Abelizaur – Wikipedia, wolna encyklopedia

Abelizaur
	Abelisaurus
	Bonaparte & Novas, 1985
	Okres istnienia: późna kreda, 83–80 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	ceratozaury
Nadrodzina	Abelisauroidea
Rodzina	abelizaury
Rodzaj	abelizaur
Gatunki
	A. comahuensis Bonaparte & Novas, 1985;
	A. comahuensis Bonaparte & Novas, 1985;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Abelizaur (Abelisaurus) – rodzaj dinozaura z rodziny abelizaurów żyjącego, w późnej kredzie w Ameryce Południowej (Argentyna). Był dwunożnym mięsożercą, mierzącym prawdopodobnie około 7-9 metrów długości. Wielkość określana jest tylko na podstawie badań nad czaszką, jedyną znaną częścią szkieletu.

Nazwa

Nazwa rodzajowa pochodzi od Roberta Abla, odkrywcę osobnika i dawnego dyrektora Muzeum w Cipolettii (Argentyna), gdzie okaz przebywa. Nazwa znaczy więc "jaszczur Abla" (od greckiego sauros – jaszczur).

Opisany został jeden gatunek, A. comahuensis. Jego epitet gatunkowy odnosi się do regionu Comahue w Argentynie, gdzie znaleziono szczątki. Nazwa ta została nadana przez argentyńskich paleontologów Jose Bonaparte i Fernando Novasa w 1985, którzy umieścili zwierzę w nowo stworzonej rodzinie abelizaurów^[1].

Klasyfikacja

Odkrytych zostało już wiele innych abelizaurów, w tym kompletne szkielety aukazaura, karnotaura i mażungazaura. Niektórzy naukowcy uważają abelizaura za bazalnego przedstawiciela tej grupy, na zewnątrz podrodziny karnotaurów^[2]^[3]. Inni są mniej pewni jego pozycji^[4]^[5]. Abelizaury dzieliły pewne cechy czaszki z karcharodontozaurami, a skoro abelizaur znany jest jedynie z czaszki, przyszłość może pokazać, że był on w rzeczywistości jednym z karcharodontozaurów. Nie uważa się tego jednak za prawdopodobne^[6].

Skamieniałości

Jedna jedyna znaleziona czaszka abelizaura jest niekompletna, zwłaszcza po prawej stronie. Brakuje większości podniebienia. Mierzy około 85 cm długości. Ponieważ nie występują żadne grzebienie kostne ani rogi, znajdywany u innych abelizaurów, np. u karnotaura, chropowate krawędzie pyska i obszar ponad oczami mogły wspierać pewien rodzaj grzebienia zbudowanego z keratyny, która nie ulega fosylizacji. Poza tym występują duże otwory, redukujące masę czaszki^[1].

Dyskusyjny wiek

Abelizaur to jeden z wielu dinozaurów odkrytych w Patagonii. Pierwotnie opisany został jako pochodzący z Formacji Allen, ale kolejne badania doprowadziły do wniosku, że należał on raczej do Formacji Anacleto w prowincji Rio Negro (Argentyna). Jest to formacja geologiczna Ameryki Południowej datowana na wczesny kampan w późnej kredzie, od 83 do 80 milionów lat temu^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Bonaparte, J.F. & Novas, F.E. 1985. [Abelisaurus comahuensis, n.g., n.sp., Carnosauria of the Late Cretaceous of Patagonia.] Ameghiniana. 21: 259-265. [In Spanish]
↑ Tykoski, R.S. & Rowe, T. 2004. Ceratosauria. In: Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmolska, H. (Eds.) The Dinosauria (2nd edition). Berkeley: University of California Press. Pp. 47-70.
↑ Sereno, P.C., Wilson, J.A., & Conrad, J.L. 2004. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid-Cretaceous. Proceedings of the Royal Society of London: Biological Sciences 271: 1325-1330
↑ Sampson, S.D., Witmer, L.M., Forster, C.A., Krause, D.A., O'Connor, P.M., Dodson, P., Ravoavy, F. 1998. Predatory dinosaur remains from Madagascar: implications for the Cretaceous biogeography of Gondwana. Science 280: 1048-1051.
↑ Lamanna, M.C., Martinez, R.D., & Smith, J.B. 2002. A definitive abelisaurid theropod dinosaur from the early Late Cretaceous of Patagonia. Journal of Vertebrate Paleontology. 22(1): 58-69.
↑ Novas, F.E. 1997. Abelisauridae. In: Currie, P.J. & Padian, K.P. Encyclopedia of Dinosaurs. San Diego: Academic Press. Pp. 1-2.
↑ Leanza, H.A., Apesteguia, S., Novas, F.E., & de la Fuente, M.S. 2004. Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages. Cretaceous Research 25(1): 61-87.

Linki zewnętrzne

Abelisaurus in the Dino Directory. nhm.ac.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-02)].
Abelisaurus at DinoData

[bonapartenovas1985-1] Bonaparte, J.F. & Novas, F.E. 1985. [Abelisaurus comahuensis, n.g., n.sp., Carnosauria of the Late Cretaceous of Patagonia.] Ameghiniana. 21: 259-265. [In Spanish]

[2] Tykoski, R.S. & Rowe, T. 2004. Ceratosauria. In: Weishampel, D.B., Dodson, P., & Osmolska, H. (Eds.) The Dinosauria (2nd edition). Berkeley: University of California Press. Pp. 47-70.

[3] Sereno, P.C., Wilson, J.A., & Conrad, J.L. 2004. New dinosaurs link southern landmasses in the Mid-Cretaceous. Proceedings of the Royal Society of London: Biological Sciences 271: 1325-1330

[4] Sampson, S.D., Witmer, L.M., Forster, C.A., Krause, D.A., O'Connor, P.M., Dodson, P., Ravoavy, F. 1998. Predatory dinosaur remains from Madagascar: implications for the Cretaceous biogeography of Gondwana. Science 280: 1048-1051.

[n5-5] Lamanna, M.C., Martinez, R.D., & Smith, J.B. 2002. A definitive abelisaurid theropod dinosaur from the early Late Cretaceous of Patagonia. Journal of Vertebrate Paleontology. 22(1): 58-69.

[6] Novas, F.E. 1997. Abelisauridae. In: Currie, P.J. & Padian, K.P. Encyclopedia of Dinosaurs. San Diego: Academic Press. Pp. 1-2.

[7] Leanza, H.A., Apesteguia, S., Novas, F.E., & de la Fuente, M.S. 2004. Cretaceous terrestrial beds from the Neuquén Basin (Argentina) and their tetrapod assemblages. Cretaceous Research 25(1): 61-87.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Infrarzędy dinozaurów	ankylozaury ceratopsy ceratozaury ornitopody pachycefalozaury prozauropody stegozaury tetanury zauropody
Era dinozaurów	era mezozoiczna trias wymieranie triasowe jura kreda wymieranie kredowe
Dyscypliny powiązane	biologia paleontologia paleobotanika geologia ewolucja