Zbigniew Preisner – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zbigniew Preisner

Zbigniew Preisner (2011)
Data i miejsce urodzenia	20 maja 1955 Bielsko-Biała
Zawód	kompozytor
Współmałżonek	Ewa Preisner
Lata aktywności	od 1977
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Zbigniew Antoni Preisner z d. Kowalski^[1] (ur. 20 maja 1955 w Bielsku-Białej^[2]) – polski kompozytor muzyki filmowej oraz teatralnej, znany m.in. ze współpracy z Krzysztofem Kieślowskim, a także producent muzyczny. Właściciel Preisner Studio. Członek Francuskiej Akademii Sztuki i Techniki Filmowej.

Preisner urodził się 20 maja 1955 w Bielsku-Białej. Mając 10 lat przeniósł się z rodzicami do małej miejscowości Brzana koło Bobowej, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej^[3][4]. Uczył się grać na gitarze i fortepianie. W liceum zaczął komponować, nie ukończył jednak żadnej szkoły muzycznej. Samodzielnie uczył się grać – ze słuchu odtwarzał wysłuchane nagrania. W Bobowej ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza, a następnie w 1974 r., po zdaniu matury, studiował historię oraz filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie^[4][5][6].

W 1977 rozpoczął współpracę z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami” w Krakowie. Pod wpływem Zygmunta Koniecznego zaczął pisać muzykę do „piosenek artystycznych”. Po sukcesach w Piwnicy rozpoczął współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie, a później przyszedł czas pierwszych kompozycji filmowych. W 1982 roku pracował nad Prognozą pogody razem z Antonim Krauzem, dzięki któremu poznał Krzysztofa Kieślowskiego. Film Bez końca zapoczątkował stałą współpracę z Kieślowskim. Razem ze scenarzystą Krzysztofem Piesiewiczem stworzyli telewizyjny cykl Dekalog (1988), Podwójne życie Weroniki (1991) oraz trylogię Trzy kolory (1993–1994). W części IX „Dekalogu”, „Trzech Kolorach – Niebieskim” i „Czerwonym”, oraz w „Podwójnym życiu Weroniki” można usłyszeć Elżbietę Towarnicką, której sopran brzmi na 12 płytach Preisnera. Śmierć Kieślowskiego (1996) uniemożliwiła realizację ich drugiego tryptyku: Niebo, Czyściec, Piekło. Dwukrotnie część swoich kompozycji do filmów Kieślowskiego Preisner podpisał pseudonimem – nazwiskiem fikcyjnego holenderskiego kompozytora Van den Budenmayera.

Z początkiem lat dziewięćdziesiątych XX w. Preisner stał się znany na świecie. W tym okresie napisał muzykę do filmów różnych reżyserów, m.in. do filmu Domena władzy Johna Irvina, do Zabawy w Boga brazylijskiego reżysera Héctora Babenco, do filmów Agnieszki Holland, do Skazy Louisa Malle, do filmu Kiedy mężczyzna kocha kobietę Luisa Mandokiego itd. W sumie skomponował muzykę do ponad 80 filmów.

W 1994 zdobył Césara za muzykę do filmu Trzy kolory. Czerwony, w 1995 za kompozycję do filmu Jeana Beckera Élisa. W 1997 zdobył Srebrnego Niedźwiedzia na Festiwalu Berlińskim za Wyspę przy ulicy Ptasiej.^{[potrzebny przypis]} Trzykrotnie (1991, 1992, 1993) został uznany za Najwybitniejszego Kompozytora Muzyki Filmowej przez Stowarzyszenie Krytyków Filmowych w Los Angeles. Kilka razy był nominowany do Złotego Globu: w 1992 roku za muzykę do filmu Zabawa w Boga oraz 1994 za Trzy kolory. Niebieski.^{[potrzebny przypis]} 2016 otrzymał nagrodę Cinema Brazil Grande Prize za muzykę do filmu The history of eternity #^[7]W 2018 na międzynarodowym festiwalu filmowym w Hajfie odebrał nagrodę za wybitne zasługi dla muzyki filmowej #^[8], a w 2022 nagrodę honorową za osiągnięcia życia podczas międzynarodowego festiwalu w Izmirze #^[9].

1 października 1998 w Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się prapremiera Requiem dla mojego przyjaciela (ponownie z udziałem Elżbiety Towarnickiej). Początkowo miało stanowić narrację do kolejnego scenariusza Piesiewicza, ale po śmierci Kieślowskiego stało się dziełem poświęconym pamięci zmarłego. Wkrótce potem ukazał się album: pierwsza niefilmowa płyta Preisnera. W 1999 roku Preisner napisał 10 łatwych utworów na fortepian, które następnie ukazały się na płycie w wykonaniu Leszka Możdżera. W tym samym roku powstał album Moje kolędy na koniec wieku, na którym znalazła się między innymi znana Kolęda dla nieobecnych z tekstem Szymona Muchy.

W 2001 roku prowadził program Historia muzyki popularnej w radiu RMF FM.^{[potrzebny przypis]} W 2006 roku wystąpił z orkiestrą wraz z Davidem Gilmourem w koncercie w Gdańsku,^[10] w 2016 roku wystąpił wraz z orkiestrą NFM z Davidem Gilmourem we Wrocławiu #^[11].

Został członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010^[12] i przed wyborami w 2015^[13]. Postanowieniem z 24 kwietnia 2012 „za wybitne zasługi dla polskiej i światowej kultury, za osiągnięcia w pracy twórczej i artystycznej” został przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[14]. Uroczystość uhonorowania odbyła się 3 maja 2012^[15].

Zasiadał w jury sekcji "Cinéfondation" na 59. MFF w Cannes (2006).

Od 31 maja 2023 r. uchwałą Rady Miejskiej w Bobowej otrzymał godność Honorowego Obywatela Gminy Bobowa. Preisner przyjął ten tytuł podczas uroczystej gali 25 czerwca 2023 r^[16].

Był żonaty z Ewą Preisner, krakowską artystką malarką, od której przyjął nazwisko. Siostrą Preisnera jest Tamara Kalinowska – artystka „Piwnicy pod Baranami”.

Ścieżki dźwiękowe

Inne

• Zbigniew Preisner w bazie IMDb (ang.)
• Zbigniew Preisner w bazie filmpolski.pl
• Strona Zbigniewa Preisnera