Pentatlenek dijodu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pentatlenek dijodu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	pentatlenek dijodu, tlenek jodu(5+), tlenek jodu(V)
	Inne nazwy i oznaczenia
Stocka	tlenek jodu(V)
inne	bezwodnik kwasu jodowego, dawniej: pięciotlenek dwujodu
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	I2O5
Masa molowa	333,81 g/mol
Wygląd	higroskopijne białe kryształy
	Identyfikacja
Numer CAS	12029-98-0
PubChem	159402
SMILES
	O=I(=O)OI(=O)=O
InChI
	InChI=1S/I2O5/c3-1(4)7-2(5)6
	InChIKey
	BIZCJSDBWZTASZ-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	4,98 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	253,4 g/100 g (20 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalny w kwasie azotowym, nierozpuszczalny w etanolu, eterze i CS; 2
Temperatura rozkładu	ok. 300 °C
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-04-15]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H272, H314
Zwroty P	P220, P280, P305+P351+P338, P310
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 0 2 OX
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pentatlenek dijodu, nazwa Stocka: tlenek jodu(V), I
2O
5 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym jod występuje na V stopniu utlenienia. Wykorzystywany jest jako utleniacz, a także w chemii analitycznej do wykrywania i oznaczania tlenku węgla^[2]^[5]. Został odkryty niezależnie przez Josepha Louisa Gay-Lussaca i Humphrya Davy’ego w 1813 roku^[6].

Otrzymywanie

Pentatlenek dijodu otrzymuje się poprzez odwodnienie kwasu jodowego w temperaturze ponad 170 °C^[2]^[6]^[7]:

2HIO
3 → I
2O
5 + H
2O

Właściwości

Pentatlenek dijodu jest najtrwalszy spośród tlenków fluorowców^[7] i jako jedyny tlenek w tej grupie ma dodatnie ciepło tworzenia (43 kcal/mol)^[8]. Jest też jedynym tlenkiem fluorowca na V stopniu utlenienia^[9] oraz jedynym prostym tlenkiem jodu (pozostałe związki jodu z tlenem są związkami złożonymi i zawierają atomy jodu na różnych stopniach utlenienia)^[8].

Tworzy białe, higroskopijne kryształy, bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Rozpuszcza się w kwasie azotowym, natomiast jest nierozpuszczalny w etanolu, eterze dietylowym, węglowodorach, chloroformie i disiarczku węgla^[1]^[2]^[10]. Jest bezwodnikiem kwasu jodowego – w reakcji z wodą tworzy kwas jodowy^[2]:

I
2O
5 + H
2O → 2HIO
3

Podczas ogrzewania do temperatury ponad 270 °C, pentatlenek dijodu rozkłada się z wydzieleniem tlenu i jodu^[2]^[7]:

2I
2O
5 → 2I
2 + 5O
2

Jest silnym utleniaczem, co wykorzystywane jest w badaniu obecności tlenku węgla i jego zawartości (poprzez ilościowe utlenienie go do dwutlenku węgla z wydzieleniem jodu dającego się oznaczyć poprzez miareczkowanie roztworem tiosiarczanu sodu)^[2]^[5]^[7]:

I
2O
5 + 5CO → I
2 + 5CO
2

Ten sam sposób znajduje zastosowanie przy usuwaniu tlenku węgla z powietrza^[2].

Reaguje także z siarkowodorem tworząc dwutlenek siarki^[2]:

3I
2O
5 + 5H
2S → 3I
2 + 5SO
2 + 5H
2O

Utlenia także chlorowodór, wiele wodorków i soli metali^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-67, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 407, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
↑ Iodopentoxide (nr 229709) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-04-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Iodopentoxide (nr 229709) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-04-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 595, ISBN 978-83-01-16282-5 .
↑ ^a ^b Norman N.N.N. Greenwood Norman N.N.N., AlanA. Earnshaw AlanA., Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 851–852, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d John DavidJ.D. Lee John DavidJ.D., Zwięzła chemia nieorganiczna, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 272, ISBN 83-01-12352-4 .
↑ ^a ^b WłodzimierzW. Trzebiatowski WłodzimierzW., Chemia nieorganiczna, wyd. 8, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 172 .
↑ AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 571, ISBN 83-01-13654-5 .
↑ JanuszJ. Supniewski JanuszJ., Preparatyka nieorganiczna, Wydawnictwa naukowe PWN, 1958 .

[CRC-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-67, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[Patnaik-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 407, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).

[Aldrich-3] Iodopentoxide (nr 229709) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-04-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Aldrich-US-4] Iodopentoxide (nr 229709) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-04-15]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Bielański-5] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 595, ISBN 978-83-01-16282-5 .

[Greenwood-6] Norman N.N.N. Greenwood Norman N.N.N., AlanA. Earnshaw AlanA., Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 851–852, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).

[Lee-7] John DavidJ.D. Lee John DavidJ.D., Zwięzła chemia nieorganiczna, wyd. 4, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 272, ISBN 83-01-12352-4 .

[Trzebiatowski-8] WłodzimierzW. Trzebiatowski WłodzimierzW., Chemia nieorganiczna, wyd. 8, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 172 .

[Bielanski_2002-9] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 571, ISBN 83-01-13654-5 .

[10] JanuszJ. Supniewski JanuszJ., Preparatyka nieorganiczna, Wydawnictwa naukowe PWN, 1958 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]