Owsica spłaszczona – Wikipedia, wolna encyklopedia

Owsica spłaszczona
	; Kwiatostan
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	Helictochloa / owsica
Gatunek	owsica spłaszczona
	Nazwa systematyczna
	Helictochloa planiculmis (Schrad.) Romero Zarco; Candollea 66: 102 (2011)
Synonimy
	Avena latifolia Host; Avena planiculmis Schrad.; Avena pratensis subsp. planiculmis (Schrad.) St.-Yves; Avenastrum planiculme (Schrad.) Opiz; Avenochloa planiculmis (Schrad.) Holub; Avenula planiculmis (Schrad.) W.Sauer & Chmel.; Gaudinia planiculmis (Schrad.) P.Beauv.; Helictotrichon planiculme (Schrad.) Pilg.; Heuffelia planiculmis (Schrad.) Schur;
	Avena latifolia Host; Avena planiculmis Schrad.; Avena pratensis subsp. planiculmis (Schrad.) St.-Yves; Avenastrum planiculme (Schrad.) Opiz; Avenochloa planiculmis (Schrad.) Holub; Avenula planiculmis (Schrad.) W.Sauer & Chmel.; Gaudinia planiculmis (Schrad.) P.Beauv.; Helictotrichon planiculme (Schrad.) Pilg.; Heuffelia planiculmis (Schrad.) Schur;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Owsica spłaszczona (Helictochloa planiculmis (Schrad.) Romero Zarco^[4]) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w północno-wschodniej Turcji oraz w Europie południowo-środkowej – od Bułgarii na południu, poprzez Rumunię, kraje byłej Jugosławii i zachodnią Ukrainę, po Słowację i Polskę na północy^[5]^[3]. W Polsce znanych jest około 30 stanowisk tego gatunku na niżu i kilka w górach. Większość stanowisk znajduje się na Wyżynie Małopolskiej i Wyżynie Śląsko-Krakowskiej. W górach występuje w masywie Śnieżnika oraz w Tatrach w Dolinie Smytniej i na Kominiarskim Wierchu^[6].

Morfologia

Łodyga: Mocne i szorstkie źdźbło o wysokości do 120 cm^[6].
Liście: Pochwy liściowe szorstkie i spłaszczone. Blaszka liściowa o szerokości ok. 1 cm, u podstawy z długimi, białymi rzęsami^[6].
Kwiaty: Zebrane w brązowo-fioletowo-białawe kłoski, te z kolei zebrane w zbitą wiechę z długimi gałązkami^[6].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. W górach rośnie w traworoślach, na niżu – w borach mieszanych, dąbrowach i grądach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Liczba chromosomów 2n=ok. 120^[6].

Zagrożenia i ochrona

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: R (rzadki, potencjalnie zagrożony); 2016: VU (narażony)^[8]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: VU (vulnerable, narażony)^[9]

Populacja tatrzańska znajduje się na obszarze ochrony ścisłej wyłączonym z ruchu turystycznego w Tatrzańskim Parku Narodowym. Wyhodowane z tej populacji okazy są uprawiane w Górskim Ogrodzie Botanicznym PAN w Zakopanem^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-12-30] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Helictochloa planiculmis (Schrad.) Romero Zarco, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-24] .
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-05-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-12-30] (ang.).

[powo-3] Helictochloa planiculmis (Schrad.) Romero Zarco, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-04-24] .

[4] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2011-05-15].

[K-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]