Şantung - Vikipedi

Şantung
Şantung
Eyalet
	山东
Ülke	Çin
Başkent	Jinan
Yüzölçümü
• Toplam	157.100 km²
Nüfus (2013)
• Toplam	97.333,900
• Yoğunluk	660/km²
	Resmî site; SD.gov.cn

Şantung^[1]^[2]^[3] veya Shandong^ⓘ (Çince (basitleştirilmiş): 山东; Çince (geleneksel): 山東; pinyin: Shāndōng; Wade–Giles: Shan-tung), Çin'in doğu sahilinde bir eyalettir.

Shandong 92 milyonu bulan nüfusuyla Çin'in Henan eyaletinden sonra en kalabalık ikinci eyaletidir. Konfüçyus'un memleketi Qufu bu eyalette bulunmaktadır.

Sözkökü ve tarihi adlandırma

Shandong Çince dağın doğusu anlamına gelmektedir. Bu ismi Taihang dağlarının (太行山) doğu yamaçlarında yer alması nedeniyle almıştır. II.Köktürk Kağanlığı devrinden kalan Bilge Kağan Yazıtı'nın kuzey yüzünde Bilge Kağan'ın bölgeyi ele geçirdiğinden bahsederken "Şantung ovasına kadar sefer ettim" (𐱁𐰦𐰆𐰭 𐰖𐰕𐰃𐰴𐰀 𐱅𐰏𐰃 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 ŞaNTUÑ: YaZIKA: TeGİ: SÜLeDiM) denilmektedir.

Tarih

25 Temmuz 1668 yılında gerçekleşen 8,5 magnitüd ölçeğindeki deprem, Şantung'da ve komşu eyaletlerde çok geniş bir alanda büyük çapta hasara neden oldu ve 43.000 ila 50.000 kişi öldü.^[4] Doğu Çin'de kaydedilen en şiddetli ve en büyük depremdir ve karada meydana gelen en büyük depremlerden biridir.^[5]

Coğrafya

Şantung, Kuzey Çin Ovası'nın doğu ucunda ve Sarı Irmak'ın alt kesimlerindedir ve denize doğru Şantung Yarımadası olarak uzanır. Şantung kuzeyde Bohai Denizi, kuzeybatıda Hebei, batıda Henan, güneyde Jiangsu ve kuzeydoğu, doğu ve güneydoğuda Sarıdeniz ile sınır komşusudur. Henan ve Jiangsu arasında Anhui ile kısa bir sınırı paylaşır.

İdari yapılanma

Shandong il düzeyinde 16 idari merkeze ayrılmıştır. Bunlar:

Shandong Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Jinan Qingdao Zibo Zaozhuang Dongying Yantai Weifang Jining Tai'an Weihai Rizhao Linyi Dezhou Liaocheng Binzhou Heze
Bölüm kodu^[6]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)^[7]	Merkez	İlçe düzeyi bölümler^[8]
Bölüm kodu^[6]	İsim	Çince Pinyin	Alan (km²)	Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)^[7]	Merkez	Semtler	İlçe düzeyi şehirler	İlçeler
370000	Shandong Eyaleti	山东省 Shāndōng Shěng	157.901,06	101.527.453	Jinan Şehri	58	26	52
— Eyalet altı şehirler —
370100	Jinan Şehri	济南市 Jǐnán Shì	10.244,45	9.202.432	Lixia Semti	10		2
370200	Qingdao Şehri	青岛市 Qīngdǎo Shì	11.282,00	10.071.722	Shinan Semti	7	3
— İl düzeyi şehirler —
370300	Zibo Şehri	淄博市 Zībó Shì	5.964,92	4.704.138	Zhangdian Semti	5		3
370400	Zaozhuang Şehri	枣庄市 Zǎozhuāng Shì	4.563,53	3.855.601	Xuecheng Semti	5	1
370500	Dongying Şehri	东营市 Dōngyíng Shì	8.243,26	2.193.518	Dongying Semti	3		2
370600	Yantai Şehri	烟台市 Yāntái Shì	13.851,50	7.102.116	Laishan Semti	5	6
370700	Weifang Şehri	潍坊市 Wéifāng Shì	16.143,14	9.386.705	Kuiwen Semti	4	6	2
370800	Jining Şehri	济宁市 Jǐníng Shì	11.186,98	8.357.897	Rencheng Semti	2	2	7
370900	Tai'an Şehri	泰安市 Tài'ān Shì	7,761.41	5,472,217	Taishan Semti	2	2	2
371000	Weihai Şehri	威海市 Wēihǎi Shì	5.796,98	2.906.548	Huancui Semti	2	2
371100	Rizhao Şehri	日照市 Rìzhào Shì	5.358,57	2.968.365	Donggang Semti	2		2
371300	Linyi Şehri	临沂市 Línyí Shì	17.191,21	11.018.365	Lanshan Semti	3		9
371400	Dezhou Şehri	德州市 Dézhōu Shì	10.357,67	5.611.194	Decheng Semti	2	2	7
371500	Liaocheng Şehri	聊城市 Liáochéng Shì	8.628,01	5.592.128	Dongchangfu Semti	2	1	5
371600	Binzhou Şehri	滨州市 Bīnzhōu Shì	9.172,19	3.928.568	Bincheng Semti	2	1	4
371700	Heze Şehri	菏泽市 Hézé Shì	12.155,23	8.795.939	Mudan Semti	2		7

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Şantung ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Şantung mutfağı

Kaynakça

^ Doğan Avcıoğlu, Türklerin tarihi, s. 424.
^ Türk Tarih Kurumu, Uluğ İğdemir, Türk Tarih Kurumu yayınları, 1969, s. 62.
^ Barış Adıbelli, Osmanlıdan Günümüze Türk-Çin İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007, s. 149.
^ "25 July 1668 Tancheng (Shandong)" (İngilizce). Global Historical Earthquake Archive. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021.
^ "CHINA: SHANDONG PROVINCE". NGDC (İngilizce). 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.
^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
^ "山东省第七次全国人口普查公报（第二号）". 山东省统计局. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.

Çin Halk Cumhuriyeti'deki yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] Doğan Avcıoğlu, Türklerin tarihi, s. 424.

[2] Türk Tarih Kurumu, Uluğ İğdemir, Türk Tarih Kurumu yayınları, 1969, s. 62.

[3] Barış Adıbelli, Osmanlıdan Günümüze Türk-Çin İlişkileri, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, 2007, s. 149.

[GHEA-4] "25 July 1668 Tancheng (Shandong)" (İngilizce). Global Historical Earthquake Archive. 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2021.

[5] "CHINA: SHANDONG PROVINCE". NGDC (İngilizce). 25 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020.

[6] "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2020.

[7] "山东省第七次全国人口普查公报（第二号）". 山东省统计局. 15 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[8] 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Shandong'un idari bölümleri
Eyalet altı şehirler	Jinan (merkez) Qingdao
İl düzeyi şehirler	Binzhou Dezhou Dongying Heze Jining Laiwu Liaocheng Linyi Rizhao Tai'an Weifang Weihai Yantai Zaozhuang Zibo

g t d Çin'in eyalet düzeyi idari bölümleri
Eyaletler	Anhui Çinghay Fujian Guangdong Guizhou Hainan Hebei Heilongjiang Henan Hubei Hunan Jiangsu Jiangxi Jilin Kansu Liaoning Siçuan Şansi Şantung Şensi Tayvan^* Yünnan Zhejiang
Özerk bölgeler	Guangşi İç Moğolistan Ningksia Sincan Tibet
Doğrudan yönetilen şehirler	Pekin Çongçing Şanghay Tientsin
Özel idari bölgeler	Hong Kong Makao
^* Çin Halk Cumhuriyeti tarafından hak iddia edilmektedir, ancak fiilen Çin Cumhuriyeti tarafından yönetilmektedir.