Opolno-Zdrój – Wikipedia, wolna encyklopedia

Opolno-Zdrój

wieś
Budynek dawnego domu zdrojowego Annenbad
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	zgorzelecki
Gmina	Bogatynia
Wysokość	245-265[2] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1194[3]
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	59-922[4]
Tablice rejestracyjne	DZG
SIMC	0188854
Położenie na mapie Polski Opolno-Zdrój
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Opolno-Zdrój
Położenie na mapie powiatu zgorzeleckiego Opolno-Zdrój
Położenie na mapie gminy Bogatynia Opolno-Zdrój
50°53′06″N 14°55′50″E/50,885000 14,930556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Opolno-Zdrój (tuż po roku 1945: Opolówka, niem. Bad Oppelsdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Bogatynia.

Wieś leży w tzw. Worku Turoszowskim – geograficznie jest to Kotlina Żytawska u podnóża Gór Izerskich oraz Gór Łużyckich – około 4 km na południe od Bogatyni i około 10 km na południowy wschód od Turoszowa; tuż przy granicy z Czechami^[2]. Przez wieś przepływa potok o nazwie Jaśnica^[2].

W granicach Polski Opolno-Zdrój znajduje się od 1945 r. W latach 1945–1954 Opolno-Zdrój było siedzibą wiejskiej gminy Opolno Zdrój, do której należały pobliskie mniejsze wioski: Porajów, Sieniawka, Kopaczów, Białopole, Jasna Góra oraz Rybarzowice i Biedrzychowice Górne. Siedziba urzędu znajdowała się w dzisiejszym budynku biblioteki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.

Według Narodowego Spisu Powszechnego (marzec 2011) liczyło 1194 mieszkańców^[3] i było drugą co do wielkości miejscowością gminy Bogatynia.

W 1947 roku wprowadzono urzędowo nazwę Opolno Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Oppelsdorf^[5]. Nazwa z dywizem Opolno-Zdrój została zatwierdzona urzędowo przez MSWiA.

W roku 1370 było częścią majątku Zawidów należącego wówczas do rodziny von Biberstein, których olbrzymie dobra rozciągały się od Żar na północy po Frydlant na południu. Po raz pierwszy z nazwy wymienione w dokumencie z roku 1436. Górnictwo węgla brunatnego rozpoczęło się w Opolnie w roku 1802. W okolicy rozwijał się również przemysł włókienniczy (głównie tkactwo), uprawiano len oraz tytoń.

W roku 1836 odkryto lecznicze właściwości opoleńskich wód (głównie żelazisto-siarkowo-witriolowe) i od tej pory miejscowość zaczęła nabierać uzdrowiskowego charakteru – odtąd w nazwie wsi znalazł się człon Bad, a później Zdrój. Dzięki nim oraz występującym tu także borowinom stało się Opolno-Zdrój ośrodkiem walki z reumatyzmem, artretyzmem, anemią, leczono tu również nerwobóle, paraliże, schorzenia kurczowe i skórne, dolegliwości kobiece; u szczytu swej popularności (początek XX wieku) nazywane było saskimi Cieplicami; liczne pensjonaty, domy zdrojowe i zakłady kąpielowe zwane Łazienkami. We wszystkich zakładach kuracjusze (głównie Czesi i Saksończycy) otrzymać mogli różne zabiegi^[6], tym kąpiele: borowinowe, kropelkowe, parowe, mineralne, w wywarach z kory i szpilek świerkowych^[7], powietrzne oraz świetlne. Pomimo dość szerokiego zakresu świadczonych zabiegów Opolno pozostało zawsze małym i cichym kurortem o znaczeniu lokalnym. Roczna frekwencja wynosiła rocznie zaledwie kilkuset kuracjuszy^[7].

Miejscowość nie uległa zniszczeniu w czasie II wojny światowej, jednak jej następstwa położyły kres rozwojowi uzdrowiska. W nowych granicach politycznych straciła znaczenie linia kolejowa z Żytawy przez czeski Frydlant do Mirska, która łączyła Opolno ze Śląskiem. Miejscowość utraciła łączność z resztą województwa. Zaostrzone przepisy graniczne ograniczyły ruch turystyczny. Jeszcze leczono tutaj reumatyzm, ale brak decyzji Centralnego Zarządu Uzdrowisk doprowadził do szybkiej dewastacji urządzeń i domów zdrojowych i w 1957 r. uzdrowisko już nie funkcjonowało^[7].

Równocześnie intensyfikowano wydobycie węgla brunatnego metodą odkrywkową – w 1959 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie budowy kombinatu górniczo-energetycznego^[6], co spowodowało nieodwracalne zmiany m.in. hydrogeologiczne w regionie, w tym zanik wód zdrojowych. W byłych domach uzdrowiskowych zamieszkali górnicy^[7]. Spalanie węgla pochodzącego z Zagłębia Turoszowskiego, następujące nieopodal – w Elektrowni Turów w Bogatyni, spowodowało zanieczyszczenie powietrza w okolicy. Eksploatacja ogromnych złóż doprowadziła również do całkowitego przeobrażenia regionu w monstrualnych rozmiarów krater (wymiary: 10 km × 6 km), otoczony potężnymi hałdami i gigantycznymi maszynami górniczymi.

Wieś stopniowo od strony północnej pochłaniana jest przez odkrywkę Kopalni Turów. Zachowały się jednak nieliczne przykłady architektury łużyckiej, kościół z końca XIX w. oraz park zdrojowy.

• kościół ewangelicki, później rzymskokatolicki, parafialny, pw. św. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z przełomu XIX/XX w., siedziba parafii należącej do metropolii wrocławskiej, diecezji legnickiej, w dekanacie Bogatynia. Wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków^[8].

• Szkoła Podstawowa im. Polskiego Czerwonego Krzyża, do której uczęszczają dzieci z Opolna oraz Białopola i Jasnej Góry.

• Nazwy miejscowości z łącznikiem
• Nazwy miejscowości z członem Zdrój

• Łuczyński, Romuald M. Tropami śląskiego dziedzictwa, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2002.