Dubbeldekstrein

Een VIRM-IV, een dubbeldekstrein van NS
TGV Duplex, de hogesnelheidsdubbeldekker
De vloer van het onderdek is lager dan bij een enkeldeksrijtuig en de plafonds zijn laag. Daardoor is een dubbeldekstrein niet veel hoger dan een enkeldeksrijtuig.

Een dubbeldekstrein is een trein met boven elkaar liggende reizigerscompartimenten. Meestal kan er ingestapt worden op een middendek bij de deuren: er zijn dan trappen naar het boven- en het onderdek. Verder zijn er ook treinen waar ingestapt wordt op het onderdek met vervolgens een trap naar het middendek en een volgende trap naar het bovendek.

Het voordeel van een dubbeldekstrein is dat meer reizigers kunnen worden vervoerd, zonder dat daar extra perronlengte voor nodig is (of extra spoorcapaciteit, bijvoorbeeld langere passeersporen). Dubbeldekstreinen zijn hoger dan enkeldekstreinen. Bijna het hele omgrenzingsprofiel wordt benut. Soms wordt het zelfs overschreden, zoals het geval is met de Belgische M6-stellen, die hierdoor niet op alle lijnen worden toegelaten.

Een doorgaand onderdek is vrijwel nooit mogelijk omdat de draaistellen in de weg zitten. Talgo heeft een dubbeldekstrein zonder draaistellen ontwikkeld, waardoor een doorgaand onderdek wel mogelijk is. Een doorgaand bovendek komt wel vaker voor. Een bekend voorbeeld hiervan is het Zwitserse IC2000-materieel; ook wordt het aangetroffen in de TGV Duplex.

Dubbeldeksrijtuigen hebben veelal iets bredere deuren. Door de dubbeldeksopbouw kan de trein immers bijna tweemaal zoveel passagiers per meter treinlengte bevatten als enkeldekstreinen. Deze extra passagiers moeten door dezelfde deuren in- en uitstappen, wat meer tijd vergt. Door de bredere deuren is sneller in- en uitstappen mogelijk, wat minder oponthoud op de stations betekent.

De eerste Nederlandse dubbeldekker was het DDM-1 (Dubbeldeksmaterieel) dat zijn intrede deed in 1985. Het betrof trek-duwmaterieel vooral ingezet is in stoptreindiensten. Begin jaren 90 kwam het gelijkende DD-AR (Dubbeldeks-Aggloregio) op de baan, dat in plaats van met een locomotief ook door een mDDM-motorrijtuig voortbewogen kan worden.

In 1994 werden de eerste treinstellen DD-IRM (Dubbeldeks Interregiomaterieel) in gebruik genomen. Dit zijn treinstellen die vooral intercity-diensten rijden. Vanaf 2000 werd een vervolgserie in gebruik genomen die langer was dan het bestaande DD-IRM. De bestaande DD-IRM treinen werden ook verlengd met één of twee nieuwe rijtuigen. In 2007 werd nog een nieuwe vervolgserie besteld. Het grootste deel van de stoptreindubbeldekkers werd verbouwd tot intercitymaterieel.

Door de vele bestellingen tussen 1985 en 2010 wordt een groot gedeelte van de intercitytreinen met dubbeldekstreinen gereden.

serie type land(en) spoorwegmaatschappij fabrikant opmerkingen
DDM-1 Vlag van Nederland Nederland NS
DD-AR Vlag van Nederland Nederland NS Talbot o.a. met mDDM
DDZ Vlag van Nederland Nederland NS ombouw door NedTrain ombouw uit DD-AR, met mDDM
VIRM (DD-IRM) Vlag van Nederland Nederland NS Talbot
M5 Vlag van België België NMBS
M6 Vlag van België België NMBS Bombardier / Alstom
M7 Vlag van België België NMBS Bombardier / Alstom [1]
DB-dubbeldekker Dubbeldekkers bauart Görlitz Vlag van Duitsland Duitsland DB Bombardier
ET 445
ET 445.2
KISS werk Pankow Vlag van Duitsland Duitsland ODEG
Westfalenbahn
Stadler Rail
Rhein-Ruhr-Express (RRX) Desiro High Capacity Vlag van Duitsland Duitsland National Express Siemens Rail Systems
München-Nürnberg-Express Vlag van Duitsland Duitsland DB Škoda Vagonka met Baureihe 102
DSB-dubbeldekkers Dubbeldekkers bauart Görlitz Vlag van Denemarken Denemarken DSB Bombardier voorheen eigendom van Railpool
Z 5600 / Z 8800 / Z 20500 / Z 20900 Z 2N Vlag van Frankrijk Frankrijk SNCF Alstom Uitsluitend inzet bij Transilien
TGV-2N / Réseau Duplex / 2N2 TGV Duplex Vlag van Frankrijk Frankrijk SNCF Alstom
Régio2N OMNEO Vlag van Frankrijk Frankrijk SNCF Bombardier
TER 2N Z 23500 / TER 2N NG Z 24500 / Z 26500 Coradia Duplex Vlag van Frankrijk Frankrijk SNCF Alstom / Bombardier
CFL 2200 Coradia Duplex Vlag van Luxemburg Luxemburg CFL Bombardier
CFL-dubbeldekker Dubbeldekkers bauart Görlitz Vlag van Luxemburg Luxemburg CFL Bombardier
CFL 2300 KISS werk Pankow Vlag van Luxemburg Luxemburg, Vlag van Duitsland Duitsland CFL Stadler Rail voor RE Luxemburg-Trier–Koblenz
CityShuttle dubbeldekkers ("Wiesel") Vlag van Oostenrijk Oostenrijk ÖBB Siemens / SGP / ÖBB-TS
MeA 4010 KISS werk Altenrhein Vlag van Oostenrijk Oostenrijk Westbahn GmbH Stadler Rail
CityElephant Vlag van Tsjechië Tsjechië CD Škoda Vagonka
X40 Coradia Duplex Vlag van Zweden Zweden SJ Alstom werk Salzgitter
IC2000 Vlag van Zwitserland Zwitserland SBB SLM / Schindler Waggon / FFA
SBB RABDe 502 Twindexx Swiss Express Vlag van Zwitserland Zwitserland SBB Bombardier
RABe 514 Desiro Double Deck Vlag van Zwitserland Zwitserland SBB Siemens Rail Systems
RABe 511 KISS werk Altenrhein Vlag van Zwitserland Zwitserland SBB Stadler Rail
RABe 515 MUTZ KISS werk Altenrhein Vlag van Zwitserland Zwitserland BLS Stadler Rail

Buiten West-Europa

[bewerken | brontekst bewerken]
Amtrak Superliner

Hieronder een verre van volledige lijst met dubbeldekkers in andere delen van de wereld:

Zie de categorie Dubbeldekstrein van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.