French
DeutschPaweł Staroń – Wikipedia, wolna encyklopedia
 major piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | 12 stycznia 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 20 lutego 1966 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | 45 Pułk Piechoty Austro-Węgier, |
| Stanowiska | referent, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
.png){kind=small}
Paweł Staroń (ur. 12 stycznia 1895 w Targowiskach, zm. 20 lutego 1966 w Szczecinie) – major piechoty Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 12 stycznia 1895 w Targowiskach jako syn Józefa (rolnika) i Anieli z domu Jurczak[1][2]. Miał brata Tomasza (ur. 1883)[3].
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 został wcielony do C. K. Armii i służył w batalionie zapasowym 45 pułku piechoty. W 1917 został referentem personalnym Wojskowego Oddziału Naftowego w Krośnie. 10 września 1918 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku[4][5].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego w listopadzie 1918. Od tego czasu służył w 45 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Został awansowany do stopnia porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[6]. Następnie zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919[7][8]. Od 1918 pełnił funkcję oficera kontrolnego dworca Sanok-Chyrów działającego przy grupie płk. Henryka Minkiewicza. Później został przydzielony do 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku i w 1919 objął najpierw stanowisko dowódcy dworca oraz komendanta na granicy polsko-czechosłowackiej, a następnie dowódcy dworca Zwiahel i dowódcy przyczółka mostowego na Słuczy. W 1920 został kolejno oficerem ewakuacyjnym na odcinku Dubno-Brody w ramach Szefostwa Kolei Polskich oraz dowódcą dworca Sokal, dowódcą dworca Okręgowej Komendy Transportu Wojskowego we Lwowie.
W 1921 pełnił kolejno stanowiska dowódcy kadry batalionu zapasowego 38 pułku piechoty Strzelców Lwowskich. Od tego roku był przydzielony do 5 pułku Strzelców Podhalańskich w garnizonie Przemyśl, w którym był dowódcą kompanii i oficerem ewidencji personalnej (w 1923 jako oficer rezerwowy zatrzymany w służbie czynnej[9], w 1924 jako oficer zawodowy[10]). W 1923 przebywał na kursie w Centralnej Szkoły Strzelania w Toruniu. W 1924 był referentem mobilizacyjnym i referentem w Szefostwie Remontu przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. W 1925 pełnił funkcję oficera instrukcyjnego w Powiatowej Komisji Uzupełnień Sambor. W listopadzie 1927 został przeniesiony z 5 psp do Korpusu Ochrony Pogranicza, z równoczesnym przeniesieniem do kadry oficerów piechoty[11][12] od 1927 sprawował stanowiska adiutanta 7 batalionu granicznego i dowódcy kompanii granicznej „Krzyżówka”. Później przeniesiony do 6 pułku strzelców podhalańskich w garnizonie Sambor, w którym od 1932[13] pełnił funkcje dowódcy kompanii oraz adiutanta. Został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931[14]. Od 1937 do 1939 był kierownikiem Placówki Oficerskiej w Samborze Samodzielnego Referatu Informacyjnego Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu. W tym czasie został przeniesiony do korpusu oficerów administracji[15]. W 1939 przystąpił do kursu informacyjno-wywiadowczego Oddziale II Sztabu Głównego Wojska Polskiego.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą batalionu wartowniczego z Biecza. 6 września jego batalion został podporządkowany dowódcy 3 Brygady Górskiej[16]. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i czynił starania o przyjęcie do Wojska Polskiego[17]. Później został zatrudniony w centrum przemysłu naftowego w Szczecinie. Był poddany inwigilacji przez Sekcję 4 Wydziału I Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w ramach sprawy agenturalnego rozpracowania pod kryptonimem „Start”.
W dniu 20 września 1919 w Sanoku poślubił pochodzącą z tego miasta Janinę Wiktorię Kuczyńską (1897–1970)[1][18][19][a]. Mieli synów: Stanisława Jana (ur. 21 września 1920, profesor nauk politycznych na Uniwersytecie Vermontu, zm. 1966) i Zdzisława (mąż artystki malarki i rzeźbiarki Genowefy Staroń)[20][21][22][23]. Paweł Staroń zmarł przed 1970[24][1]. Zmarł 20 lutego 1966 i został pochowany na cmentarzu Centralnym w Szczecinie[b].
Odznaczenie
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (18 marca 1932)[25]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Janina Staroń została pochowana na cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Próchnickich tj. rodziny swojej matki.
- ↑ W wyszukiwarce cmentarnej błędnie podano nazwisko „Stenon”. Wyszukiwarka miejsca pochówku w Szczecinie. cmentarze.szczecin.pl. [dostęp 2022-10-24].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 86 (poz. 88).
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 453.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1895/1896 (zespół 7, sygn. 20). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 85.
- ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 34.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-06].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 507.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 388.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 242.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 389.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 334.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 330.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 146.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 620.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 77.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 305, 528.
- ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 82, wg autora posiadał stopień majora.
- ↑ Kolekcja 3 ↓, s. 10–12.
- ↑ Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 83 (Tom J, poz. 88).
- ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 128 (poz. 8).
- ↑ Księga urodzeń 1908–1924. Sanok.
- ↑ Stanisław Staron. myheritage.pl. [dostęp 2022-10-24].
- ↑ Emeriti Faculty. catalogue.uvm.edu. [dostęp 2022-10-24]. (ang.).
- ↑ Artist/Maker name "Staron, Genny Genowefa". app.pch.gc.ca. [dostęp 2022-10-24]. (ang.).
- ↑ Inskrypcja nagrobna jego żony brzmi: Janina Staroń. Wdowa po ś. p. Majorze W. P. Zmarła dnia 22 I 1970. Janina Staroń. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-05-29].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 65, poz. 87 „za zasługi w służbie granicznej”.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Staroń Paweł. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.370 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-14].
- Leśniewski Kazimierz. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.369 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-08-14].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Paweł Staroń. Muzeum Polskich Formacji Granicznych. [dostęp 2019-08-18].