Uproszczone pismo chińskie – Wikipedia, wolna encyklopedia

Uproszczone pismo chińskie (chiń. upr. 简体字; chiń. trad. 簡體字; pinyin jiǎntǐzì) – odmiana pisma chińskiego, używana oficjalnie w Chińskiej Republice Ludowej, a także w Singapurze.

Systematycznego uproszczenia podjęto się w ChRL w latach 50. XX wieku, chociaż pierwsze głosy apelujące o stworzenie systemu pisma łatwiejszego dla przeciętnego człowieka pojawiały się już pod koniec XIX wieku[1]. Celem reformy było ułatwienie nauki pisma i walka z analfabetyzmem. Ostatecznie, na przestrzeni niemal dekady, uproszczono ok. 50 procent najpopularniejszych znaków chińskich, czego efekty opublikowano w pierwszej „Ogólnej Standardowej Tabeli Znaków Chińskich” (chiń. upr. 通用规范汉字表; pinyin tōngyòng guīfàn hànzì biǎo) w 1964 roku[1]. Aktualna „Ogólna Tabela” została uchwalona i opublikowana w 2013 roku, i zawiera 8105 znaków[2].

Za wzór wielu uproszczeniom posłużyły formy znaków tradycyjnego pisma trawiastego. W wielu przypadkach uproszczenie zatarło jednak pierwotne zależności między znakami – dwa różne tradycyjne znaki czasem przechodzą w jeden uproszczony, a podobne – przechodzą w całkiem różne. Może to powodować pomyłki, a także trudności w czytaniu.

Pismo tradycyjne, takie jak przed reformą, używane jest w Republice Chińskiej (Tajwan), Hongkongu i Makau. Spotkać się z nim można także w Chinach kontynentalnych, a także w Japonii, Wietnamie i Korei, w szczególności w świątyniach i obiektach historycznych. Ponieważ zapis tradycyjny uważany jest za bardziej elegancki, używany jest m.in. w kaligrafii (dziedzina sztuki) i różnego rodzaju prestiżowych wydawnictwach.

Przykład tekstu w piśmie uproszczonym:

波兰位于欧洲中部,西与德国为邻,南与捷克、斯洛伐克接壤,东邻俄罗斯、立陶宛、白俄罗斯、乌克兰,北濒波罗的海。

Tłumaczenie: Polska położona jest w Europie Środkowej, na zachodzie sąsiaduje z Niemcami, na południu z Czechami i Słowacją, na wschodzie z Rosją, Litwą, Białorusią, Ukrainą, a od północy przylega do Morza Bałtyckiego.

Przykłady uproszczeń

[edytuj | edytuj kod]
Znak
tradycyjny
Znak
uproszczony
Wymowa (hanyu pinyin) i znaczenie
; wysyłać, rozwijać, okazywać, wystawiać itd.
; włosy
jiàn; zobaczyć, spotkać
; ciało, forma, system
bèi; muszla, kosztowności
chē; wóz, pojazd
diàn; piorun, elektryczny, elektryczność
cháng; długość, długi, zawsze, stale
zhǎng; 1) szef, kierownik, starszy 2) rosnąć, rozwijać
mén; drzwi, wrota, oddział
xuǎn; wybrać, wybierać
wéi; (nazwisko), miękka skóra
ràng; prosić, pozwalać, musieć
fēng; wiatr, obyczaj, moda
fēi; latać
dōng; wschód
; koń (nazwisko)
; radość, śmiech (nazwisko)
yuè; muzyka (nazwisko)
; kruk, czarny
mài; zboże (nazwisko)
chén; ziemia, pył
; (nazwisko), równy, gładki, wyrównać, wygładzić
齿 chǐ; ząb
lóng; smok, nazwisko
guī; żółw

Uproszczenia znaków chińskich w Japonii

[edytuj | edytuj kod]

Uproszczenia wielu znaków chińskich dokonano po II wojnie światowej również w Japonii w sposób niezależny od Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL). Niektóre z powstałych znaków mogą być identyczne z uproszczonymi znakami używanymi w ChRL, np. 学 (uczyć się) inne zaś zupełnie różne, np. na bazie tradycyjnego znaku 龍 powstały niezależnie od siebie japoński znak 竜, oraz uproszczony chiński znak 龙 (smok).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Language Reform in Modern China, Ping Chen (w: 'The Oxford Handbook of Chinese Linguistics’, William S-Y. Wang, Chaofen Sun).
  2. Ogólna Standardowa Tabela Znaków Chińskich.