Pieczarka winnoczerwona – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pieczarka winnoczerwona
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka winnoczerwona

Nazwa systematyczna
Agaricus semotus Fr.
Monogr. Hymenomyc. Suec. (Upsaliae) 2(2): 347 (1863)
Początkowo blaszki są białe

Pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1863 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy naukowe:

  • Agaricus semotus Fr. 1863 var. semotus
  • Fungus semotus (Fr.) Kuntze 1898
  • Pratella semota (Fr.) Gillet 1884
  • Psalliota semota (Fr.) Ricken 1915[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: pieczarka odmienna, pieczarka fioletowożółta[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Brzeg długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia początkowo gładka, później delikatnie łuskowato-włóknista. Barwa biała, u młodych owocników pokryta różowofioletowymi lub winnoczerwonymi łuseczkami, które później stają się jaśniejsze – ochrowożółte[4]. Kapelusz nigdy nie jest całkiem płaski, czasem ma kremową, lekko żółknącą barwę[5].

Blaszki

Wolne, początkowo białe, ale szybko zmieniające barwę na różową, później siworóżową, na końcu purpurowobrązową[4]. Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 0,5–0,8 cm, walcowaty, początkowo pełny, później pusty. Łatwo wyłamujący się. Posiada nietrwały pierścień, powyżej którego jest gładki. Powierzchnia barwy białej lub różowofioletowej. W starszych owocnikach od podstawy żółknie, również po ugnieceniu zmienia kolor na żółty[4].

Miąższ

Biały, po ugnieceniu żółknący. Smak i zapach słaby, anyżkowo-migdałowy.

Wysyp zarodników

Brązowy: Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 4,5–5,5 × 3–3,5 μm. podstawki 4–zarodnikowe, cystydy duże, cienkościenne[6].

Gatunki podobne

W Polsce występuje kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka malutka (Agaricus comtulus), która ma żółtawy lub ochrowobrązowy odcień i pieczarka liliowoczerwonawa (Agaricus porphyrizon), która ma kapelusz purpurowy[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii[7]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano ponad 10 jej stanowisk[3].

Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w różnego typu lasach, na niżu i w niższych partiach gór, głównie na glebach gliniastych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Owocniki wytwarza od lipca do września[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb jadalny, zazwyczaj jednak przez grzybiarzy nie jest zbierany ze względu na małe rozmiary, którymi różni się od standardowych pieczarek[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  3. a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 37, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 89, ISBN 978-83-245-9550-1.
  5. a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 200, ISBN 978-83-258-0588-3.
  6. Michael Jordan, The encyclopedia of fungi of Britain and Europe, wyd. Rev. ed, London: Frances Lincoln, 2004, s. 225, ISBN 0-7112-2379-3, OCLC 56435994.
  7. Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].