Кот-д’Ивуар — Wikipedia

Кот-д’Ивуар
фр. République de Côte d'Ivoire
Байрак[d]	Илтамга[d]
Нигезләнү датасы	1960
Рәсми исем	Repubblica della Costa d'Avorio, République de Côte d’Ivoire, Côte d'Ivoire, la République de Côte d’Ivoire[1] һәм Republic of Côte d’Ivoire[2]
Кыскача исем	🇨🇮
ХФӘ билгесе	'ɛlfənbeːnsçʏstn̩
Гомер озынлыгы	53,582 ел[3]
... хөрмәтенә аталган	фил казык теше[d] һәм Яр буе
Демоним	Ivorian, Ivoirian, elefántcsontparti, Ivoirien[1], ivorianer, Viorajolänan, إيفواري, إيفوارية, إيفواريون, ivorieni, ivorian, ivoriană, ивуариец, ивуарийка, ивуарийцы, আইভোরীয়, ivoriano, ivoriana, ivoriani, ivoriane, ivorian, costamarfiliegu, costamarfiliega, marfileño, marfileña, Ebur-Bordano, Ivoirienne[1], מחוף השנהב, ivorià, ivoriana, ivorians, ivorianes, ivoriana, ivoriane, ivoriani, ivorian, إڤواري, إڤوارية, إڤواريين һәм إڤوارييات
Рәсми тел	француз теле[4]
Гимн	Абиҗан җыры
Мәдәният	Кот-д’Ивуар мәдәнияте[d]
Шигарь тексты	Union – Discipline – Travail, Unity – Discipline – Work, Единство - дисциплина - труд һәм Undod – Disgyblaeth – Gwaith
Дөнья кисәге	Африка
Дәүләт	Кот-д’Ивуар
Башкала	Ямусукро[d]
Сәгать поясы	UTC±00:00[d] һәм Африка/Абиджан[d][5]
Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы	Атлантик океан
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан	Көнбатыш Африка
Иң көнчыгыш ноктасы	8°12′23″ т. к. 2°29′35″ кб. о.
Иң төньяк ноктасы	10°44′ т. к. 6°15′ кб. о.
Иң көньяк ноктасы	4°21′43″ т. к. 7°31′30″ кб. о.
Иң көнбатыш ноктасы	6°30′23″ т. к. 8°36′07″ кб. о.
Геомәгълүматлар	Data:Ivory Coast.map
Иң югары ноктасы	Нимба[d]
Иң түбән ноктасы	Гвинея култыгы
Идарә итү формасы	җөмһүрият
Дәүләт башлыгы вазыйфасы	Кот-д’Ивуар президенты[d]
Ил башлыгы	Алассан Уаттара[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы	Кот-д’Ивуар премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы	Робер Бёгре Мамбе[d]
Канунбирү органы	Кот-д’Ивуар парламенты[d]
Үзәк банкы	Көнбатыш Африка дәүләтләре үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр	Германия, Гана, СССР, Мексика, Америка Кушма Штатлары, Россия, Һиндстан, Кытай, Бангладеш, Гөрҗистан, Кытай Җөмһүрияте һәм Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[6]
Әгъзалык	Берләшкән Милләтләр Оешмасы, АБ, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[7], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара үсеш ассоциациясе[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка үсеш банкы[d], Африка, Кариб диңгезе һәм Тын океан дәүләтләре[d], Африка илләре сәүдә хокукын гармонизация оешмасы[d], Conseil de l'Entente[d], Интерпол[8][9], ХКТО[d][10][11], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[12], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], AFRISTAT[d], Бөтендөнья почта берлеге[13][14], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][15], Франкофония[d], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[16], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[17], Көнбатыш Африка илләре икътисади җәмгыяте[d], Мано елгасы дәүләтләре берлеге[d] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][18]
Балигълык яше	21 яшь
Никахка керү яше	20 яшь һәм 18 яшь
Халык саны	24 294 750 (2017)[19]
Административ бүленеше	Агнеби[d], О-Сассандра[d], Бафинг[d], Сюд-Бандама[d], Ба-Сассандра[d], Сюд-Комоэ[d], Денгеле[d], Фромаже[d], Лак[d], Лагюн[d], Марауэ[d], Муайен-Кавелли[d], Муайен-Комоэ[d], Монтань[d], Нзи-Комоэ[d], Саван[d], Валле-дю-Бандама[d], Вородугу[d] һәм Занзан[d]
Акча берәмлеге	КФА франкы[d]
Номиналь тулаем эчке продукт	71 811 075 955 $[20] һәм 70 018 715 017 $[20]
Кеше потенциалы үсеше индексы	0,55[21]
Inequality-adjusted Human Development Index	0,358[22]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече	14,5[23]
Нәрсә белән чиктәш	Буркина Фасо, Гана, Гвинея, Либерия һәм Мали
Нигезсалгыч текст	Кот-д’Ивуар конституциясе[d]
Автомобил хәрәкәте ягы	уң[d][24]
Челтәр көчәнеше	230 вольт[25]
Электр аергычы төре	Europlug[d][25] һәм CEE 7/5[d][26]
Алыштырган	Француз Көнбатыш Африкасы[d] һәм Кот-д’Ивуар колониясе[d]
Кулланылган тел	Lakota Dida[d], Bondoukou Kulango[d], Western Wee[d], Southern Wee[d], Bouna Kulango[d], Yocoboué Dida[d], Dan[d], Tiagba[d], Mbre[d], Western Krahn[d], Cebaara[d], Tonjon[d], Wan[d], Beng[d], Gagu[d], Lomakka[d], Kwadia[d], Wané[d], Godié[d], Yaure[d], Khisa[d], Wobé[d], Daho-Doo[d], Eotile[d], Mbato[d], эга теле[d], Glio-Ubi[d], Tura[d], муан теле[d], Cerma[d], бауле теле, гуро теле[d], Djimini[d], Krobu[d], Kuya[d], Mobu[d], лоби теле[d], Nyarafolo[d], Shempire[d], нзима теле[d], Кпалага[d], Tagwana[d], Lorhon[d], Ebrié[d], Neyo[d], француз теле, дьюла теле, Anyin[d], бамана теле, Nyabwa[d], Abidji[d], Avikam[d], Alladian[d], Аджукру[d], Abé[d], боно теле[d], Аттие[d], Apro[d], бакве теле[d], Abure[d], Anyin Morofo[d], Mahou[d], Gagnoa Bété[d], Plapo Krumen[d], Tepo Krumen[d], Bete Guiberoua[d], Bete Daloa[d], Wojenaka[d], Jeri Kuo[d], Koyaga[d], Worodougou[d], Pye Krumen[d], Koro[d], Southern Birifor[d] һәм Kla-Dan[d]
Җитештерү статистикасы	какао борчагы[d]
Мәйдан	322 463 ± 1 км²
Рәсми веб-сайт	gouv.ci
Һәштәге	IvoryCoast
Югары дәрәҗәле Интернет домены	.ci
Тематик география	Кот-д’Ивуар географиясе[d]
Тимер юл хәрәкәте ягы	сул[d]
Феноменның икътисады	Кот-д’Ивуар икътисады[d]
Феноменның демографиясе	Кот-д’Ивуар халкы[d]
Джини коэффициенты	37,2[27]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме	18 процент
Тулаем туулар коэффициенты	5,001[28]
Демократия индексы	4,11[29]
BTI Governance Index	1,83[30], 2,17[30], 2,91[30], 1,84[30], 4,4[30], 5,13[30], 5,54[30], 5,47[30] һәм 5,4[31]
BTI Status Index	3,14[30], 3,22[30], 3,53[30], 3,31[30], 4,53[30], 5,09[30], 5,38[30], 5,49[30] һәм 4,97[31]
Happy Planet Index score	39,6[32]
Илнең мобиль коды	612
Илнең телефон коды	+225
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны	180[d][33], 185[d][33], 110[d][33], 111[d][33] һәм 170[d][33]
Илнең GS1 коды	618
Номер тамгасы коды	CI
Диңгездәге идентификацияләү номеры	619
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме	Төркем:Кот-д’Ивуарда төшерелгән фильмнар[d]
Кот-д’Ивуар Викиҗыентыкта

Кот-д’Ивуар республикасы (фр. République de Côte d'Ivoire [ʁepyˈblik də kot diˈvwaʀ] ; 1986 елга кадәр рәсми рәвештә Фил Сөяге Яры Республикасы дип тәрҗемә ителгән)- Көнбатыш Африкадагы дәүләт. Либерия, Гвинея, Мали, Буркина-Фасо һәм Гана кебек илләр белән чиктәш. Көньяктан Атлантик океан сулары белән юыла. Франциянең элеккеге колониясе.

Илдә 60 тан артык этник группа санала. Башкаласы - Ямусукро, илнең төп шәһәре - Абиджан. Рәсми тел - француз теле, калган җирле телләр - бауле, дьюла, бете. Төп милли бәйрәм - Азатлык игълан иткән көн (1960 елның 7 августы).

Кот-д’Ивуарда күбесенчә тигез рельеф өстенлек итә, көньякта - дымлы тропик урманнар белән, төньякта озын үләнле саванналар белән капланган. Климат — экваториаль һәм субэкваториаль. Уртача температура— + 26° - + 28°. Еллык явым-төшем күләме— 1100 мм-5000 мм.

Табигый ресурслар — нефть, газ, алмаз, марганис, тимер рудалары, кобальт, боксит, бакыр,алтын, никел, тантал. Төп елгалар — Сасандра, Бандама һәм Комоэ.

Кот-д’Ивуарда шакаллар, гиеналар, пантералар, филләр, шимпанзе, крокодиллар яши.

Кот-д’Ивуар - президент республикасы. Президент турыдан-туры сайлау ярдәмендә 5 елга бер сайланыла.

Халык саны - 21,1 млн.

Еллык үсеш - 2,1%.

Туу күрсәткече - 32 гә 1000.

Үлем күрсәткече - 11 гә 1000.

Уртача гомер озынлыгы - ирләрнеке 55 ел һәм хатын-кызларныкы - 57 ел.

Шәһәр халкы - 49%.

Этник состав — аканнар 42 %, гурлар 17 %, төньяк манде 16 %, кру 11 %, көньяк манде 10 % һәм башкалар.

Дин тотучылар — мөселманнар 39 %, христианнар 33 %, абориген культы 11 %, атеистлар 17 %.

2020 елда: Мөселманнар ― 49,2 %, католиклар ― 17,2 %, евангелистлар ― 11,8 %, методистлар ― 1,7 %, башка христианнар ― 3,2 %, анимистлар ― 3,6 %, башка диннәр ― 0,5 %, бернинди дингә дә ышанмаучылар ― 19,1 % ^[34].

• Кот-д'Ивуарда ислам

Төп өстенлекләре: авыл хуҗалыгы яхшы үсеш алган, какао (беренче урын) һәм каһвә (3 урын) җитештерелә. Нефть һәм газ сәнәгате үсеп килә. начар яклары: стабильлек булмау һәм каһвә-какаога бәйлелек.

Экспорт — 8,7 млрд долл. 2009 елда — какао, каһвә, үзагач, нефть, мамык, банан, ананас, балык.

Төп сатып алучылар — Нидерландлар 13,9 %, Франция 10,8 %, АКШ 7,8 %, Германия 7,2 %, Нигерия 7 %, Гана 5,6 %.

Импорт — 6,5 млрд долл. в 2009 елда — нефть продуктлары, сәнәгать товарлары, азык-төлек.

• Официальный сайт президента Кот-д’Ивуара 2011 елның 24 март көнендә архивланган. (фр.)

Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: Кот-д’Ивуар (рус.) Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз.