French
DeutschTwardoskórzak łuskowaty – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | twardziak łuskowaty |
| Nazwa systematyczna | |
| Neolentinus lepideus (Fr.) Redhead & Ginns Trans. Mycol. Soc. Japan 26(3): 357 (1985) | |
.jpg)
Twardoskórzak łuskowaty, twardziak łuskowaty (Neolentinus lepideus (Fr.) Redhead & Ginns) – gatunek grzybów z rodziny niszczycowatych (Gloeophyllales)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Neolentinus, Gloeophyllaceae, Gloeophyllales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus lepidus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1985 r. Scott Alan Redhead i James Herbert Ginns, przenosząc go do rodzaju Neolentinus[1].
Synonimów naukowych ma ponad 20. Niektóre z nich[2]:
- Agaricus lepideus Fr. 1815
- Lentinus lepideus (Fr.) Fr. 1838
- Panus lepideus (Fr.) Corner 1981
W Stanisław Chełchowski w 1898 r. nadał mu polską nazwę twardziak łuskowaty, wówczas bowiem gatunek ten klasyfikowany był do rodzaju Lentinus (twardziak). W polskim piśmiennictwie mykologicznym opisywany był również jako bedłka łuszczkowata, skórzak łuszczkowaty, łyczak łuszczkowaty, łuszczak łuskowaty, łyczak łuskowaty[3]. Po przeniesieniu go w 1985 r. do rodzaju Neolentinus nazwy te stały się niespójne z nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nazwę twardoskórzak pucharkowaty[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–11 cm, za młodu stożkowaty, później płaski z tępym garbem lub płytko zagłębiony na środku. Powierzchnia matowa, sucha, o barwie od kremowej do jasnobrązowej, pokryta przylegającymi, ciemniejszymi (brązowymi) łuskami. Łuski te są większe na środku, drobniejsze przy brzegach kapelusza[5]
Szerokie i szeroko przyrośnięte, na trzonie zbiegają aż do strefy pierścieniowej. Mają pofalowane i ząbkowane ostrza[5].
Wysokość 3–7 cm, grubość do 2 cm, kształt walcowaty lub stożkowaty, jest pełny i sprężysty. Powierzchnia biaława, powyżej strefy pierścieniowej występuje u młodych okazów pilśniowata osłonka, poniżej trzon pokryty jest łuskami, sama zaś podstawa ma barwę od brązowej do czarnobrązowej[5].
U młodych okazów miękki, u starszych sprężysty, twardy i zdrewniały. Barwa biaława, zapach słodkawo-anyżowy, smak niewyraźny[5].
Biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, o rozmiarach 10–15 × 4–5 μm[6]
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Występuje na całej półkuli północnej[7].
Pojawia się w lasach iglastych i mieszanych, ale także w miastach, na podkładach kolejowych i w kopalniach węgla kamiennego. Rozwija się na korzeniach, belkach, słupach, głównie na drewnie sosny i modrzewia. Nierzadki jest również na plantacjach drzew iglastych. Owocniki wytwarza od czerwca do listopada[3].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Saprotrof. Wyrządza duże szkody niszcząc drewno budulcowe i podkłady kolejowe (nawet impregnowane). Grzyb niejadalny[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-19] (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].