Mleczaj rudobrązowy – Wikipedia, wolna encyklopedia
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | mleczaj rudobrązowy |
Nazwa systematyczna | |
Lactarius hysginus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 337 (1838) [1836-1838] | |
Zasięg | |
Zasięg w Europie |
Mleczaj rudobrązowy (Lactarius hysginus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1818 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus hysginus. Ten sam autor w 1838 r. przeniósł go do rodzaju Lactarius[1]. Ma 5 synonimów. Niektóre z nich:
- Lactarius hysginus var. americanus Hesler & A.H. Sm. 1979
- Lactarius hysginus var. subroseus Hesler & A.H. Sm. 1979[2].
Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1998 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 4–10 cm, początkowo silnie wypukły, w miarę rozwoju coraz bardziej płaski, na koniec wklęsły. Skórka daje się oderwać w całości. W stanie wilgotnym jest lepki, a nawet śluzowaty. Powierzchnia o równomiernym, rudobrązowym lub brudnordzawym ubarwieniu, ze słabym, czerwonawym lub brudnomięsistym odcieniem. Są na niej koncentryczne ułożone małe kępki lub koncentryczne pasma włosków[4].
Gęste z blaszeczkami, przyrośnięte lub nieco zbiegające, dość wąskie, początkowo jasnożółte, potem silnie ochrowe z żółtopomarańczowym odcieniem, u starszych okazów nieco rudawe. Mleczko obfite, białe, nie zmieniające barwy, w smaku silnie piekące[4].
O wysokości 3–5 cm i grubości 1–2,5 cm, cylindryczny, masywny, początkowo pełny, potem watowaty. Powierzchnia lepka, jasnobrązowa, nieco błyszcząca, czasami z licznymi plamami[4].
Białawy, o owocowym zapachu, na powietrzu po dłuższym czasie nabiegający ochrowożółtawo[4].
Jasnoochrowy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 6,5–7,5 × 5,5–6,5 µm, szeroko owalne z bogatym urzeźbieniem składającym się z brodawek i łączących je listewek, razem tworzących siateczkowatą strukturę. Podstawki 40–48 × 8–10 µm. Liczne cheilocystydy występują zarówno na ostrzu, jak i bokach blaszek, są wrzecionowate, o długości 50–70 µm i średnicy 7–8 µm[4].
- Gatunki podobne
Wśród podobnych gatunków wymieniane są: Lactarius curtus, Lactarius fraxineus, mleczaj dębowy (Lactarius quietus)[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Podano jego stanowiska w Ameryce Północnej, Europie i Japonii. W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, podano tu liczne jego stanowiska, zwłaszcza na Półwyspie Skandynawskim[5]. W Polsce W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył sześć stanowisk[3]. W późniejszych latach podano nowe stanowiska[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony, który zapewne w najbliższej przyszłości przesunie się do kategorii wymierających, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Występuje w lasach iglastych. Owocniki tworzy od lipca do października[3]. Najczęściej spotykany jest w trawiastych lasach świerkowych z dodatkiem brzóz[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 376, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 94, ISBN 83-85444-65-3 .
- ↑ Występowanie Lactarius hysginus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-04-07] .
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 66, ISBN 83-89648-38-5 .