Zbigniew Jaruzelski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zbigniew Jaruzelski

Data i miejsce urodzenia	30 sierpnia 1900 Tarnów
Data i miejsce śmierci	21 czerwca 1941 Swierdłowsk
Zawód, zajęcie	rolnik
Tytuł naukowy	inżynier rolnik
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbigniew Jaruzelski herbu Ślepowron (ur. 30 sierpnia 1900 w Tarnowie, zm. 21 czerwca 1941 w Swierdłowsku) – polski inżynier rolnik, porucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się 30 sierpnia 1900 w Tarnowie, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Józefa Wincentego (1871–1939), nadporucznika 2 Galicyjskiego Pułku Ułanów, a później podpułkownika kawalerii Wojska Polskiego, i Izabelli (1878–1943), córki Mikołaja Krzysztofowicza^[1][2][3][4]. Był starszym bratem Jadwigi Agnieszki (1901–1944), żony Bogusława Horodyńskiego^[5], Ewy Marii (1903–1987), żony Aleksandra Cybulskiego i matki Zbyszka^[6] i Marcina Stanisława (1909–1992)^[7].

Zbigniew był wnukiem Józefa Benedykta (1845–1915), powstańca styczniowego, dowódcy plutonu w oddziale Zygmunta Padlewskiego i Kobylańskiego^[8]. Józef Benedykt był młodszym bratem Wojciecha, także powstańca 1863, który miał syna Władysława Mieczysława, po którym z Wandy Zarembów urodził się syn Wojciech (1923–2014)^[8].

Naukę z zakresu czterech klas szkoły powszechnej i pierwszej klasy gimnazjum pobrał w domu rodzinnym^[9]. Egzamin wstępny do drugiej klasy gimnazjum zdał w Przemyślu^[9], a następnie uczęszczał do Zakładu Naukowo-Wychowawczego Ojców Jezuitów w Chyrowie (klasy 2–5)^[9]. 15 kwietnia 1917 rozpoczął naukę w klasie szóstej c. k. Gimnazjum IV we Lwowie^[10][11]. W październiku 1918 naukę w klasie ósmej przerwała mu panująca we Lwowie pandemia grypy hiszpanki^[9]. Wyjechał do Załucza, lecz nie uchroniło go to przed zarażeniem^[9]. Po wyzdrowieniu, wraz z grupą ochotników przedostał się do Lwowa, drogą okrężną przez granicę rumuńską, węgierską, austriacką i czechosłowacką^[9].

16 stycznia 1919 we Lwowie został przyjęty do 5 pułku artylerii polowej i po kilku dniach przydzielony do 4. baterii „Kastor”^[9]. W składzie baterii służył do połowy czerwca 1919^[9]. W międzyczasie (6 lutego 1919) zdał w swoim gimnazjum ustny egzamin dojrzałości^[12][9]. 15 czerwca 1919 został przeniesiony do 1 pułku artylerii polowej Legionów, z którym walczył w Małopolsce Wschodniej, a następnie na froncie litewsko-białoruskim^[9]. Od 15 lutego do 1 lipca 1920 był uczniem 25. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie^[13][9]. 6 lipca 1920, w stopniu podchorążego, został wcielony do 145 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Wyróżnił się 2 sierpnia 1920 pod Łopatynem, gdzie „swoim przykładem, idąc odważnie na karabin maszynowy, przyczynił się do ułatwienia przyśpieszenia akcji”^[14]. 7 sierpnia został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[9]. 20 sierpnia 1920 pod Szulmierzem został ranny i ewakuowany do szpitala w Warszawie^[15]. Po wyleczeniu i urlopie zdrowotnym wrócił do pułku. 9 listopada 1920 został mianowany podporucznikiem w piechocie z dniem 1 listopada 1920 i 22. lokatą^[16]. 15 lutego 1922, na własną prośbę, został przeniesiony do rezerwy i przydzielony w rezerwie do 72 pułku piechoty^[9][17]. Później został przeniesiony w rezerwie do 49 pułku piechoty w Kołomyi^[18][19]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 sierpnia 1920 i 1. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[20][21].

Jesienią 1922 rozpoczął studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym Politechniki Lwowskiej^[9]. 30 czerwca 1926 ukończył studia z dyplomem inżyniera rolnika^[9]. W tym samym roku zaczął gospodarować w dzierżawionym majątku Załucze Górne, w powiecie śniatyńskim^[15]. Był prezesem zarządu miejscowego oddziału Związku Strzeleckiego^[22]. 29 stycznia 1932 prezydent RP nadał mu stopień porucznika rezerwy z dniem z 2 stycznia 1932 i 199. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[23][24]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Kołomyja II. Nadal posiadał przydział w rezerwie do 49 pp^[25].

Wiosną 1940 został aresztowany przez Sowietów podczas próby przekroczenia granicy z Rumunią w drodze do Francji i wywieziony do łagru w Swierdłowsku na Uralu, gdzie zmarł^[26].

Był żonaty, miał dwóch synów: Andrzeja, ps. „Urban” (ur. 11 czerwca 1927, zm. 27 października 1974), kaprala pułku AK „Baszta” w powstaniu warszawskim i Wojciecha (ur. 6 grudnia 1929)^[27][28][29].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1951^[1] – 30 czerwca 1921^[30][31]
• Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką^[32]

• Jaruzelski Zbigniew. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.80-7614 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-04-15].
• Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1916/17. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1917.
• Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1917/18. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1918.
• Sprawozdanie Dyrekcyi Gimnazyum IV. we Lwowie za rok szkolny 1918/19. Lwów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1919.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
• Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Aleksander Włodarski: Ród Jaruzelskich herbu Ślepowron. Warszawa: Piotr Laskauer, 1926.