Przemyśl (gmina wiejska) – Wikipedia, wolna encyklopedia
gmina wiejska | |||||
Granica polsko-ukraińska w Malhowicach | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Powiat | |||||
TERC | 1813082 | ||||
Wójt | Marek Wasiewicz | ||||
Powierzchnia | 108,42 km² | ||||
Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość | 96,6 os./km² | ||||
Nr kierunkowy | 16 | ||||
Kod pocztowy | 37-700,-733,-713 | ||||
Tablice rejestracyjne | RPR | ||||
Adres urzędu: ul. Płk Borelowskiego 137-700 Przemyśl | |||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||||
Położenie na mapie Polski | |||||
49°47′N 22°46′E/49,783333 22,766667 | |||||
Strona internetowa | |||||
Biuletyn Informacji Publicznej |
Przemyśl – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie przemyskim.
Siedziba gminy to Przemyśl, który jest oddzielnym miastem na prawach powiatu i nie wchodzi w skład gminy.
Według danych z 30 czerwca 2004[4] gminę zamieszkiwało 9140 osób.
Historia
[edytuj | edytuj kod]1942–1944
[edytuj | edytuj kod]Gmina wiejska Przemyśl powstała po raz pierwszy podczas okupacji hitlerowskiej w dystrykcie krakowskim (GG) w 1942 roku z części obszarów czterech gmin, nalężacych do 1939 roku do powiatu przemyskiego w woj. lwowskim[5][6]:
- zniesionej gminy Hermanowice (północna połowa[7]) – Darowice, Grochowce, Hermanowice, Kniażyce, Koniuszki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Sielec i Witoszyńce;
- zniesionej gminy Prałkowce (wschodnia część) – Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Prałkowce i Tarnawce;
- niezniesionej gminy Popowice (zachodni fragment) – Hureczko, Krówniki i Przekopana;
- niezniesionej gminy Kuńkowce (środkowy fragment) – Bełwin i Łętownia;
- zniesionej gminy Żurawica (fragment) – Wilcza.
1944–1954
[edytuj | edytuj kod]Po wojnie, mimo postulowanego uchylenia wszelkich zmian administracyjnych wprowadzonych przez okupanta[8], zdecydowano się na pozstawienie wiejskiej gminy Przemyśl w nowo utworzonym woj. rzeszowskim, lecz o zmienionych granicach;
- gromady Darowice, Kniażyce i Koniuszki weszły w skład nowo utworzonej gminy Fredropol;
- gromady Bełwin i Łętownia powróciły do reaktywowanej gminy Kuńkowce;
- gromadę Tarnawce włączono do nowo utworzonej gminy Krasiczyn;
- ponadto do gminy Przemyśl dołączono:
- gromadę Hurko – podczas wojny w gminie Medyka, przed wojną w gminie Popowice;
- gromadę Stanisławczyk – podczas wojny w gminie Miżyniec, przed wojną w gminie Hermanowice.
Powojenny skład gminy Przemyśl objął zatem 16 gromad: Grochowce, Hermanowice, Hureczko, Hurko, Krówniki, Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Prałkowce, Przekopana, Sielec, Stanisławczyk, Wilcza i Witoszyńce[9].
W maju 1948, w związku z korektą granic Polski z ZSRR:
- do gminy Przemyśl włączono gromadę Rożubowice z radzieckiego rejonu dobromilskiego,
- natomiast nalężące do gminy Przemyśl gromady Hurko i Hureczko włączono do reaktywowanej gminy Medyka, po włączeniu do Polski zasadniczej części radzieckiego rejonu medyckiego z m.in. Medyką[10][11][12].
Ostatecznie gmina Przemyśl składała się (1 lipca 1952) z 15 gromad: Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Prałkowce, Przekopana, Rożubowice, Sielec, Stanisławczyk, Wilcza i Witoszyńce[13]. Gmina przetrwała do reformy gminnej w 1954 roku, kiedy to w miejsce gmin utworzono gromady (jednocześnie Kruhel Mały i Wilczą włączono do Przemyśla[14]).
- Osobny artykuł:
- Osobny artykuł:
- Osobny artykuł:
- Osobny artykuł:
- Osobny artykuł:
- Osobny artykuł:
Od 1973
[edytuj | edytuj kod]Gminę Przemyśl reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą gminną o zmienionych granicach. W jej skład weszło 15 sołectw: Bełwin, Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kuńkowce, Łętownia, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Ostrów, Pikulice, Rożubowice, Stanisławczyk, Ujkowice, Wapowce, Witoszyńce[15].
- W porównaniu ze stanem z 1954 roku nowa gmina Przemyśl objęła obszary należące do trzech gmin:
- prawie cały obszar dawnej gminy Przemyśl, oprócz Kruhla Wielkiego i Prałkowiec, które weszły w skład gminy Krasiczyn oraz bez miejscowości włączonych do Przemyśla w 1954 (Kruhel Mały i Wilcza[14]) i 1961 roku (Sielec i Przekopana[16]).
- Malhowice z dawnej gminy Fredropol;
- Bełwin, Kuńkowce i Łętownię z dawnej gminy Kuńkowce.
- W porównaniu ze stanem z 1939 roku nowa gmina Przemyśl objęła obszary należące przed wojną do trzech gmin:
- gminy Hermanowice – Grochowce, Hermanowice, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Pikulice, Stanisławczyk i Witoszyńce;
- gminy Kuńkowce – Bełwin, Kuńkowce, Łętownia, Ostrów i Wapowce;
- gminy Popowice – Krówniki i Rożubowice.
Struktura powierzchni
[edytuj | edytuj kod]Według danych z roku 2002[17] gmina Przemyśl ma obszar 108,39 km², w tym:
- użytki rolne: 58%
- użytki leśne: 34%
Gmina stanowi 8,93% powierzchni powiatu.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Dane z 30 czerwca 2004[4]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 9140 | 100 | 4593 | 50,3 | 4547 | 49,7 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) | 84,3 | 42,4 | 42 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Przemyśl w 2014 roku[18].
Sołectwa
[edytuj | edytuj kod]W skład gminy wchodzą sołectwa: Bełwin, Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kuńkowce, Łętownia, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Ostrów, Pikulice, Rożubowice, Stanisławczyk, Ujkowice, Wapowce, Witoszyńce[2].
Sąsiednie gminy
[edytuj | edytuj kod]Fredropol, Krasiczyn, Krzywcza, Medyka, Przemyśl (miasto), Żurawica. Gmina sąsiaduje z Ukrainą.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-25]
- ↑ a b Strona gminy, sołectwa. [dostęp 2015-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
- ↑ a b Urząd Statystyczny w Rzeszowie
- ↑ a b Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 167.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
- ↑ Południowa połowa gminy Hermanowice weszła w skład gminy Niżankowice.
- ↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
- ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
- ↑ APP, PUR Przemyśl, sygn. 9, Odpis Ogólnego Ostatecznego Protokołu przebiegu granicy państwowej między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, k. 11–12.
- ↑ Zapałowski, A. (2016). Granica w ogniu: 35." Przemyska" Komenda Odcinka WOP w działaniach przeciw OUN i UPA w latach 1945-1948. Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
- ↑ NBUV
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ a b Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
- ↑ Dz.U. z 1961 r. nr 46, poz. 247
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Gmina Przemyśl w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.