Daday - Vikipedi

Daday
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
Türkiye'de bulunduğu yer
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlKastamonu
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamYasin Cevizci (Vekaleten)
 • Belediye başkanıHasan Fehmi Taş (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam996 km²
Rakım860 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam8.749
 • Kır
5,352
 • Şehir
2.865
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu37860
İl alan kodu366
İl plaka kodu37

Daday (Hititçe: 𒁉𒌑𒆷 Kaşula/Gaşula), Türkiye Cumhuriyeti'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinin bir ilçesidir.

Kastamonu il merkezine 34 km uzaklıktaki Daday'ın 60 köyü bulunmaktadır. 973 km² yüzölçümüne sahip ilçenin toplam nüfusu 8.217'dir. Fatih Sultan Mehmet devrinde Osmanlı topraklarına katılan İlçede 1891'de inşa edilmiş tarihi bir hükûmet konağı vardır. Halkın büyük çoğunluğunu geçimini tarım ve hayvancılıktan sağlar.

Daday köroğlu dağ sıraları içerisinde yer alan bir grupta 980 rakımda bir ova görünümündedir. Vadiyi ortadan bölen gökırmak'ın kollarından birisi yer almaktadır. Halkın geçim kaynağı çiftçilik, ormancılık, hayvancılık ve el sanatları, ahşap ürünleri sanayi olarak belirginleşmektedir. İklimi tipik karasal iklimdir. Kış ayları genellikle kar yağışlı ilk bahar ve sonbahar ise keskin soğukları içerisinde barındırmaktadır. Yazları ise sıcak ve çoğunlukla kurak geçmektedir. Arazi yapısı açısından çok verimli topraklara sahip değildir. Ormanlarla çevrili oluşu ekilebilir arazi bakımından Dadayı sınırlamaktadır. Ayrıca İlçe engebeli bir yapıya sahiptir. Sulama imkânları sınırlıdır. Yumurtacı ve Taşçılar isminde iki gölete sahiptir. fakat bu göletler tarımsal sulama alanında yeterli rezerve sahip değildir. Tarım ve sanayi bitkileri alanında büyük boyutlara ulaşmayan bir üretim yapısı vardır. Süt üretimi belli başlı geçim kaynaklarından birisidir. Tarım bitkileri Arpa-buğday-çavdar, yonca, korunga şeklinde ekim alanı bulmaktadır. İkliminin karasal oluşu bu bitkilerin verimini olumsuz yönde etkilemektedir. Baklagiller ise ev tüketimine yönelik olarak üretilmektedir. Elma, armut ve sınırlı sayıda meyveye sahip bir bitki faunasına sahiptir. Keskin soğuklar ve ilk baharda yaşanan don olayı sebze ve meyvecilik üzerinde önemli olumsuzluklara yol açmaktadır. Hayvancılık alanında büyük baş hayvancılık köylerde yaygın olarak yapılmaktadır. Ancak yine Hayvancılıkta her köy evinde birkaç büyükbaş ile sınırlıdır. Et üretimine yönelik besicilik faaliyetleri yaygın değildir. Hayvan ırkı açısından zenginliğe sahip değildir. Küçükbaş hayvan olarak ise kümes hayvanları yine iç tüketime yönelik olarak beslenilir. Bu iki alanda da üretim endüstriyel boyutta değildir. Daha çok aile içi tüketime yönelik yetiştiricilik yapılmatadır. Çevre köylerinde sınırlı sayıda da olsa arıcılık yapılmaktadır. Bitki örtüsünün çeşitliliği ve ormanlık alanların varlığı bölgede yetiştirilen balın kalitesini olumlu yönde etkilemektedir. Esnafın iş hacmi çok büyük olmayıp genellikle dayanıklı tüketim malları ve gıda mamulleri üzerinde ticaret hayatı şekillenmektedir.

Dadayın sosyo ekonomik yapısına bakıldığında ise; halkın büyük çoğunluğu orta sınıf gelir düzeyine girmektedir. Çok fakir ve kimsesiz kişi sayısı oldukça azdır. İlçenin Eğitim ortalaması ise Türkiye sınırının çok üzerinde yer almaktadır. Okuma yazma bilmeyen kişi sayısı yok denecek kadar azdır. İlçede Daday Lisesi, Daday İmam-Hatip Lisesi, Yatılı Bölge İlköğretim Okulu, Atatürk İlköğretim Okulu, Miralay Halitbey İlköğretim Okulu yer almaktadır. Ayrıca yine ilçe sınırları içerisinde ve ilçeye hakim ormanlık alan içerisinde kurulmuş göğüs hastalıkların teşhis ve tedavisi için Türkiye'nin ikinci büyük senatoryumu olan Ballıdağ Göğüs hastalıkları hastanesi yer almaktadır. Halihazırda kullanılmamakta olup, "Projesini Kastamonulu iş insanı Ahmet Erkutoğlu’nun sahibi olduğu AE Mimarlık’ın yaptığı Daday Ballıdağ Yaşlılar Oteli ve Sağlık Merkezi inşaatının yaklaşık 2 yıl içerisinde tamamlanması" düşünülmektedir.[3]

Daday Etli ekmek isminde mahalli bir yiyecek ile çevre ilçe ve illerde büyük üne sahiptir. ilçeye sırf bu lezzeti tatmaya çok sayıda ziyaretçi gelmektedir.

Dadayın vadi içerisinde düz bir zeminde teşkili ulaşımı kolay hale getirmektedir. Kastamonu, araç, azdavay ile karayolu bulunmaktadır. Daday tarihi anlamda çok eski bir yerleşke değildir. Erken roma dönemine ait bulgulara rastlanılmıştır. Asar kalesi, sorkundaki horoztepesi tümülüsü ve mağaralar şimdiye kadar bulunmuş önemli arkeolojik bulgulardır.

Osmanlı döneminde imparatorluğun üst kademelerindeki memurların sayfiye yeri olarak kullanılmıştır. Ayrıca Kuzey Anadoludaki masif alanlardan biridir.

İlçenin İstanbul Eyüp ilçesinde merkezi olan Daday ilçesi çevre köyleri sosyal yardımlaşma ve dayanışma derneği vardır. Dernek oldukça aktif olup ilçenin sıkıntılarının giderilmesi yönünde aktif rol oynamaktadır.

Tarihi yapılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Balaban Konağı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnciğez köyünde yer alan ve Daday'la arasında 5 km mesafe bulunan, Balaban Konağı, 1632 yılında inşa edilmiştir. Osmanlı dönemi ahşap işlemeciliğinin mirasını günümüze kapı, tavan ve dolaplarıyla taşımaktadır. Konakta ağırlanan şair ve ozanlar odanın dolapları, kapıları ve duvarlarını edebi çalışmalarıyla süslemiştir.[4]

Daday Hükümet Konağı

[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Kasım 1981'de dönemin vali vekili Muharrem Bey'in açılışını yaptığı konak, dönemin Kastamonu valisi Abdurrahman Paşa'nın girişimleri sonucu inşa edilmeye başlamıştır. Bölgeye özel bir ahşap işçiliğiyle yapılan konak, 3 ay 20 gün sonrasında tamamlanmıştır. Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü ve Rauf Denktaş konakta misafir edilmiştir.

Kaya Mezarları

[değiştir | kaynağı değiştir]

İnciğez köyünde bulunan Kaya Mezarları Daday'la 6 km mesafededir. Daday Çayı'nın güney tarafında, kayalıklar üzerine oluşturulmuştur.Jeolojik dönemine baktığımızda üçüncü zamanda oluşmuş, kalker ve greler şeklini vermiştir. Bir kaya mezarı olmaktan çok bir kaya konutunu andırıyor. Kalıntı: Üç katlı ve her katta üç oda olmak üzere toplam dokuz mağara odası görülebilmektedir. Odaları arasında hareket etmek mümkündür. Bizans kalıntısı olduğu tezi ortaya atılan mağaralar, bir ihtimale göre baskınlardan kaçmak için insanlar eliyle yapılabileceği, öte yandan da mezar olarak oluşturulduğunu söylenmektedir.

Ali Paşa Cami

[değiştir | kaynağı değiştir]

Honsalar bölgesinde bulunan Ali Paşa Cami, 18.yy. Osmanlı mimari anlayışını günümüze taşımaktadır. Bitkisel motiflerle oluşturulan kitabeleri kesme taştan yapılmıştır. Duvarında bulunan levhaya baktığımızda, inşa ediliş tarihi H.796-M.1390 olarak geçmektedir. Levhada kelime-i tevhid ve kuş figürleri dikkat çekmektedir.

Atlı Turizm ve Doğal Yaşam Çiftlikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ballıdağ bölgesi; karaçam, sarıçam, kayın, köknar gibi ağaçları içinde barındırıp ekolojik turizmin dünyadaki en önemli temsilcilerindendir. Ek olarak Daday bölgesi Osmanlı zamanlarında at yetiştiriciliğinde önemli noktalardan birisidir. At çiftlikleri ve binicilik dersleri bölgede yapılabilecek faaliyetlerdendir.[5]

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
1927[6] 40.484 1.280 39.204
1935[7] 45.929 2.326 43.603
1940[8] 47.045 1.405 45.640
1945[9] 49.353 1.402 47.951
1950[10][a] 22.594 1.402 21.192
1955[11] 16.679 1.335 15.344
1960[12] 18.797 1.570 17.227
1965[13] 18.297 1.618 16.679
1970[14] 18.614 2.500 16.114
1975[15] 17.861 2.528 15.333
1980[16] 17.396 2.663 14.733
1985[17] 16.532 3.260 13.272
1990[18] 15.131 3.502 11.629
2000[19] 11.181 4.625 6.556
2007[20] 10.160 3.320 6.840
2008[21] 10.240 3.463 6.777
2009[22] 9.911 3.283 6.628
2010[23] 9.738 3.214 6.524
2011[24] 9.481 3.050 6.431
2012[25] 9.252 3.053 6.199
2013[26] 9.896 3.818 6.078
2014[27] 9.186 3.301 5.885
2015[28] 8.883 3.214 5.669
2016[28] 8.628 3.254 5.374
2017[28] 8.509 3.211 5.298
2018[28] 8.749 3.038 5.711
2019[28] 8.319 2.807 5.512
2020[28] 8.217 2.865 5.352


Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Azdavay ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "6/11" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198733 [yalın URL]
  3. ^ "Ballıdağ vücut buluyor". Kastamonu Gazetesi - Kastamonu ve Bölge Haberleri, Kastamonuspor, Şehir Gündemi ve Son Dakika Haberleri. 11 Mayıs 2022. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024. 
  4. ^ "Tarihi Yerler | T.C. Daday Belediyesi". 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  5. ^ "Daday". kastamonu.ktb.gov.tr. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  6. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  7. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  9. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  10. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  11. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  12. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  13. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  24. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  26. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  27. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  28. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Daday Nüfusu - Kastamonu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Kastamonu Daday Nüfusu". nufusune.com. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Daday&oldid=33817576" sayfasından alınmıştır