Teofilów (Łódź) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Teofilów

część Łodzi
Wieżowiec wśród zieleni na os. M. Konopnickiej (lipiec 2009)
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miasto	Łódź
W granicach Łodzi	13 lutego 1946[1]
SIMC	0957933
Populacja (1921) • liczba ludności	65
Położenie na mapie Polski Teofilów
Położenie na mapie województwa łódzkiego Teofilów
Położenie na mapie Łodzi Teofilów
51°47′27″N 19°22′50″E/51,790960 19,380419
Multimedia w Wikimedia Commons

Teofilów – osiedle Łodzi znajdujące się w zachodniej i częściowo w południowo-zachodniej części Bałut, wybudowane w latach 1964–77 z tzw. wielkiej płyty przez Robotniczą Spółdzielnię Mieszkaniową „Lokator”. Powstało w większości na gruntach dawnej wsi Grabieniec, jednak nazwę zaczerpnięto od dawnej wsi Teofilów, znajdującej się na północ od dzisiejszej ulicy Aleksandrowskiej.

Zabudowę osiedla stanowią 5-kondygnacyjne bloki, 10 i 11-kondygnacyjne wieżowce oraz – w zachodniej części – domy jednorodzinne, w większości w zabudowie szeregowej. Elementami pozytywnie wyróżniającymi Teofilów na tle innych tego typu osiedli są: duży udział terenów zielonych (parki, skwery, szpalery drzew wzdłuż ulic, zieleń między blokami), terenów usługowych (targowiska, pawilony handlowe) oraz niewielki terenów niezagospodarowanych (np. niezabudowane narożniki ulic).

Osiedle Teofilów zostało zaprojektowane w myśl utopijnej koncepcji miasta linearnego (pasmowego) Arturo Soria y Mata. Zgodnie z nią, w układzie osiedla można wyznaczyć cztery główne strefy:

• przemysłową – na północ od ulicy Aleksandrowskiej,
• komunikacyjną – ulica Aleksandrowska – komunikacja samochodowa i tramwajowa,
• mieszkalną – na południe od ulicy Aleksandrowskiej,
• zieleni i rekreacji – na południe od strefy mieszkalnej, w większości poza obrębem osiedla; strefa o zróżnicowanym charakterze: od łąk i nieużytków wzdłuż rzeki Jasieniec, przez dawne tereny rolnicze wzdłuż ul. Cieplarnianej, ogródki działkowe przy al. Salomei Brynickiej, niewielkie połacie lasu przy ulicach Zadraż i Tadeusza Kotarbińskiego oraz al. S. Brynickiej, po tereny sportowe przy ul. Tomasza Judyma (boiska i korty należące do klubu „Elta Łódź”, obecnie częściowo rozebrane).

Główną osią urbanistyczną osiedla jest ulica Aleksandrowska, która dzieli osiedle na dwie części:

• Teofilów Przemysłowy – pomiędzy torami PKP na wschodzie, ul. Szczecińską na zachodzie, ul. Aleksandrowską na południu i ul. Liściastą od północy. Znajdują się tu m.in. szkoły: XV Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza, Zespół Szkół Edukacji Technicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (do 31 sierpnia 2019 Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 20, a do 31 sierpnia 2002 pod nazwą Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych), a także hotele „Flora” i „mHotel” oraz duże firmy (wśród nich Rossmann, ABB Elta, „Stomil”) i wiele mniejszych; ponadto hipermarkety: „OBI” i „Carrefour” (dawniej „Hypernova”).
• Teofilów Mieszkaniowy – położony na południe od ulicy Aleksandrowskiej. W jego ramach wyodrębnione zostały 3 podosiedla z własnymi administracjami. Są to, od strony centrum:
  • Teofilów A, obejmujący os. Władysława Reymonta – od torów kolei obwodowej do ul. Traktorowej,
  • Teofilów B, obejmujący os. Stefana Żeromskiego – od ul. Traktorowej do ul. Kaczeńcowej,
  • Teofilów C, obejmujący os. Marii Konopnickiej – od ul. Kaczeńcowej do ul. Wici oraz tzw. osiedle Rogatka i domy szeregowe pomiędzy ulicami Wici a Szczecińską.

Od 1978 osiedlami mieszkaniowymi zarządza Spółdzielnia Mieszkaniowa „Teofilów”, która powstała w drodze wyodrębnienia z Robotniczej Spółdzielni Mieszkaniowej „Lokator”. Jej zasoby tworzą: 203 budynki mieszkalne (z 15 302 lokalami mieszkalnymi), 38 pawilonów handlowo-usługowych i 37 zespołów garażowych. Zarządzany teren ma powierzchnię 115 ha i jest zamieszkiwany przez około 30 000 osób^[2].

Na Teofilowie znajdują się ośrodki sportowo-rekreacyjne, m.in.: kompleks wodno-wypoczynkowy „Wodny Raj”, na którego terenie jest niewielki skatepark dla deskorolkowców. Ponadto działa Klub Sportowy „Elta” Łódź z siedzibą przy ul. Rojnej 46a.

Do około roku 1980, na terenie obecnego skweru ze starodrzewiem w rejonie skrzyżowania ulic Rojnej i Jana Dylika, znajdował się cmentarz ewangelicki, na którym, do zakończenia II wojny światowej, chowani byli zmarli koloniści niemieccy, zamieszkujący rejon Teofilowa i Grabieńca.

Główną arterią komunikacyjną osiedla jest ulica Aleksandrowska, stanowiąca odcinek drogi krajowej nr 72, zapewniająca łączność z centrum miasta. Dla komunikacji wewnątrz osiedla najważniejsze znaczenie ma ul. Rojna, o przebiegu równoległym do ww., oraz ulice: Traktorowa, Kaczeńcowa, Rydzowa i Szczecińska o przebiegu poprzecznym.

Teofilów posiada dogodne połączenia autobusowe i tramwajowe z wieloma osiedlami i częściami Łodzi, jednak dojazd do nich, szczególnie w godzinach porannego i popołudniowego szczytu komunikacyjnego, jest znacznie utrudniony ze względu na dużą zawodność i nieregularność kursowania.

W planach znajduje się budowa południowej obwodnicy osiedla, która docelowo ma połączyć projektowane przedłużenie ulicy Jana Karskiego z węzłem „Teofilów” na projektowanej drodze ekspresowej S14^[3].

Przy wschodniej granicy osiedla znajduje się dworzec kolejowy Łódź Żabieniec, na którym zatrzymują się wszystkie rodzaje pociągów pasażerskich, lokalnych i dalekobieżnych, kursujących na tej trasie.

Od 1867 w gminie Radogoszcz w powiecie łódzkim. W okresie międzywojennym należały do powiatu łódzkiego w woj. łódzkim. W 1921 roku liczba mieszkańców wynosiła 65^[4]. 1 września 1933 utworzono gromadę (sołectwo) Teofilów w granicach gminy Radogoszcz, składającej się ze wsi Teofilów i Piskowiec^[5]. Podczas II wojny światowej włączone do III Rzeszy.

Po wojnie Teofilów powrócił na krótko do powiatu łódzkiego woj. łódzkim, lecz już 13 lutego 1946 włączono go wraz z całą gminą Radogoszcz do Łodzi^[6].

Na Teofilowie kręcono część scen serialu telewizyjnego Siedem stron świata (1974). W czołówce można zobaczyć kilka ujęć osiedla z lotu ptaka^[7].

Z osiedla pochodzi Zeus^[8].

• Strona internetowa osiedla Teofilów