Wilsznia – Wikipedia, wolna encyklopedia

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Wilsznia

wieś
Kapliczka w Wilszni
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
Gmina	Dukla
Liczba ludności (2011)	0[2]
Strefa numeracyjna	13
Tablice rejestracyjne	RKR
SIMC	0991367
Położenie na mapie Polski Wilsznia
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wilsznia
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego Wilsznia
Położenie na mapie gminy Dukla Wilsznia
49°27′47″N 21°38′02″E/49,463056 21,633889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Wilsznia (j. łemkowski Вільшня, w latach 1977–1981 Olszanka) – wieś w Polsce, niezamieszkana, położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Dukla^[3][4]. Leży 2 km na wschód od Olchowca i ok. 1,5 km na północ od granicy polsko-słowackiej. Nazwa pochodzi od słowa wilchy (ukr. olchy).

Leżała w sercu Beskidu Niskiego, u źródeł potoku o tej samej nazwie. Wyodrębniona w XVII lub w XVIII w. W XIX w. wieś stanowiła własność rodziny Thonetów – właścicieli tartaku i fabryki mebli giętych w Barwinku. Mieszkańcy zajmowali się przeważnie wypasem bydła oraz furmanieniem: wozili głównie drewno do Barwinka, a nieraz aż do Krosna. Przed I wojną światową masowo emigrowali za pracą do USA.

W 1927 r. w wyniku schizmy tylawskiej cała ludność wsi (ponad 30 gospodarstw) przeszła na prawosławie. Od tego czasu zamiast do cerkwi greckokatolickiej w Olchowcu mieszkańcy uczęszczali na nabożeństwa do cerkwi prawosławnej w Mszanie. Dopiero w 1935 r. wybudowali własną cerkiew.

We wrześniu 1944 r. podczas tzw. Operacji dukielsko-preszowskiej toczyły się tu przez wiele dni krwawe walki. Miejscowa ludność schowała się do wąwozów bocznych potoków. Wielu mieszkańców zginęło, a prawie wszystkie budynki spłonęły od ostrzału artyleryjskiego. W 1945 r. mieszkańcy wsi, pozbawieni dobytku, dobrowolnie przenieśli się na Ukrainę, do wsi obwodu lwowskiego.
Szlaki piesze

• Baranie – Olchowiec – Wilsznia – Smereczne – Tylawa

• Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. Compass, Kraków 2004, ISBN 83-89165-54-6.
• Wojciech Krukar, Stanisław Kryciński, Paweł Luboński, Tadeusz A. Olszański i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Pruszków 2002, ISBN 83-85557-98-9.
• Krygowski Władysław: Beskid Niski, Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia), wyd. II poprawione i uzupełnione, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977.

• Wilsznia Górska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 534 .