Łącko (gmina) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Łącko
gmina wiejska
Ilustracja
Urząd gminy Łącko
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

małopolskie

Powiat

nowosądecki

TERC

1210092

Siedziba

Łącko

Wójt

Jan Dziedzina (2014)

Powierzchnia

132,95 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


16 629[1]

• gęstość

122,0 os./km²

Nr kierunkowy

18

Tablice rejestracyjne

KNS

Adres urzędu:
Łącko 445
33-390 Łącko
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

16

Liczba miejscowości

16

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
49°33′30″N 20°26′06″E/49,558333 20,435000
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Kościół w Łącku
Kościół w Czarnym Potoku

Łąckogmina wiejska w województwie małopolskim, powiecie nowosądeckim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie nowosądeckim. Siedzibą gminy jest Łącko. Łącko nazywane jest stolicą krainy sadów.

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Miejscowości należące do gminy Łącko znajdują się po obydwu stronach Dunajca. Te leżące na jego lewym brzegu należą do Beskidu Wyspowego, na prawym brzegu – do Beskidu Sądeckiego oraz leżące na prawym brzegu ujścia Kamienicy Gorczańskiej – do Gorców[2].

Gmina Łącko sąsiaduje z gminami Kamienica, Krościenko nad Dunajcem, Łukowica, Ochotnica Dolna, Podegrodzie, Stary Sącz i Szczawnica.

Gmina ma obszar 132,95 km², w tym: użytki rolne 51%, użytki leśne: 43%. Stanowi to 8,58% powierzchni powiatu.

Sołectwa

[edytuj | edytuj kod]

Brzyna, Czarny Potok, Czerniec, Jazowsko, Kadcza, Kicznia, Łazy Brzyńskie, Łącko, Maszkowice, Obidza, Szczereż, Wola Kosnowa, Wola Piskulina, Zabrzeż, Zagorzyn, Zarzecze.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy Łącko pojawia się w dokumentach 1251 roku. Wówczas kasztelan sądecki Wydżga (właściciel zamków w Czorsztynie i Rytrze) sprzedał wieś Bożogrobcom z Miechowa. W roku 1268 wieś znalazła się w rękach księżnej Kingi, wdowy po Bolesławie Wstydliwym, która zakładając zakon klarysek w Starym Sączu obdarowała go kluczem łąckim. Klaryski były właścicielkami tych terenów aż do kasaty zakonu przez Austriaków w końcu XVIII wieku.

Jeszcze przed wybuchem I wojny światowej planowano przeprowadzenie doliną Dunajca linii kolejowej łączącej Nowy Sącz ze Szczawnicą, a następnie przeniesienie do Łącka sądu powiatowego i utrzymanie starostwa. Realizację tych zamierzeń przekreślił wybuch I wojny światowej.

Mieszkańcy Łącka czynnie włączyli się w walkę zbrojną, zarówno okresie zaborów (m.in. insurekcja kościuszkowska, powstanie styczniowe), podczas I wojny światowej, a także w walkę z okupantem w trakcie II wojny światowej.

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Łącko w 2014 roku[3].


Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Kościół parafialny pod wezwaniem Św. Jana Chrzciciela w Łącku z 1728 roku. Tradycja głosi, że materiały do jego budowy uzyskano z rozbiórki zameczku Zyndrama z pobliskich Maszkowic, znanego z bitwy pod Grunwaldem. Świątynia murowana, trójnawowa, z kwadratową wieżą od strony zachodniej. Wewnątrz na uwagę zasługuje wczesnobarokowy ołtarz główny oraz kamienna chrzcielnica z 1493 roku. Do zabytkowych należy zaliczyć organy w stylu późnobarokowym z XVIII wieku oraz portale kute w kamieniu w stylu barokowym. Kościół odnowiono w 1818 r. oraz rozbudowano w roku 1930.
  • Wybudowany z drewna modrzewiowego kościół parafialny pod wezwaniem św. Marcina w Czarnym Potoku. Powstał w obecnej postaci w XVII wieku. Wewnątrz znajduje się obraz Matki Bożej Bolesnej „Czarnopotocka Madonna” z 1644 roku.
  • Kościół parafialny pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Jazowsku z 1665 roku. Wewnątrz znajduje się późnobarokowy ołtarz z umieszczonym w środku gotyckim obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem oraz barokowa ambona i chór.
  • „Osiedle Opijówka” w Jazowsku, stanowiące unikatowy w tej części Małopolski przykład folwarcznego budownictwa mieszkaniowego.
  • Obelisk na górze Zyndrama w Maszkowicach.

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

Największą imprezą folklorystyczną jest Święto Kwitnącej Jabłoni odbywające się rokrocznie w maju. Pierwsze zorganizowane było w 1947 roku w sadzie Stanisława Sopaty w pobliskim Czerncu. Od 1970 roku organizowane jest w amfiteatrze usytuowanym na stoku góry Jeżowej. Święto ma swoją bogatą tradycję (w roku 2007 odbyło się po raz pięćdziesiąty). Udział w nim biorą zespoły regionalne, orkiestry dęte oraz znani artyści scen polskich. Drugą co do wielkości imprezą jest Łąckie Owocobranie, które daje szansę promocji regionu dzięki prezentacji dorobku rolników i sadowników. W trakcie ww. imprez nie brakuje oczywiście degustacji oryginalnej łąckiej śliwowicy, znanej w całym kraju oraz za granicą.

W Łącku działają trzy zespoły regionalne "Górale Łąccy” (założony w 1933 roku), "Małe Łącko” (założony w 1952 roku) oraz "Zespół Folklorystyczny Kiyrepcki" (założony w 2015 roku), które prezentują folklor ludowy górali białych, a także Orkiestra Dęta im. T. Moryto (założyciela i pierwszego dyrygenta), należąca do najlepszych amatorskich orkiestr Małopolski.

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]

W okolicy Łącka oznakowano wiele ciekawych i malowniczych szlaków turystycznych, które prowadzą na Modyń (1029 m n.p.m.), w Pasmo Radziejowej m.in. na Dzwonkówkę (984) i na Przehybę (1173) oraz w Gorce.

Piesze szlaki turystyczne
szlak turystyczny czerwony – czerwony Główny Szlak Beskidzki biegnący główną granią Pasma Radziejowej
szlak turystyczny żółty – żółty: Łącko – przeprawa promowowa przez Dunajec – CebulówkaOkrąglica PółnocnaKoziarzPrzełęcz ZłotneDzwonkówka
szlak turystyczny żółty – żółty: ŁąckoPiechówkaMała ModyńModyń.
Czas przejścia 3:20 h (↓ 2.30 h), suma podejść ok. 690 m.
szlak turystyczny zielony – zielony: JazowskoObidzaBędzikówkaSkałkaPrzehyba
szlak turystyczny niebieski – niebieski: Obidza – Zarębki – BucznikRokitaPrzysłop

Amatorów kąpieli w górskiej rzece przyciągają nurty Dunajca, a wędkarzy żerowiska pstrągów i lipieni.

Znaną imprezą jest tradycyjny Międzynarodowy Spływ Kajakowy na Dunajcu, którego jeden z etapów kończy się w Jazowsku. Oprócz tego w korycie Dunajca w Zabrzeży-Wietrznicach znajduje się sztuczny tor kajakowy przeznaczony do sportu wyczynowego. Tor ten umożliwia organizowanie międzynarodowych zawodów w kajakarstwie górskim najwyższej rangi takich jak Mistrzostwa Europy czy Mistrzostwa Świata.

W gminie działa wiele gospodarstw agroturystycznych.

Gospodarka

[edytuj | edytuj kod]

Gmina Łącko słynie z sadownictwa. Tutejsze sady są najstarszymi w województwie. Przeważają sady do jednego hektara powierzchni, z nasadzeniami głównie jabłoni, śliw, wiśni, a również czarnej porzeczki.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Gmina Łącko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-31], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  3. Gmina Łącko w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.