Prebiotyk – Wikipedia, wolna encyklopedia

Nie mylić z: Probiotyk.

Prebiotyk – substancja obecna lub wprowadzana do pożywienia w celu pobudzania rozwoju prawidłowej flory jelit, poprawiająca w ten sposób zdrowie[1]. Prebiotykiem może być naturalny składnik diety np. skrobia, błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności (suplementy diety) o charakterze prozdrowotnym – healthy food for the colon[2].

W odróżnieniu od probiotyku nie zawiera żadnych mikroorganizmów, a jedynie substancje stymulujące. Prebiotyki to nietrawione – oporne na działanie enzymów trawiennych w przewodzie pokarmowym[2] – składniki żywności, które korzystnie oddziałują na gospodarza przez selektywną stymulację wzrostu lub aktywności jednego rodzaju lub ograniczonej liczby bakterii w okrężnicy i w ten sposób poprawiają zdrowie gospodarza. Tymi substancjami mogą być białka, tłuszcze, oligo- lub polisacharydy, które nie ulegają trawieniu i w formie niezmienionej docierają do światła jelita, by tam rozwijać swoje działanie.

Prebiotyki ulegają fermentacji w przewodzie pokarmowym gospodarza za sprawą działania mikroflory jelitowej, w procesie tym powstają krótkołańcuchowe kwasy karboksylowe:

  • masłowy – mający znaczenie w utrzymywaniu prawidłowej struktury i funkcji kolonocytów
  • propionowy
  • octowy[3]
  • oraz niskocząsteczkowe produkty przemiany materii (diacetyl), kwas 2-pirolidono-5karboksylowy, bakteriocyny, a także pochodne tlenu[4]

Najczęściej stosowanymi prebiotykami są:

Połączenie prebiotyku i probiotyku w jednym preparacie nosi nazwę synbiotyku.

Produkty spożywcze bogate w prebiotyki

[edytuj | edytuj kod]

Korzeń cykorii jest uważany za najbogatsze naturalne źródło prebiotyków. Inne tradycyjne źródła dietetyczne obejmują fasolę, topinambur, kłębian kątowaty, surowy owies, nieoczyszczoną pszenicę, nieoczyszczony jęczmień i yacón. Niektóre z naturalnie występujących w mleku matki oligosacharydów uważa się za odgrywające ważną rolę w rozwoju zdrowego układu odpornościowego u dzieci[6].

Lista powszechnie dostępnych w Polsce produktów spożywczych zawierających duże ilości błonnika prebiotycznego[7]:

Nazwa produktu spożywczego Zawartość błonnika prebiotycznego [%]
Guma arabska 85
Korzeń cykorii, suchy, surowy 64,6
Mniszek, korzeń suchy, surowy do 40[8]
Topinambur, bulwa sucha, surowa 31,5
Mniszek, liście suche, surowe 24,3
Czosnek, suchy, surowy 17.5
Por, suchy, surowy 11,7
Cebula, sucha, surowa 8,6
Szparagi, surowe 5
Otręby pszeniczne, surowe 5
Pełnoziarnista mąka pszeniczna, po obróbce termicznej 4,8
Banan, surowy 1

Choć w środowisku dietetyków nie ma jednomyślności w stosunku do zalecanej dziennej dawki błonnika prebiotycznego w diecie, to rekomendacje zwykle zawierają się w przedziale 4 do 9 gramów na dobę dla utrzymania zdrowego układu pokarmowego oraz do 15 gramów na dobę dla osób cierpiących na zaburzenia trawienne[3][7].

Lista produktów spożywczych, wraz z ich ilością jaką należy spożyć aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie na błonnik prebiotyczny w diecie[7]:

Nazwa produktu spożywczego Ilość produktu zawierająca 6g błonnika prebiotycznego [g]
Korzeń cykorii, suchy, surowy 9,3
Mniszek, korzeń suchy, surowy min 15[8]
Topinambur, bulwa sucha, surowa 19,3
Mniszek, liście suche, surowe 24,7
Czosnek, suchy, surowy 34,3
Por, suchy, surowy 51,3
Cebula, sucha, surowa 69,8
Cebula, poddana obróbce termicznej 120
Szparagi, surowe 120
Otręby pszeniczne, surowe 120
Pełnoziarnista mąka pszeniczna, po obróbce termicznej 125
Banan, surowy 600

Korzyści zdrowotne

[edytuj | edytuj kod]

Wiele badań wykazuje potencjalny wpływ spożycia prebiotyków na absorpcję wapnia oraz innych minerałów[9], efektywność układu odpornościowego[10], pH jelit, zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka jelita grubego[11][12], choroby zapalne jelit (choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego)[13], nadciśnienie[14] oraz poprawę jakości snu[15].

Test BBC diety wzbogaconej o probiotyki i prebiotyki

[edytuj | edytuj kod]
Sprzątanie Wikipedii
Tę sekcję należy dopracować:
od 2023-12 → dodać wiarygodne źródła medyczne w postaci przypisów (informacje medyczne muszą być poparte dowodami naukowymi),
od 2023-12 → usunąć nieencyklopedyczne treści.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

BBC w programie The Truth About Food': How to be healthy (pol. "Prawda o jedzeniu", odc. "Jak być zdrowym") przeprowadziła eksperyment porównawczy diety zawierającej duże ilości probiotyków i prebiotyków. Grupa testowa składała się z 8 kowbojów podzielonych na dwie równe grupy: pierwsza grupa przez tydzień stosowała dietę wzbogaconą o bakterie probiotyczne w jogurtach, druga przez ten sam okres stosowała dietę zawierającą duże ilości prebiotyków – głównie inuliny. Po tygodniu badania laboratoryjne wykazały, że stosowanie diety prebiotycznej spowodowało przeciętne zwiększenie ilości bakterii w jelitach o 133 miliony, podczas gdy grupa spożywająca produkty probiotyczne nie odnotowała istotnej różnicy[16][17][18].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Gibson GR., Roberfroid MB. Dietary modulation of the human colonic microbiota: introducing the concept of prebiotics.. „J Nutr”. Jun;125. 6, s. 1401-12, 1995. PMID: 7782892. 
  2. ↑ a b Trafalska E., Grzybowska K., 2004, Probiotyki – Alternatywa dla antybiotyków. Wiadomości lekarskie, LVII, 9-10,491-498
  3. ↑ a b Socha J., Stolarczyk A., Socha P., Miejsce bifidobakterii w profilaktyce i leczeniu wybranych chorób wieku dziecięcego, 2002, Pediatria współczesna. Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dzieci, 4,1,43-47
  4. ↑ a b Depta A., 2001, Probiotyki – właściwości, ich rola i znaczenie oraz możliwości stosowania w profilaktyce i leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego u prosiąt, Trzoda Chlewna, Vol. 39, nr 7, 98-100
  5. ↑ Zawisza E., Bardadin J., 2008, Endotoksyny w profilaktyce chorób alergicznych, Alergia, 3, 37-38
  6. ↑ Jackson, Frank. "Breast Milk". Jackson GI Medical. dostęp 02.04.2015
  7. ↑ a b c Alanna J. Moshfegh i inni, Presence of inulin and oligofructose in the diets of Americans, „Journal of Nutrition”, 129 (7 Suppl), 1999, 1407S–1411S, PMID: 10395608.
  8. ↑ a b M.T.Murray, J.E. Pizzorno, Lara Pizzorno. "Encycopedia of Healing Foods". Simon and Schuster, 2005
  9. ↑ Katharina E. Scholz-Ahrens, Jürgen Schrezenmeir, Inulin and oligofructose and mineral metabolism: the evidence from animal trials, „Journal of Nutrition”, 137 (11 Suppl), 2007, 2513S–2523S, PMID: 17951495.
  10. ↑ Amy R. Lomax, Philip C. Calder, Prebiotics, immune function, infection and inflammation: a review of the evidence, „British Journal of Nutrition”, 101 (5), 2009, s. 633–658, DOI: 10.1017/S0007114508055608, PMID: 18814803.
  11. ↑ Mark S. Geier, Ross N. Butler, Gordon S. Howarth, Probiotics, prebiotics and synbiotics: a role in chemoprevention for colorectal cancer?, „Cancer Biology and Therapy”, 5 (10), 2006, s. 1265–1269, DOI: 10.4161/cbt.5.10.3296, PMID: 16969130.
  12. ↑ Umang Munjal i inni, Fermentation products of inulin-type fructans reduce proliferation and induce apoptosis in human colon tumour cells of different stages of carcinogenesis, „British Journal of Nutrition”, 102 (5), 2009, s. 663–671, DOI: 10.1017/S0007114509274770, PMID: 19250571..
  13. ↑ Charlotte Hedin, Kevin Whelan, James O. Lindsay, Evidence for the use of probiotics and prebiotics in inflammatory bowel disease: a review of clinical trials, „The Proceedings of the Nutrition Society”, 66 (3), 2007, s. 307–315, DOI: 10.1017/S0029665107005563, PMID: 17637082.
  14. ↑ "Antihypertensive Properties of Plant-Based Prebiotics". Siok-Koon Yeo, Lay-Gaik Ooi, Ting-Jin Lim, and Min-Tze Liong. School of Industrial Technology, Universiti Sains Malaysia, 11800 Penang, Malaysia.
  15. ↑ Prebiotics and Sleep. [dostęp 2018-01-10].
  16. ↑ Prebiotics Vs Probiotics: Can vegetables help you resist infection? bbc.co.uk, dostęp 02.04.2015
  17. ↑ The Prebiotics Vs Probiotics Test: The Cowboys' Diet, bbc.co.uk, dostęp 02.04.2015
  18. ↑ Guide to Correct Understanding of Probiotics vs. Prebiotics, Nutritional Supplements Health Guide, dostęp 02.04.2015

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prebiotyk&oldid=73171204”