Bütirik asit - Vikipedi

Bütirik asit
Skeletal structure of butyric acid	Flat structure of butyric acid
Adlandırmalar
	Tercih edilen IUPAC adı Butanoic acid
	Diğer adlar Ethylacetic acid; 1-Propanecarboxylic acid; Propylformic acid; C4:0 (Lipid numbers)
Tanımlayıcılar
CAS numarası	Butyric acid: 107-92-6 ; Butyrate: 461-55-2 ;
3D model (JSmol)	Butyric acid: Etkileşimli görüntü;
ChEBI	Butyric acid: CHEBI:30772 ;
ChEMBL	Butyric acid: ChEMBL14227 ;
ChemSpider	Butyric acid: 259 ; Butyrate: 94582 ;
DrugBank	Butyric acid: DB03568 ;
ECHA InfoCard	100.003.212
EC Numarası	Butyric acid: 203-532-3;
IUPHAR/BPS	Butyric acid: 1059;
KEGG	Butyric acid: C00246 ;
MeSH	Butyric+acid
PubChem CID	Butyric acid: 264; Butyrate: 104775;
RTECS numarası	Butyric acid: ES5425000;
UNII	Butyric acid: 40UIR9Q29H ;
UN numarası	2820
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	Butyric acid: DTXSID8021515 ;
	InChI InChI=1S/C4H8O2/c1-2-3-4(5)6/h2-3H2,1H3,(H,5,6) Key: FERIUCNNQQJTOY-UHFFFAOYSA-N ; Butyric acid: InChI=1/C4H8O2/c1-2-3-4(5)6/h2-3H2,1H3,(H,5,6) Key: FERIUCNNQQJTOY-UHFFFAOYAP;
	SMILES Butyric acid: O=C(O)CCC;
Özellikler
Kimyasal formül	C4H8O2
Molekül kütlesi	88,11 g mol−1
Görünüm	renksiz sıvı
Koku	Kötü, kusmuk benzeri
Yoğunluk	1.135 g/cm3 (−43 °C); 0.9528 g/cm3 (25 °C)
Erime noktası	[dönüştürme: geçersiz sayı]
Kaynama noktası	16.375 °C (29.507 °F; 16.648 K)
Çözünürlük (su içinde)	karışır
Çözünürlük	etanol ve eterle karışır. CCl4de az çözünür.
log P	0.79
Buhar basıncı	0.112 kPa (20 °C); 0.74 kPa (50 °C); 9.62 kPa (100 °C)
Henry yasası; sabiti (kH)	5.35·10−4 L·atm/mol
Asitlik (pKa)	4.82
Manyetik alınganlık (χ)	−55.10·10−6 cm3/mol
Isı iletkenliği	1.46·105 W/m·K
Kırınım dizimi (nD)	1.398 (20 °C)
Akmazlık	1.814 cP (15 °C); 1.426 cP (25 °C)
Yapı
Kristal yapı	Monoclinic (−43 °C)
Uzay grubu	C2/m
Kafes sabiti	a = 8.01 Å, b = 6.82 Å, c = 10.14 Å α = 90°, β = 111.45°, γ = 90°
Dipol momenti	0.93 D (20 °C)
Termokimya
Isı sığası (C)	178.6 J/mol·K
Standart molar entropi (S⦵298)	222.2 J/mol·K
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)	−533.9 kJ/mol
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)	2183.5 kJ/mol
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar
İşaret sözcüğü	Danger
Tehlike ifadeleri	H314
Önlem ifadeleri	P280, P305+P351+P338, P310
NFPA 704; (yangın karosu)	3 2 0
Parlama noktası	71 ila 72 °C (160 ila 162 °F; 344 ila 345 K)
Kendiliğinden tutuşma; sıcaklığı	440 °C (824 °F; 713 K)
Patlama sınırları	2.2–13.4%
	Öldürücü doz veya konsantrasyon (LD, LC):
LD50 (medyan doz)	2000 mg/kg (oral, sıçan)
Güvenlik bilgi formu (SDS)	External MSDS
Benzeyen bileşikler
Benzeyen karboksilik asitler	Propiyonik asit, Pentanoik asit
Benzeyen bileşikler	1-Bütanol; Bütiraldehit; Metil bütirat
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Bütirik asit (Yunanca βουτυρος, tereyağı), hayvansal ve bitkisel yağlarda bulunan bir doymuş yağ asididir. Bütirik asitin düşük molekül ağırlıklı esterlerinin hoş kokuları vardır, bu yüzden gıda ve parfüm katkısı olarak kullanılır.^[7]

Bütirik asidin gliserit hâli tereyağında %3-4 oranında bulunur.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Butyric acid ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Biyokimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

^ "Applications to Specific Classes of Compounds". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 746. doi:10.1039/9781849733069-00648. ISBN 978-0-85404-182-4.
^ ^a ^b ^c ^d Strieter, F. J.; Templeton, D. H. (1962). "Crystal structure of butyric acid" (PDF). Acta Crystallographica. 15 (12). ss. 1240-1244. Bibcode:1962AcCry..15.1240S. doi:10.1107/S0365110X6200328X. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.
^ ^a ^b ^c ^d Lide, David R., (Ed.) (2009). CRC Handbook of Chemistry and Physics (90th bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 978-1-4200-9084-0.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Butanoic acid in Linstrom, Peter J.; Mallard, William G. (eds.); NIST Chemistry WebBook, NIST Standard Reference Database Number 69, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg (MD) (27 Ekim 2020 tarihinde erişilmiştir)
^ ^a ^b ^c "Butanoic acid". Chemister.ru. 19 Mart 2007. 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Sigma-Aldrich Co., Butyric acid. Retrieved on 27 Ekim 2020.
^ "Bütirik Asit: Yapısı, Özellikleri ve Sağlık Üzerine Etkileri". Dergipark. s. 13. 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[iupac2013-1] "Applications to Specific Classes of Compounds". Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book). Cambridge: The Royal Society of Chemistry. 2014. s. 746. doi:10.1039/9781849733069-00648. ISBN 978-0-85404-182-4.

[csba-2] Strieter, F. J.; Templeton, D. H. (1962). "Crystal structure of butyric acid" (PDF). Acta Crystallographica. 15 (12). ss. 1240-1244. Bibcode:1962AcCry..15.1240S. doi:10.1107/S0365110X6200328X. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024.

[crc-3] Lide, David R., (Ed.) (2009). CRC Handbook of Chemistry and Physics (90th bas.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 978-1-4200-9084-0.

[nist-4] Butanoic acid in Linstrom, Peter J.; Mallard, William G. (eds.); NIST Chemistry WebBook, NIST Standard Reference Database Number 69, National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg (MD) (27 Ekim 2020 tarihinde erişilmiştir)

[chemister-5] "Butanoic acid". Chemister.ru. 19 Mart 2007. 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.

[sigma-6] Sigma-Aldrich Co., Butyric acid. Retrieved on 27 Ekim 2020.

[7] "Bütirik Asit: Yapısı, Özellikleri ve Sağlık Üzerine Etkileri". Dergipark. s. 13. 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]