French
DeutschBen Johnson (aktor) – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 13 czerwca 1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 8 kwietnia 1996 |
| Zawód | aktor, kaskader, kowboj rodeo |
| Współmałżonek | Carol Elaine Jones |
| Lata aktywności | 1939–1996 |
Ben „Son” Johnson Jr. (ur. 13 czerwca 1918 w Foraker, zm. 8 kwietnia 1996 w Mesa) − amerykański aktor, kaskader i kowboj rodeo. Laureat Oscara za rolę drugoplanową w filmie Ostatni seans filmowy[1].
2 czerwca 1994 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdujące się przy 7083 Hollywood Boulevard[2][3].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Foraker w stanie Oklahoma, w rezerwacie pleminia Osedżowia, jako syn Ollie Susan Johnson (z domu Workmon) i Bena Johnsona seniora[4]. Jego ojciec był pochodzenia irlandzkiego i czirokeskiego[5]. Jego ojciec był farmerem i mistrzem rodeo w hrabstwie Osage[6].
Karierę ekranową rozpoczął od występu w westernie Howarda Hughesa Wyjęty spod prawa (1943)[7] z Jane Russell. Jego praca jako kaskadera przykuła uwagę reżysera Johna Forda, który zatrudnił Johnsona do westernu Fort Apache (1948), a także jako dubler Henry’ego Fondy[5]. Jego pierwszą przypisaną rolą był występ w Trzech ojcach chrzestnych Forda (1948); film wyróżniał się umiejętnościami jeździeckimi, które wykazują zarówno Johnson, jak i Pedro Armendáriz. Następnie Ford zasugerował mu główną rolę w dramacie przygodowym fantasy Ernesta B. Schoedsacka Mighty Joe Young (1949), gdzie zagrał postać Gregga u boku Terry Moore. Ford obsadził go w pozostałych dwóch z trzech filmów, które stały się znane jako trylogia kawaleryjska Forda, we wszystkich z Johnem Wayne’em w roli głównej: Nosiła żółtą wstążkę (1949) i Rio Grande (1950), dołączając do Fort Apache. Obie role pokazały umiejętności jeździeckie Johnsona. Ford obsadził także Johnsona w roli głównej Travisa Blue w Drodze do San Juan (Wagon Master, 1950), jednym z ulubionych filmów Forda.
31 sierpnia 1941 zawarł związek małżeński z Carol Elaine Jones, która zmarła 27 marca 1994.
Johnson opuścił Hollywood w 1952, aby realizować marzenia z młodości; zdobył mistrzostwo świata w drużynowym wspinaniu się na linach (1953), a w 1990 został uhonorowany na rodeo w Los Angeles Equestrian Center[8].
Zmarł 8 kwietnia 1996 na zawał serca w wieku 77 lat[9].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Filmy
[edytuj | edytuj kod]- 1943: Wyjęty spod prawa jako zastępca
- 1945: Szulerzy na pokładzie jako trener kierowca
- 1948: Fort Apache – dubler Henry’ego Fondy
- 1948: Trzej ojcowie chrzestni jako mężczyzna z oddziału
- 1948: Rzeka Czerwona – kaskader
- 1949: Nosiła żółtą wstążkę jako sierżant Tyree
- 1949: Mighty Joe Young jako Gregg
- 1950: Rio Grande jako żołnierz Travis Tyree
- 1953: Jeździec znikąd jako Chris Calloway
- 1955: Oklahoma! jako Wrangler
- 1961: Dwa oblicza zemsty jako Bob Amory
- 1964: Jesień Czejenów jako żołnierz Plumtree
- 1965: Major Dundee jako sierżant Chillum
- 1968: Powieście go wysoko jako Marshal Dave Bliss
- 1969: Niezwyciężeni jako Krótki Grub
- 1969: Dzika banda jako Tector Gorch
- 1970: Chisum jako James Pepper
- 1971: Ostatni seans filmowy jako Sam Lion
- 1972: Junior Bonner jako Buck Roan
- 1972: Ucieczka gangstera jako Jack Beynon
- 1974: Sugarland Express jako kapitan Harlin Tanner
- 1975: Przełęcz Złamanych Serc jako szeryf Nathan Pearce
- 1975: Pigalak jako Marty Hollinger
- 1976: The Town That Dreaded Sundown jako kapitan J.D. Morales
- 1978: Rój jako Felix
- 1980: Terror w pociągu jako Carne
- 1984: Czerwony świt jako Pan Jack Mason
- 1987: Cherry model 2000 jako sześciopalczasty Jake
- 1994: Anioły na boisku jako Hank Murphy
- 1996: Czułe słówka: ciąg dalszy jako Arthur Cotton
Seriale telewizyjne
[edytuj | edytuj kod]- 1958: Alfred Hitchcock przedstawia jako Jeff, szeryf
- 1962: Bonanza jako zastępca szeryfa Stan Mace
- 1963: Gunsmoke jako Ben Crown
- 1966: Gunsmoke jako Vern Morland
- 1969: Bonanza jako sierżant Samuel Bellis
- 1971: Gunsmoke jako Hannon
- 1971: Bonanza jako Kelly James
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Nagroda | Kategoria | Film |
|---|---|---|---|
| 1971 | National Board of Review | Najlepszy aktor drugoplanowy[10] | Ostatni seans filmowy (1971) |
| 1972 | Złoty Glob | Najlepszy aktor drugoplanowy[10] | |
| Oscar | Najlepszy aktor drugoplanowy[10] | ||
| 1973 | Nagroda BAFTA | Najlepszy aktor drugoplanowy[10] |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ben Johnson Awards. AllMovie. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Ben Johnson. Walk of Fame. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Myrna Oliver: Hollywood Star Walk: Ben Johnson. „Los Angeles Times”, 9 kwietnia 1996. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Ben Johnson (1918-1996). Find a Grave. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ a b Hal Erickson: Ben Johnson Biography. AllMovie. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Annick Smith: Big Bluestem: Journey Into the Tall Grass. Council Oak Books, 1996, s. 78, 80. ISBN 978-1-57178-031-7.
- ↑ Richard Widmark. Rotten Tomatoes. [dostęp 2024-05-04]. (ang.).
- ↑ Myrna Oliver: Obituaries: Ben Johnson; Oscar-Winning Actor. „Los Angeles Times”, 9 kwietnia 1996. [dostęp 2024-05-11]. (ang.).
- ↑ Lawrence Van Gelder, Ben Johnson, 75; Won Oscar for 'Picture Show' [online], „The New York Times”, 9 kwietnia 1996 [dostęp 2024-05-11] (ang.).
- ↑ a b c d Ben Johnson Biography. „TV Guide”. [dostęp 2024-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-05-11)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Richard D. Jensen: The Nicest Fella – the Life of Ben Johnson: The World Champion Rodeo Cowboy who Became an Oscar-winning Movie Star. iUniverse, 2010. ISBN 978-1-4401-9678-2.
- Ben Johnson. T. 36: Kolekcja Alfred Hitchcock Przedstawia. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., sierpień 2010, s. 15. ISBN 978-83-252-1120-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ben Johnson w bazie IMDb (ang.)
- Ben Johnson w bazie Notable Names Database (ang.)
- Ben Johnson w bazie Filmweb
