Dobrowoda (województwo świętokrzyskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: Dobrowoda w innych znaczeniach tej nazwy.
Dobrowoda
wieś
Ilustracja
Kościół w Dobrowodzie
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

buski

Gmina

Busko-Zdrój

Liczba ludności (2011)

473[2][3]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-100[4]

Tablice rejestracyjne

TBU

SIMC

0231580[5]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dobrowoda”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Dobrowoda”
Położenie na mapie powiatu buskiego
Mapa konturowa powiatu buskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Dobrowoda”
Położenie na mapie gminy Busko-Zdrój
Mapa konturowa gminy Busko-Zdrój, na dole znajduje się punkt z opisem „Dobrowoda”
Ziemia50°24′03″N 20°46′14″E/50,400833 20,770556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kościół w Dobrowodzie

Dobrowoda – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie buskim, w gminie Busko-Zdrój.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Nazwa pochodzi od występującej tu dobrej jakości wody, w przeciwieństwie do sąsiednich miejscowości, gdzie często wypływa ona już ze źródeł zasiarczona[6]. W średniowieczu wieś była własnością biskupów krakowskich. Hierarchowie mieli tu swój dwór, w którym zatrzymywali się podczas podróży do dóbr w Górach Świętokrzyskich.

W Dobrowodzie znajduje się Szkoła Podstawowa, do której uczęszczają dzieci z kilku okolicznych wiosek[7].

Miejscowość znajduje się na odnowionej trasie Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.

W 1956 r. wieś posłużyła za główny plan filmowy „Szkiców węglem”, ekranizacji noweli Henryka Sienkiewicza pod tym samym tytułem[8]. Niektóre sceny kręcono też w nieodległym Radzanowie[9].


Historia

[edytuj | edytuj kod]

Dobrowodę wspomina dokument z 1238 r. wyliczając własności biskupów lubuskich (Kod. W. n. 1088)[11]. Następnie wieś ta przeszła na własność biskupów krakowskich.

W 1345 r. Jan Grot, biskup krakowski, postawił w Dobrowodzie kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny i jej siostry św. Marty, który uposażył polem, dziesięciną z Dobrowody, Baranowa, Kikowa, Krotowa. A gdy dotąd wsie Dobrowoda, Baranów, Gadawa, należały do parafii Chotel, Kików do Stopnicy, Radzanów do Buska, odtąd wsie takowe mają należeć do parafii Dobrowoda.

Świadkami tej erekcji, wydanej w Krakowie tegoż 1345 r., byli Bodzanta - dziekan, Zbigniew - prepozyt, Piotr - kantor, Jakub kustosz, kanonicy krakowscy, jak również wiele innych członków Kapituły.

W Dobrowodzie mieli biskupi Krakowscy swoją rezydencję, w której tragicznie zakończyć miał życie w 1382 roku Zawisza z Kurozwęk biskup krakowski[12].

Tomasz Strzęmpiński, biskup krakowski, dnia 13 września 1460 r. na kilka dni przed śmiercią w zamku Iłżeckim, zwraca kościołowi w Dobrowodzie łan pola, odjęty przez swych poprzedników.

Świadkami przy tym byli: Jan Długosz, senior - jako kustosz wiślicki, kanonik krakowski Piotr Spinek z Bantkowa, dziekan gnieźnieński kanonik kielecki i poznański, Magister Stanisław z Kobylna dr. Dekretów, kantor od św. Florjana za murami miasta Krakowa, Paweł z Beszowy kanonik Wiślicki i Kurzelowski sekretarz kapituły i Stanisław z Sienna, kan. Sandomierski.

Długosz w L. B. (II. 374) kościół w Dobrowodzie nazywa filią kościoła w Chotlu. Baranów należy wówczas do biskupa krakowskiego Gadawa do Jana Feliksa Tarnowskiego, kasztelana wiślickiego, Kików do Marcina Zborowskiego; tegoż pana jest Groczków. Zaś Radzanów (III. 96) należy do Mikołaja Jugoszowskiego herbu Habdank, Łganów (II. 414) do Mszczuja Łganowskiego herbu Pobóg. Z parafii dziesięciny pobierali: pleban dobrowodzki, kustosz wiślicki i kościół Wszystkich Świętych w Krakowie.

Tenże sam Długosz podaje, że murowany kościół w Dobrowodzie wystawił Florian Mokrski biskup krakowski, obrany biskupem w 1367 r. Dn. 4 listopada 1502 r. ks. Józef pleban z Dobrowody i pan Andrzej ze Zborowa, dziedzic, zabezpieczając brata swego rodzonego Piotra Zborowskiego, określają granicę pól plebańskich i powinności z opustoszałej wsi dziedzicznej Groczkowa.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24814
  2. ↑ Wieś Dobrowoda w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 228 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ Odkrywamy Świętokrzyskie – Dobrowoda, Janusz Kędracki, Gazeta.pl Kielce, 2009-04-09.
  7. ↑ e-strona Szkoły Podstawowej w Dobrowodzie.
  8. ↑ Szkice węglem w bazie filmpolski.pl
  9. ↑ Radzanów. busko.pl. [dostęp 2015-10-08].
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  11. ↑ Historyczny opis kościołów miast zabytków w Stopnickiem. Ks. Jan Wiśniewski.
  12. ↑ a b Dobrowoda, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 79.
  13. ↑ a b REJESTR ZABYTKÓW NIERUCHOMYCH WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIEGO, nr rej.: 351 z 22.12.1956 oraz 121 z 22.06.1967, A.31/1-2, 30 października 2016 [dostęp 2017-12-27].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Busko-Zdrój
Miasto
Części miasta
Wsie
Kolonie
Kolonia wsi
Część kolonii
  • Małe Budy
Osada
Części wsi
Przysiółki wsi

 Zobacz więcej w artykule Busko-Zdrój (gmina), w sekcji Miejscowości.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dobrowoda_(województwo_świętokrzyskie)&oldid=73604339”