Turzówka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Turzówka

Turzovka

Herb Flaga
Państwo	Słowacja
Kraj	żyliński
Powiat	Czadca
Burmistrz	Ľubomír Golis[1]
Powierzchnia	34,91[2] km²
Wysokość	522[3] m n.p.m.
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	6 936[4] 200,21[5] os./km²
Nr kierunkowy	+421 41[3]
Kod pocztowy	023 54[3]
Tablice rejestracyjne	CA
Położenie na mapie Słowacji Turzówka
Położenie na mapie kraju żylińskiego Turzówka
49°24′10″N 18°37′19″E/49,402778 18,621944
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Turzówka^[a][6] (słow. Turzovka, do 1927 także Kysuce, węg. Turzófalva do 1899 Turzovka) – miasto w północno-zachodniej Słowacji w kraju żylińskim, w powiecie Czadca.

Leży w górnej części doliny Kisucy, na pograniczu Beskidu Morawsko-Śląskiego (konkretnie jego słowackich przedgórzy, określanych tu jako Turzovska vrchovina, na północy) oraz Jaworników (na południu). Należą do niego osady Hlinené, Košariská, Turkov i Predmier. Miasto jest członkiem i założycielem stowarzyszenia pod nazwą Horné Kysuce.

Miejscowość wspominana jest po raz pierwszy w 1598 r., kiedy Jerzy VII Thurzo (stąd nazwa), ówczesny właściciel feudalnego „państwa” bytczańskiego, założył ją na terenie starszej osady Predmier^[7]. Głównym zajęciem mieszkańców było szałaśnictwo (hodowla owiec), hodowla bydła, prymitywne rolnictwo oraz praca w lasach i obróbka drewna (głównie wyrób gontów). Od połowy XVIII w. bardzo popularne stało się druciarstwo: druciarze z Turzówki mieli swoje warsztaty m.in. w Katowicach, Lublinie, Kijowie, Petersburgu i w Moskwie^[8]. Po I wojnie światowej mieszkańcy zajmowali się garncarstwem, pracą w miejscowych tartakach, wielu pracowało w trzynieckiej hucie lub w kopalniach węgla i zakładach metalurgicznych Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego. Wysoki poziom osiągnęła emigracja, zwłaszcza do Stanów Zjednoczonych i Kanady.

W 1914 r. uruchomiona została przechodząca przez Turzówkę linia kolejowa z Czadcy do Makowa.

Do 1954 r. Turzovka była jedną z największych wsi na Słowacji^[7]. Status miasta uzyskała w 1970 r.

W 2011 roku miasto liczyło 7,8 tys. mieszkańców.

Turzówka jest celem pielgrzymów (Kysuckie Lourdes) – w 1958 r. miały tutaj mieć miejsce objawienia maryjne. W mieście znajdują się również źródła lecznicze.

Miejscowość jest lokalnym ośrodkiem turystycznym i punktem wyjściowym kilku znakowanych szlaków turystycznych.

W 1998 roku, z okazji uroczystości 400-lecia założenia miasta, mieszkańcy Turzowki postawili w swoim mieście pomnik upamiętniający kisuckich druciarzy. Jego autorem jest czołowy słowacki rzeźbiarz Miroslav Cipár, który urodził się w niedaleko położonej Wysokiej nad Kisucą^[9]. Fundatorem pomnika „Drotár a džarek”, przedstawiającego wędrownego druciarza z młodym pomocnikiem, był potomek słowackich druciarzy, którzy wyemigrowali do USA, Paul Okuliar z Południowej Karoliny^[7]. Znajduje się tu także niewielki obelisk, upamiętniający pochodzącego z Predmieru Tomáša Uhorčíka, kapitana zbójnickiej kompanii, której przewodził później słynny Juraj Janosik^[7].

• Turzówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 668 .