Pieczarka malutka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pieczarka malutka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	pieczarkowate
Rodzaj	pieczarka
Gatunek	pieczarka malutka
	Nazwa systematyczna
	Agaricus comtulus Fr.; Epicr. syst. mycol.: 215 (Uppsala, 1838)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pieczarka malutka (Agaricus comtulus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy naukowe:

Agaricus comtulus Fr. 1838 var. comtulus
Agaricus comtulus var. subgibbosus Fr. 1838
Agaricus huijsmanii Courtec. 2008
Agaricus niveolutescens Huijsman 1960
Fungus comtulus (Fr.) Kuntze 1898
Pratella comtula (Fr.) Gillet 1884
Psalliota comtula (Fr.) Quél. 1872^[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Czasami posiada tępy garb, Powierzchnia gładka, tylko brzegi wrośnięto-włókniste. Barwa u młodych okazów biała, później jasnożółta, na koniec ochrowobrązowa, środek kapelusza wyraźnie ciemniejszy^[4].

Blaszki

Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe^[4].

Trzon

Wysokość 3–5 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, pusty o jedwabiście włóknistej powierzchni. Posiada nietrwały, delikatny, błoniasty i obwisły pierścień^[4]. Barwa biała lub cielista^[5].

Miąższ

Biały, po uszkodzeniu żółknący. Charakterystyczną cechą jest migdałowa woń^[5].

Wysyp zarodników

Ciemnobrązowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, grubościenne, gładkie o rozmiarach 4-5 × 3–3,5 μm^[6].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest równie niewielka pieczarka różowoblaszkowa (Agaricus rusiophyllus)^[7]. W Polsce występuje jeszcze kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus), ale na środku kapelusza ma różowofioletowe łuseczki, pieczarka liliowoczerwona (Agaricus porphyrizon), ale ma kapelusz purpurowy^[4].

Występowanie i siedlisko

Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Występuje w całej niemal Europie, w Azji, we wschodnich regionach Ameryki oraz północno-wschodniej Afryce (Maroko)^[8]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych^[9]. W literaturze mykologiczne podano jego występowanie m.in. w Cedyni, Wielkopolskim Parku Narodowym, Ciechocinku, Obornikach Śląskich, Pienińskim Parku Narodowym, Bieszczadach Zachodnich, w Puszczy Białowieskiej^[3].

Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie na łąkach, pastwiskach (nigdy w lasach). Owocniki wytwarza od sierpnia do października, w niewielkich grupach^[5].

Znaczenie

Grzyb jadalny^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ PaulP. Kirk PaulP., Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-11] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 34, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 87, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ^a ^b ^c E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 70, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ California Fungi. [dostęp 2013-03-11].
↑ NeuhoffN. Walther NeuhoffN., Zwei seltene Zwerg-Egerlinge: Agaricus comtulus Fr. und A. rusiophyllus Lasch, „Zeitschrift für Pilzkunde”, 29, ZOBODAT, 1963, s. 105–107 [dostęp 2024-10-09] (niem.).
↑ C.П.C.П. Вассер C.П.C.П., Флора грибов Украины. Агариковые грибы, „Наукова думка”, 48, Kijów 1980, s. 183–184 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5 .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[sf-2] PaulP. Kirk PaulP., Species Fungorum [online] [dostęp 2013-03-11] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 34, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 87, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[ger-5] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 70, ISBN 83-7404-513-2 .

[6] California Fungi. [dostęp 2013-03-11].

[pilz-7] NeuhoffN. Walther NeuhoffN., Zwei seltene Zwerg-Egerlinge: Agaricus comtulus Fr. und A. rusiophyllus Lasch, „Zeitschrift für Pilzkunde”, 29, ZOBODAT, 1963, s. 105–107 [dostęp 2024-10-09] (niem.).

[ba-8] C.П.C.П. Вассер C.П.C.П., Флора грибов Украины. Агариковые грибы, „Наукова думка”, 48, Kijów 1980, s. 183–184 .

[mirek-9] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]