Wolnizna Berstana – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wolnizna Berstana – taką nazwę nosiła wieś u podnóża Łyśca, koło Wólki Milanowskiej i Zerzęcina. W roku 1374 w piśmiennictwie – Libertatem Berstani. Dziś wieś nieistniejąca, jej dawna lokalizacja to obecny teren powiatu kieleckiego w gminie Nowa Słupia u podstawy Łyśca^[1].

Podległość administracyjna świecka i kościelna

Źreb lub sołectwo w powiecie sandomierskim.

Własność

Własność klasztoru świętokrzyskiego, podobnie jak w tym okresie także już nieistniejący Zerzęcin.

Lokacja

Wolnizna Berstana określona została w 1369 r. jak i nowo lokowana na prawie niemieckim wieś klasztorna Rataje, czyli obecnie Wólka Milanowska. Jak sugeruje Marek Derwich w Słowniku historyczno-geograficznym ziem polskich w średniowieczu, być może Wolnizna Berstana była sołectwem należącym do Berstana i stanowi ślad jakiejś nieudanej akcji osadniczej klasztornej^[1].

Podjęcie prób takiej działalności w drugiej połowie XIV wieku wynika z dokumentów lokacyjnych Ratajów i Zerzęcina.

Wskazują na nią także istniejące właśnie w tym czasie na zachód i północ od Wólki Milanowskiej trudne do bliższej identyfikacji punkty osadnicze lub topograficzne tak jak Bussecz i Citanika, często określane wieloznacznym terminem „merica” (dla porównania Raszkowice, Senno, i Zerzęcin)^[1].

Według autorów słownika jedne z nich zdają się być śladami dawnego osadnictwa zniszczonego być może na skutek najazdów Mongołów w latach 1259-1260 i 1287 oraz Litwinów około połowy XIV wieku (np. Raszkowice, Wólka Milanowska, Senno, Zerzęcin), inne - rezultatem współczesnej owym czasom akcji osadniczej (prócz Wolizny Berstena także Bussecz). Z osad tych do dnia dzisiejszego przetrwały tylko Rataje dziś występujące jako Wólka Milanowska.

W XVI w. na miejscu wsi Bussecz i Zerzęcin powstały wsie Budzyn i Paprocice.

Zobacz też

Bussecz, Paprocice, Zerzęcin

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Wolnizna Berstana, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .

Bibliografia

MarekM. Derwich MarekM., Materiały do słownika historyczno-geograficznego dóbr i dochodów dziesięcinnych benedyktyńskiego opactwa św. Krzyża na Łysej Górze do 1819 r., Wrocław: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych (Larhcor) w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000, ISBN 83-904219-4-1, OCLC 839064255 .

[slownik-1] Wolnizna Berstana, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014 .

[1]