8 cm, szerokość 1–2 cm. Jest ubarwiony tak samo jak kapelusz. Przy podstawie często występuje biała lub ochrowożółta pilśń^[4].

Miąższ

Białożółtawy, kruchy, pod skórką kapelusza i w trzonie ceglastoczerwony. Smak i zapach niewyraźny^[4]. Wydziela mleczko, które w odróżnieniu od innych mleczajów nie jest piekące i gorzkie, co najwyżej lekko gorzkawe^[5].

Mleczko

Dość obfite, białe i nie zmieniająca na powietrzu barwy. W smaku gorzkie, piekące na języku i drapiące w gardle^[6].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki szerokoowalne o rozmiarach 7,1–8,5 (10) × 6–7 (8,5) μm. Na powierzchni posiadają brodawki nieregularnie połączone listewkami, tylko czasami tworzącymi siateczkę. Podstawki mają rozmiar 40–45 × 8–10 μm. Wąskowrzecionowate cystydy są nieliczne, występują na ostrzu i bokach blaszek i tylko nieco wystają ponad hymenium^[6].

Gatunki podobne

Jest wiele pomarańczowych mleczajów. Odróżnienie ich po wyglądzie jest trudne. Wszystkie jednak różnią się od mleczaja pomarańczowego ostrym w smaku mleczkiem^[5]. Podobny mleczaj modrzewiowy (Lactarius porninsis) rośnie tylko pod modrzewiami. U mleczaja siarkowego (Lactarius tabidus) mleczko żółknie, mleczaj smaczny (Lactarius volemus) rośnie tylko w lasach liściastych i ma matową skórkę^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Azji. Najwięcej stanowisk opisano w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony^[7]. W Polsce jest pospolity^[3].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, zazwyczaj wśród mchów, szczególnie pod brzozą brodawkowatą i brzozą omszoną. Owocniki wytwarza od czerwca do listopada^[3]. W lasach iglastych występuje rzadko^[6].

Znaczenie

Według niektórych autorów grzyb jadalny^[4], według innych niejadalny^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-03] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, 370isbn = 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 72, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ^a ^b Till R.T.R. Lohmeyer Till R.T.R., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 158, 173, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ ^a ^b ^c AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 101–102, ISBN 83-85444-65-3 .
↑ Występowanie Lactarius aurantiacus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).
↑ BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 426, ISBN 83-09-00714-0 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-03] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, 370isbn = 83-89648-09-1 .

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 72, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[griz-5] Till R.T.R. Lohmeyer Till R.T.R., UteU. Kũnkele UteU., Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa 2006, s. 158, 173, ISBN 83-85444-65-3 .

[skir-6] AlinaA. Skirgiełło AlinaA., Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 101–102, ISBN 83-85444-65-3 .

[gbif-7] Występowanie Lactarius aurantiacus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-10] (ang.).

[gum-8] BarbaraB. Gumińska BarbaraB., WładysławW. Wojewoda WładysławW., Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, s. 426, ISBN 83-09-00714-0 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]