Obrazki alpejskie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Obrazki alpejskie
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Rodzaj	obrazki
Gatunek	obrazki alpejskie
	Nazwa systematyczna
	Arum cylindraceum Gasp.; Fl. Sicul. Syn. 2(2): 597. 1844
Synonimy
	Arum alpinum Schott & Kotschy Bot. Zeitung (Berlin) 9: 285. 1851; Arum maculatum var. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.; Arum maculatum subsp. alpinum (Schott & Kotschy) K.Richt.; Arum maculatum subvar. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.; Arum orientale subsp. alpinum (Schott & Kotschy) Riedl;
	Arum alpinum Schott & Kotschy Bot. Zeitung (Berlin) 9: 285. 1851; Arum maculatum var. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.; Arum maculatum subsp. alpinum (Schott & Kotschy) K.Richt.; Arum maculatum subvar. alpinum (Schott & Kotschy) Engl.; Arum orientale subsp. alpinum (Schott & Kotschy) Riedl;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Obrazki alpejskie (Arum cylindraceum Gasp., syn. Arum alpinum Schott & Kotschy) – gatunek rośliny z rodzaju obrazki w rodzinie obrazkowatych. Do przełomu XX i XXI wieku Arum alpinum był przeważnie uznawany za odrębny gatunek, obecnie uważany za synonim taksonomiczny Arum cylindraceum Gasp. W Polsce występuje na południu kraju, w niższych położeniach Karpat i Sudetów oraz na terenach przyległych^[4].

Morfologia

Liście
Kwiatostan
Kwiatostan po oderwaniu pochwy
Owoce

Biologia i ekologia

Kwitnie od kwietnia do maja. Zapylany jest przez owady, głównie muchy. Owady wabione są wydzielanym przez kwiaty zapachem podobnym do padliny. Wpadają do głębokiej pochwy i zsuwają się na dno wypełnione nektarem. Po zapylaniu pochwa więdnie i uwalnia owady^[4].

Systematyka

W 1851 roku Schott i Kotschy opisali w numerze 9 Botanische Zeitung nowy gatunek obrazków odnaleziony w południowych Alpach w Transylwanii, pod nazwą Arum alpinum. Do końca XX wieku status tej rośliny był przedmiotem wielu kontrowersji systematycznych. Była ona uznawana za^[5]:

przedstawiciela gatunku obrazki plamiste (Arum maculatum) – np. przez Beck-Mannagetta (1903), Aschersona i Graebnera (1904), Riedla (1967),
wariant Arum maculatum var. alpinum – Engler (1879),
podgatunek Arum maculatum subsp. alpinum – Richt. (1890),
podwariant Arum maculatum subvar. alpinum – Engler (1920),
podgatunek Arum maculatum subsp. danicum – Prime (1961),
podgatunek Arum maculatum subsp. immaculatum – Reichenbach,
wariant obrazków włoskich Arum italicum var. lanceolatum – Boiss & Heldr.,
podgatunek obrazków wschodnich Arum orientale subsp. orientale – Gutermann (1973),
podgatunek Arum orientale subsp. alpinum – Riedl (1979).

Na przełomie XX i XXI wieku gatunek Arum alpinum został uznany za synonim Arum cylindraceum Gasp. w pracach^[6]:

R. Govaertsa World Checklist of Seed Plants z 1995,
R. Govaertsa i D.G. Frodina World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae) z 2002,
S. Castroviejo (et al.) Flora Iberica 18 z 2008

i jako taki wskazywany jest w aktualnych opracowaniach taksonomicznych, takich jak:

World Checklist of Selected Plant Families^[6],
The Plant List^[7],
Global Biodiversity Information Facility^[8],
Catalogue of Life 2010^[3].

We wcześniejszych opracowaniach oraz w źródłach polskich nazwa Arum alpinum bądź nadal występuje jako zaakceptowana, bądź odnosi się do wcześniejszych ustaleń taksonomicznych, np.:

Flora Europaea jako synonim Arum orientale subsp. orientale^[9],
Atlas roślin naczyniowych Polski, jako synonim Arum orientale subsp. orientale (obrazki wschodnie typowe)^[10],
Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej (2008), jako synonim Arum orientale (obrazki wschodnie)^[11],
Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski (1998), jako Arum alpinum (obrazki alpejskie)^[12],
Red list of plants and fungi in Poland (2006), jako Arum alpinum^[13].

Zagrożenia i ochrona

Obrazki alpejskie (jako Arum alpinum) są w Polsce objęte częściową ochroną gatunkową^[14]. W latach 2001–2014 podlegały ochronie ścisłej^[15]. Zagrożeniem w Polsce jest zanik odpowiednich siedlisk w wyniku gospodarczego wykorzystania lasów i zmiany stosunków wodnych^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).
↑ ^a ^b Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Catalogue of Life: 2010 Annual Checklist [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 309, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.
↑ Marija Bedalov i Manfred A. Fischer. Arum alpinum (Araceae) and its Distribution in the Eastern Mediterranean. „Phyton”. 35 (1), s. 103-113, 1995.
↑ ^a ^b World Checklist of Selected Plant Families. Arum alpinum: not accepted. [dostęp 2011-01-23].
↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
↑ Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Global Biodiversity Information Facility [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).
↑ Arum alpinum Schott & Kotschy. [w:] Flora Europaea [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
↑ Arum orientale M. Bieb. ssp. orientale. [w:] Atlas roślin naczyniowych Polski [on-line]. [dostęp 2014-11-09].
↑ L. Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. 2008, s. 608.
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).

[col-3] Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Catalogue of Life: 2010 Annual Checklist [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).

[mirkowa-4] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006, s. 309, seria: Flora Polski. ISBN 83-7073-444-8.

[phyton-5] Marija Bedalov i Manfred A. Fischer. Arum alpinum (Araceae) and its Distribution in the Eastern Mediterranean. „Phyton”. 35 (1), s. 103-113, 1995.

[wcsp-6] World Checklist of Selected Plant Families. Arum alpinum: not accepted. [dostęp 2011-01-23].

[tpl-7] Arum cylindraceum Gasp.. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).

[gbif-8] Arum cylindraceum Gasp.. [w:] Global Biodiversity Information Facility [on-line]. [dostęp 2011-01-23]. (ang.).

[feuro-9] Arum alpinum Schott & Kotschy. [w:] Flora Europaea [on-line]. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).

[atlas-10] Arum orientale M. Bieb. ssp. orientale. [w:] Atlas roślin naczyniowych Polski [on-line]. [dostęp 2014-11-09].

[rutkowski-11] L. Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. 2008, s. 608.

[mirek1998-12] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.

[redlist-13] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[rozp2014-14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).

[rozp2001-15] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1167).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]