Lijst van treincategorieën in België

Treincategorieën België bevat een lijst met de treincategorieën die in België voorkomen.

InterCity- of IC-treinen stoppen in principe in elk groot station. Uitzonderlijk slaan bepaalde verbindingen middelgrote stations over of stoppen ze tussen steden. Op elke Belgische IC-verbinding rijdt er op werkdagen één trein per uur per richting.

Lokale of L-treinen stoppen in (bijna) alle stations.

"S-trein" is sinds 13 december 2015 de benaming voor L-treinen die deel uitmaken van het voorstedelijke net van Brussel, Gent, Antwerpen, Charleroi en Luik.

Deze treinen rijden op lijnen die een nummer dragen, zoals lijnnummer 36 tussen Brussel en Leuven. Op deze lijnen rijden treinen van meerdere categorieën. De NMBS publiceert haar dienstregelingen zowel voor lijnen als voor IC-treinen.

Er zijn 37 IC-verbindingen, 22 L-verbindingen en 27 S-verbindingen in België.

Vanaf 13 december 2015 werd het S-Netwerk rond Brussel ingevoerd als spoor-onderdeel van het Gewestelijk ExpresNet. Het S-netwerk bevat o.a. de L-verbindingen die al door Brussel reden. Verder zijn er twee nieuwe stations geopend: station Mouterij en station Thurn en Taxis. Alle verbindingen zullen gereden worden met de MS08-treinstellen. Het netwerk zou echter pas volledig operationeel zijn tegen 2025. Tot de ingebruikname van de Schuman-Josaphattunnel op 4 april 2016, waren S5 en S9 opgesplitst in een noordelijk en een zuidelijk traject.

Vanaf 3 september 2018 hebben ook Antwerpen, Charleroi, Gent en Luik een S-netwerk. Hierbij is er vooral gezorgd voor een betere aansluiting op de andere vormen van openbaar vervoer. Nieuwe infrastructuren waren er nauwelijks nodig om de netwerken tot stand te brengen. Antwerpen kreeg, naast de S1-trein, er drie andere verbindingen bij. Gent kreeg drie S-verbindingen en Charleroi en Luik elk vier. Deze zijn reeds bestaande L-treinen die werden omgedoopt tot S-trein.

• P - Piekuurtrein - Trein die alleen tijdens momenten met piekvraag rijdt, het aantal haltes is verschillend per trein; in de praktijk zijn P-treinen treinen die het reguliere aanbod aanvullen. Hun treinserienummer is 7xxx bij een vertrekuur voor 14.00 uur en 8xxx bij een vertrekuur vanaf 14.00 uur. Het gebruikte materieel is uiteenlopend. In veel gevallen worden M4-rijtuigen met (oudere) locomotieven gebruikt, of klassieke motorstellen.
• EXP - Kust Express - rechtstreekse treinen naar de kust zonder veel tussenstops. In 2021 met reservatie (zonder groot succes), in 2022 zonder reservatie.^[1]
• ICT of T - Toeristentrein - Trein die rijdt op ogenblikken met piekvraag naar toeristische bestemmingen. Het aantal haltes is verschillend per trein. Het materieel is uiteenlopend.
• EXT - Deze extra treinen worden ingezet bij grootschalige evenementen als een festival of een concert, zoals Rock Werchter of Pukkelpop. De treinen rijden dan een eind voor de aanvang en na het einde van het evenement. Extra treinen worden ook ingezet om een (deel van een) traject op te vangen in geval van een opgeheven trein.
• CHA - Chartertrein - Dit zijn treinen die de NMBS rijdt in opdracht van een externe organisatie. Een voorbeeld is de Luxembourg– Blankenberge Express.^[2]

Zie Internationaal treinverkeer (België) voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

• TGV - Franse hogesnelheidstrein tussen Brussel en Strasbourg (via Rijsel, CDG Paris Airport, Champagne-Ardenne TGV en Lorraine TGV), Tussen Brussel en Marseille | Nice | Montpellier (Via Rijsel, CDG Paris Airport, Disneyland Paris, Lyon, Valence, Avignon, Toulon, Cannes en Nîmes), tussen Brussel en Nantes (Via Rijsel, CDG Paris Airport, Disneyland Paris, Massy Paris, Le Mans, Angers st Laud), tussen Brussel en Rennes (Via Rijsel, Haute Picardië, CDG Paris Airport, Disneyland Paris, Massy Paris, Le Mans, Laval)
• ICE - Duitse hogesnelheidstrein naar Frankfurt via Aken, Keulen en Frankfurt Luchthaven.
• Eurostar - Hogesnelheidstreinen van Brussel naar Londen, Paris Nord, Amsterdam of Keulen
• INT - Klassieke internationale L- of IC-treinen: Luxemburg (Luik - Luxemburg; Aarlen - Luxemburg), Nederland (Luik - Maastricht; Antwerpen - Roosendaal; Brussel - Amsterdam), Frankrijk (Luik - Rijsel; Antwerpen - Rijsel; Charleroi - Maubeuge), Duitsland (Luik - Aken)

• IZY - Lowcosthogesnelheidstrein van Thalys tussen Brussel en Parijs, tot 2022

Tot 2014 werd de basisdienst uitgevoerd door middel van een drie-treinensysteem. IC-treinen stopten enkel in de allerbelangrijkste stations (de steden), terwijl de IR-treinen ook in de grotere stations in de landelijke gebieden tussen de steden stopten. Met de invoering van het nieuwe vervoersplan van de NMBS in december 2014, werden de IR-treinen geschrapt. Ze werden vervangen door ofwel IC- ofwel L-treinen.

Met de invoering van het vervoersplan van december 2014 is de NMBS overgestapt op een twee-treinensysteem. In Nederland werd er in 1988 een drie-treinensysteem voorgesteld in navolging van het Belgische IC/IR/L-systeem, maar dit werd nooit uitgevoerd. De voorgestelde IR-treinen rijden nu als IC-treinen. Tot 2002 had Duitsland een vijf-treinensysteem (ICE/IC/IR/RE/RB), maar de IR-treinen werden ook daar geschrapt in 2002. In België kan een IC-dienst op deeltrajecten als stoptrein rijden. Bovendien is het niet zo dat in een IC-station alle IC-diensten hoeven te stoppen. In de praktijk zijn er bijvoorbeeld tussen Antwerpen en Brussel IC's die weinig stoppen en IC-diensten die op meer plaatsen stoppen. Daarnaast zijn er de stoptreinen die overal stoppen. Feitelijk werd het drie-treinensysteem grotendeels behouden.

Sinds de introductie van het IC/IR-plan in 1984 zijn er aanpassingen in de routes geweest. Oorspronkelijk was er geen verschil tussen de weekend- en werkdagroutes. Hier een overzicht de toenmalige routes (13 IC's, 14 IR's):

• IC A: Brussel - Mechelen - Antwerpen - Rotterdam (NL) - Amsterdam (NL) (Benelux, nu IC-35)
• IC B: Oostende - Brugge - Gent - Brussel - Luik - Eupen/Keulen (nu IC-1)
• IC C: Antwerpen - Gent - Kortrijk - Moeskroen (- Lille) (nu IC-4)
• IC D: Antwerpen - Lier - Diest - Hasselt (nu IC-15)
• IC E: Roosendaal - Antwerpen - Gent - Brugge - Oostende (nu IC-2)
• IC F: Blankenberge/Knokke - Brugge - Gent - Brussel - Leuven - Landen - Genk/Maastricht (nu IC-3)
• IC G: Oostende - Brugge - Kortrijk - Denderleeuw - Brussel
• IC H: Gent - Aalst - Denderleeuw - Brussel - Namen - Dinant
• IC I: Schaarbeek - Brussel - Halle - Bergen - Saint-Ghislain
• IC J: Moeskroen - Doornik - Bergen - La Louvière-Zuid - Charleroi - Namen - Luik - Herstal
• IC K: Antwerpen - Mechelen - Brussel - Nijvel - Charleroi (nu IC-7)
• IC L: Brussel - Ottignies - Namen - Aarlen (- Luxemburg (L)) (nu IC-16)
• IC M: Lille - Doornik - Aat - Brussel - Schaarbeek (nu IC-6)
• IR a: Antwerpen - Mechelen - Brussel - Nijvel - Charleroi
• IR b: Antwerpen - Mechelen - Brussel - Halle - Geraardsbergen/Doornik
• IR c: Antwerpen - Lier - Aarschot - Leuven - Landen
• IR d: Antwerpen - Lier - Herentals - Mol - Neerpelt (nu IC-10)
• IR e: Eeklo - Gent - Oudenaarde - Ronse (- Leuze) (nu L-5)
• IR f: Turnhout - Herentals - Lier - Mechelen - Dendermonde - Gent - Kortrijk - Poperinge
• IR h: Lokeren - Dendermonde - Brussel - Denderleeuw - Aalst - Gent
• IR i: De Panne - Gent - Zottegem - Geraardsbergen
• IR k: Sint-Niklaas - Mechelen - Leuven (nu L-27)
• IR l: Leuven - Aarschot - Hasselt (nu L-3)
• IR m: Charleroi - Namen - Luik - Liers
• IR n: Doornik - Bergen - La Louvière-Centrum - Manage - Luttre - Charleroi
• IR o: Brussel - Halle - 's Gravenbrakel - La Louvière-Centrum - La Louvière-Zuid - Binche
• IR p: Luik - Gouvy - Luxemburg (L) (nu IC-33)

• IC: InterCity – exprestrein die alleen op de allerbelangrijkste stations stopt, iedere InterCity-verbinding wordt aangeduid met een hoofdletter.
• IR: InterRegio – exprestrein die op de belangrijkere stations stopt, iedere InterRegio-verbinding wordt aangeduid met een kleine letter.
• L: Lokale trein – stopt op (bijna) alle stations, inclusief CityRail-treinen (CR), de voorlopers van de S-treinen tot 2014.