Pielgrzymka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Pielgrzymi przybywający na Jasną Górę (Pielgrzymka Wrocławska, 2003)
Emblematy pieszych pielgrzymek z Płocka do Skępego z lat 1996-2011

Pielgrzymkapodróż podjęta z pobudek religijnych do miejsc świętych. Motywem podjęcia trudu pielgrzymowania może być chęć zadośćuczynienia za popełnione występki lub też chęć wyrażenia prośby, np. o zdrowie, o pomyślność. Pątnicy pielgrzymują również, ażeby wyrazić wdzięczność, np. za urodzenie dziecka, odzyskanie sprawności fizycznej. Pielgrzymowanie wiąże się też ze składaniem wotum w sanktuarium, do którego się wędrowało, jak to ma np. miejsce w katolicyzmie.

Pielgrzymki mogą być zbiorowe lub indywidualne. Pielgrzymki zbiorowe organizowane są przez instytucje religijne. Indywidualni pątnicy mogą też przyłączać się do większych grup pielgrzymich.

Pielgrzymowanie jako przejaw religijności znany był już w starożytności (Starożytny Egipt, Grecja czy Rzym). Również w kulturach Bliskiego Wschodu istniały tradycyjne dni, w których pielgrzymowano (np. do Jerozolimy w czasach biblijnych na święto Paschy). Tradycja żydowska przejęta została przez chrześcijan, którzy pielgrzymowali już w czasach starożytnych do Ziemi Świętej (por. Anonimus Piacentinus, Egeria), a następnie do sanktuariów europejskich, gdy Palestyna dostała się pod panowanie muzułmańskie w 638. Czasów wczesnego średniowiecza sięga europejska tradycja pielgrzymowania do grobu św. Jakuba Apostoła w Hiszpanii i grobów apostołów Piotra i Pawła w Rzymie.

W zależności od ustaleń organizacyjnych, pielgrzymi otrzymują m.in. kolorowe chusty, certyfikaty uczestnictwa, karty pielgrzyma lub emblematy upamiętniające udział w pielgrzymce.

W niektórych religiach pielgrzymki mają charakter obowiązkowy, np. pielgrzymka do Mekki w islamie.

Badaniem pielgrzymek, jako formy turystyki, zajmują się geografia turyzmu oraz geografia religii.

Sikhijski pielgrzym w Harmandir Sahib (Złota Świątynia) w Amritsar w Indiach.

Pielgrzymki w poszczególnych religiach

[edytuj | edytuj kod]

Chrześcijaństwo

[edytuj | edytuj kod]

Początkowo pielgrzymowano przede wszystkim do miejsc związanych z życiem i śmiercią Jezusa. Tradycja pielgrzymowania rozpoczęła się prawdopodobnie około IV wieku. Itinerarium Burdigalense, datowane na rok 333, jest najstarszym zachowanym opisem pielgrzymki. Anonimowy autor wędrował z Bordeaux do dzisiejszej Ziemi Świętej[1]. Pielgrzymki były pochwalane przez Ojców Kościoła, jak na przykład Hieronim ze Strydonu oraz upowszechnione przez Świętą Helenę, matkę Konstantyna Wielkiego.

Katedra w Santiago de Compostela

Innymi miejscami pielgrzymkowymi we wczesnym chrześcijaństwie był przede wszystkim Rzym oraz miejsca związane z apostołami. Tendencja ta nasiliła się szczególnie po podbojach arabskich, kiedy dotarcie do Ziemi Świętej stało się dużo trudniejsze. Pojawił się wówczas m.in. jeden z najpopularniejszych do dziś ośrodków w Santiago de Compostela, związany z kultem świętego Jakuba.

W Polsce pielgrzymowano przede wszystkim do grobu świętego Wojciecha w Gnieźnie oraz sanktuarium na Świętym Krzyżu[2]. Ich znaczenie zaczęło jednak spadać po pojawieniu się w kraju obrazu Czarnej Madonny. Dziś najpopularniejszymi celami jest Częstochowa-Jasna Góra, Licheń, Kraków-Łagiewniki oraz Wadowice[2]. Szczególną rolę w polskim pielgrzymowaniu pełni piesza pielgrzymka na Jasną Górę, odbywająca się co roku latem i gromadząca za każdym razem kilkadziesiąt tysięcy osób.

Ogólnie w Polsce znajduje się 96 ośrodków pielgrzymkowych[3].

Ważne miejsca pielgrzymkowe chrześcijaństwa

[edytuj | edytuj kod]

Judaizm

[edytuj | edytuj kod]
Muzułmanie w Mekce podczas hadżdż

Pielgrzymka do Mekki, zwana hadżdż, stanowi jeden z pięciu filarów islamu i jest obowiązkiem każdego muzułmanina, który jest w stanie ją odbyć pod względem zdrowotnym oraz finansowym (obowiązkowe jest odbycie jej przynajmniej raz w życiu)[6]. Innym popularnym celem pielgrzymkowym świata muzułmańskiego jest Medyna, w której znajduje się grobowiec Mahometa[7].

Szyici odbywają pielgrzymki w związku z celebracją Al-Arba’in, święta upamiętniającego śmierć Husajna ibn Alego. Peregrynacja do Karbali w Iraku należy do największych pielgrzymek na świecie. Szacuje się, że bierze w nich udział nawet 40 milionów osób[8].

Innym popularnym celem pielgrzymek jest irańskie miasto Meszhed, w którym znajduje się sanktuarium wybudowane na miejscu śmierci Imama Rezy, ósmego imama szyizmu. Odwiedza ją nawet 20 milionów pielgrzymów rocznie[9].

Polscy Tatarzy zamiast do Mekki pielgrzymowali najczęściej do Łowczyc i Sieniawic w województwie nowogródzkim, jednak obyczaj ten ustał, gdy miejscowości te znalazły się poza granicami Polski. Obecnie centrami życia religijnego polskich muzułmanów są Bohoniki i Kruszyniany[10].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Laurie Douglass, A New Look at the Itinerarium Burdigalense, „Journal of Early Christian Studies”, 3, 1996, s. 313–333, DOI10.1353/earl.1996.0034, ISSN 1086-3184 [dostęp 2017-01-04].
  2. a b Nowe miejsca na mapie polskich pielgrzymek - Kościół - rp.pl [online] [dostęp 2017-01-04].
  3. Najstarsze piesze pielgrzymki na Jasną Górę, „dzieje.pl” [dostęp 2017-01-04].
  4. Leżajsk - Pielgrzymki do Matki Bożej Pocieszenia. Atrakcje turystyczne Leżajska. Ciekawe miejsca Leżajska [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2017-11-26].
  5. Chasydzi z całego świata przybywają do Polski na grób cadyka - Polska - Newsweek.pl [online], newsweek.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
  6. Zarys islamu - Pielgrzymka do Mekki - Hadżdż - Al Islam.pl [online], alislam.pl [dostęp 2017-01-04].
  7. The Islamic Pilgrimage: Mecca and Medina [online], planetden.com [dostęp 2017-01-04].
  8. 40 Million Pilgrims for Arba’een Hazrat Imam Hussain (a.s) in Karbala, Iraq, „The Yam Times” [dostęp 2017-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-22].
  9. Mashhad, „Sacred Sites” [dostęp 2017-01-05].
  10. Izabela Matjasik, Polacy narodem pielgrzymów, „Katolicka Agencja Informacyjna”, dziedzictwo.ekai.pl [dostęp 2017-01-05].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]