В – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy litery alfabetu cyrylickiego. Zobacz też: B – litera alfabetu łacińskiego i Β – litera alfabetu greckiego.

В

Informacje podstawowe
Majuskuła	В
Minuskuła	в
Podstawowe pismo	cyrylica
Pochodzenie
Oparty na grafemie	Β β
Multimedia w Wikimedia Commons
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

В, Вв (we) – trzecia litera podstawowej cyrylicy. Zwykle oznacza spółgłoskę [v]. Jej kształt pochodzi od greckiej litery Β, która w czasie, gdy tworzyła się cyrylica, posiadała już tę właśnie wartość fonetyczną – stąd rozbieżność w wymowie między alfabetem łacińskim a greckim i cyrylickim.

W niektórych językach wymawiana jest ona odmiennie:

• w języku rosyjskim występuje tendencja do ubezdźwięcznienia do [f];
• w językach kaukaskich w wyrazach rodzimych oznacza [w];
• w alfabecie ukraińskim, w ogólnonarodowej normie literackiej, nigdy nie oznacza głoski [v], lecz:
  • [w] – na końcu wyrazu oraz w pozycji po samogłosce przed spółgłoską,
  • [β] lub [ʋ] (zależnie od dialektu) – w pozostałych przypadkach.

Sytuacja w potocznym języku ukraińskim jest jeszcze bardziej skomplikowana:

• w pozycji przed І zamiast [β] może być wymawiane [v], co daje trzecie możliwe znaczenie;
• w dialektach zachodnich zamiast [w] może być wymawiane [v], jednak bez ubezdźwięczenienia do [f];
• wprawdzie w języku literackim [β] nigdy nie powinno być ubezdźwięczniane, jednak w praktyce w dialektach zachodnich przed lub po spółgłosce bezdźwięcznej może przechodzić w [f], co daje czwarte możliwe znaczenie.

W alfabecie białoruskim drugą funkcję ukraińskiego В spełnia litera ў.

W języku ukraińskim, w zależności od pozycji w wyrazie i zdaniu, występuje wymiana liter В (ale wyłącznie w znaczeniu [w]) i У. Wynika to z wymiany głosek [w] – [u], którą zgodnie z ukraińską zasadą ortograficzną należy oddać w pisowni. Taka sama wymiana występuje zresztą w języku białoruskim oraz podobna – w słoweńskim (w tym ostatnim jednak nie ma odzwierciedlenia na piśmie). Z kolei analogiczna dwoistość wymowy prasłowiańskiego v (jako [v] lub [w]) występuje również w języku słowackim.

• Ў
• У