Tytus Czaki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Tytus Czaki

Data i miejsce urodzenia	4 stycznia 1888 Ciechocinek, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1944 Warszawa, Polska pod okupacją III Rzeszy
Prezydent Włocławka
Okres	od 1 kwietnia 1933 do 28 lutego 1934
Poprzednik	Stefan Pachnowski
Następca	Romuald Wojciechowski
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Tytus Wincenty Czaki (ur. 4 stycznia 1888 w Ciechocinku, zm. 24 stycznia^[1] 1944 w Warszawie) – polski działacz niepodległościowy, legionista, prezydent Brześcia nad Bugiem i Włocławka (jako komisarz rządowy), założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku^[2].

Urodził się w rodzinie Feliksa, dziennikarza, i Antoniny ze Śladowiczów^[3] . Ukończył szkołę średnią we Włocławku, po czym zdał egzamin do Korpusu Kadetów im. Suworowa w Warszawie. W 1905 wstąpił do PPS, działał w jej Organizacji Bojowej. Został aresztowany i skazany na dożywotnią katorgę na Syberii. W 1905 zbiegł z Kireńska do Krakowa^[4]. Później podejmował zadania bojowe na terenie Królestwa Polskiego. W 1913 roku został ranny w płuco. Leczył się Zakopanem, gdzie organizował Obwód Podhalański Związku Strzeleckiego^[4]. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był komendantem Placu w Zakopanem, gdzie popadł w konflikt z c. i k. żandarmerią^[4]. 28 stycznia 1915 roku zachorował i leczył się w Szpitalu Zmartwychwstanek w Kętach^[5]. Mianowany podporucznikiem w 1 pułku piechoty. 4 maja 1915 roku został ranny w pierś. Leczony w Szpitalu Czerwonego Krzyża Abacya^[6].

W latach 1916–1918 w Krakowie współpracował z redakcją Kultury Polskiej^[4]. W wolnej Polsce był redaktorem naczelnym „Ziemi Lubelskiej”, współzakładał również tygodnik „Polesie”. Sprawował funkcję prezydenta Brześcia nad Bugiem, a później Włocławka (jako komisarz rządowy).

Podczas II wojny światowej działał w konspiracji. 5 stycznia 1944 aresztowany przez Gestapo, przebywał na Pawiaku^[7], rozstrzelany w ruinach getta warszawskiego.

15 maja 1919 roku ożenił się z Jadwigą Dobrowolską^[4], z którą miał córkę Hannę (1922–1944).

• Krzyż Niepodległości z Mieczami – 19 grudnia 1930 roku^[8]

• Lista Chorych, Rannych, Zabitych i Zaginionych Legionistów do Kwietnia 1915 roku. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjno-Werbunkowy Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
• Lista strat Legionu Polskiego od 1 maja do 1 lipca 1915. Piotrków: Centralny Oddział Ewidencyjny Departamentu Wojskowego NKN, 1915-08-01.
• Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
• Przemysław Ziółkowski: Włocławek: kalendarium dziejów miasta. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2003, s. 131. ISBN 83-88115-68-5.
• Marianna Gruszczyńska: Organizacja władz miejskich Włocławka w latach 1914–1939. W: Włocławek: dzieje miasta. pod red. Jacka Staszewskiego. T. 2: Lata 1918–1998. Włocławek: Włocławskie Towarzystwo Naukowe, 2001, s. 86–140. ISBN 83-88115-08-1.
• Tytus Czaki. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2017-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-08)].