Szkarłatonosek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Szkarłatonosek
	Bibimys
	Massoia, 1979
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Akodontini
Rodzaj	szkarłatonosek
	Typ nomenklatoryczny
	Bibimys torresi Massoia, 1979
Synonimy
	Bibimys Massoia, 1978;
	Bibimys Massoia, 1978;
Gatunki
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	4 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Szkarłatonosek^[3] (Bibimys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 76–110 mm, długość ogona 62–80 mm, długość ucha 14–17,7 mm, długość tylnej stopy 20–23 mm; masa ciała 23–42 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1979 roku argentyński zoolog Elio Massoia w artykule poświęconym opisowi nowego rodzaju i gatunku gryzoni, opublikowanym w czasopiśmie Physis^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) szkarłatonosek parański (B. torresi).

Etymologia

Bibimys: Bibiana Mónica Massoia, córka Elio Massoii, autora opisu rodzaju; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[9]^[7]^[4]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[b]	Status IUCN^[10]
Bibimys labiosus	(Winge, 1887)	szkarłatonosek wielkowargi	gatunek monotypowy	endemit Brazylii (od Minas Gerais na południe do Rio Grande do Sul); zakres wysokości: 420–100 m n.p.m.	DC: 7,6–9 cm DO: 6,2–7,3 cm MC: 23–26 g	LC
Bibimys chacoensis	(Shamel, 1931)	szkarłatonosek argentyński	gatunek monotypowy	południowo-wschodni Paragwaj i północno-wschodnia Argentyna (południowe Misiones i północno-zachodnie Corrientes)	DC: 9,5–10 cm DO: 7–7,5 cm MC: 32–36 g	LC
Bibimys torresi	Massoia, 1979	szkarłatonosek parański	gatunek monotypowy	endemit Argentyny (skrajnie południowe Entre Ríos oraz północne Buenos Aires)	DC: 9–11 cm DO: 7,2–8 cm MC: 32–42 g	VU

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony.

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszej Brazylii^[11]:

Bibimys massoiai das Neves, Pardiñas, Hadler, Mayer & Ribeiro, 2020

Uwagi

↑ Nomen nudum.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b E. Massoia. Descripción de un genero y especie nuevos: Bibimys torresi (Mammalia–Rodentia–Cricetidae–Sigmodontinae–Scapteromyini). „Physis”. 38 (95), s. 2, 1979. (hiszp.).
↑ E.E. Massoia E.E., Descripción de un género y especie nuevos: Bibimys torresi (Mammalia-Rodentia-CricetidaeSigmodontinae-Scapteromyini), [w:] Resúmenes V Jornadas Argentinas de Zoología, Córdoba: Villa Giardino, 1978, s. 56 (hiszp.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 246. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 457–458. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Bibimys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-01].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 261. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ J.K. Braun & M.A. Mares. The mammals of Argentina: an etymology. „Mastozoología Neotropical”. 2 (2), s. 193, 1995. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).
↑ Taxonomy: Bibimys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).
↑ S.B. das Neves, U.F.J. Pardiñas, P. Hadler, E.L. Mayer & A.M. Ribeiro. A new fossil cricetid (Rodentia, Sigmodontinae) from northeastern Brazil with remarks on small mammal extinctions in the tropical Quaternary. „Journal of Mammalogy”. 101 (4), s. 1136, 2020. DOI: 10.1093/jmammal/gyaa066. (ang.).

[2] Nomen nudum.

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Massoia-1] E. Massoia. Descripción de un genero y especie nuevos: Bibimys torresi (Mammalia–Rodentia–Cricetidae–Sigmodontinae–Scapteromyini). „Physis”. 38 (95), s. 2, 1979. (hiszp.).

[mas-3] E.E. Massoia E.E., Descripción de un género y especie nuevos: Bibimys torresi (Mammalia-Rodentia-CricetidaeSigmodontinae-Scapteromyini), [w:] Resúmenes V Jornadas Argentinas de Zoología, Córdoba: Villa Giardino, 1978, s. 56 (hiszp.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 246. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-6] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 457–458. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Bibimys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-01].

[amw-8] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 261. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Braun&Mares-9] J.K. Braun & M.A. Mares. The mammals of Argentina: an etymology. „Mastozoología Neotropical”. 2 (2), s. 193, 1995. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).

[12] Taxonomy: Bibimys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-17]. (ang.).

[nev&inni-13] S.B. das Neves, U.F.J. Pardiñas, P. Hadler, E.L. Mayer & A.M. Ribeiro. A new fossil cricetid (Rodentia, Sigmodontinae) from northeastern Brazil with remarks on small mammal extinctions in the tropical Quaternary. „Journal of Mammalogy”. 101 (4), s. 1136, 2020. DOI: 10.1093/jmammal/gyaa066. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[11]