Guziec – Wikipedia, wolna encyklopedia

Guziec
Phacochoerus
F. Cuvier, 1826[1]
Ilustracja
Guziec zwyczajny (P. africanus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

parzystokopytne

Podrząd

świniokształtne

Rodzina

świniowate

Podrodzina

świnie

Rodzaj

guziec

Typ nomenklatoryczny

Aper aethiopicus Pallas, 1766

Gatunki

4 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Guziec[18] (Phacochoerus) – rodzaj ssaków z podrodziny świń (Suinae) w obrębie rodziny świniowatych (Suidae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce[19][20][21].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała samic 105–140 cm, samców 125–150 cm, długość ogona 35–50 cm, długość górnych kłów u samców 25–30 cm (rekordowo 60 cm), wysokość w kłębie 55–85 cm; masa ciała samic 50–75 kg, samców 60–150 kg[20][22].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1826 roku francuski zoolog i paleontolog Frédéric Cuvier w haśle dotyczącym guźca opublikowanym w słowniku historii naturalnej[1]. Cuvier wymienił dwa gatunki – Aper aethiopicus Pallas, 1766 i Sus africanus J.F. Gmelin, 1788 – z których gatunkiem typowym jest Aper aethiopicus Pallas, 1766.

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Aper: łac. aper ‘dzik, odyniec’[23]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aper aethiopicus Pallas, 1766.
  • Macrocephalus: gr. μακρος makros ‘długi’; -κεφαλος -kephalos ‘-głowy’, od κεφαλη kephalē ‘głowa’[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aper aethiopicus Pallas, 1766.
  • Pachurus: gr. παχυς pakhus ‘wielki, gruby’; ουρα oura ‘ogon’[24].
  • Eureodon: gr. ευρυς eurus ‘szeroki’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’[25]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aper aethiopicus Pallas, 1766.
  • Phacochoerus (Phacochaeres, Phacochaeres, Phascochoeres, Phascochoerus, Phacocherus, Phascochaeres): gr. φακος phakos ‘brodawka’; χοιρος khoiros ‘świnia’[26].
  • Dinochoerus: gr. δεινος deinos ‘straszny, potężny’[27]; χοιρος khoiros ‘świnia’[28][14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aper aethiopicus Pallas, 1766.
  • Phacellochaerus (Phacellochoerus): gr. φακελος phakelos ‘wiązka, pęk’; χοιρος khoiros ‘świnia’[29]. Gatunek typowy: nie podany, najprawdopodobniej niepoprawna późniejsza pisownia Phacochoerus.
  • Potamochoerops: rodzaj Potamochoerus J.E. Gray, 1854 (dzikan); ωψ ōps, ωπος ōpos ‘wygląd, oblicze’[30]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Phacochoerus antiquus Broom, 1948.

Podział systematyczny

[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[31][22][19]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[18] Podgatunki[20][19][22] Rozmieszczenie geograficzne[20][19][22] Podstawowe wymiary[20][22][e] Status
IUCN[32]
Phacochoerus africanus (J.F. Gmelin, 1788) guziec zwyczajny 4 podgatunki północny region sawanny i Sahelu od Mauretanii na wschód do Erytrei, Dżibuti i północnej Somalii, na południe przez Afrykę Wschodnią do południowo-zachodniej Angoli, Namibii, północnej Botswany i Południowej Afryki DC: 105–150 cm
DO: 35–50 cm
MC: 50–150 kg 		 LC 
Phacochoerus aethiopicus (Pallas, 1766) guziec pustynny 2 gatunki (w tym jeden wymarły) Półwysep Somalijski w południowo-zachodniej i południowej Somalii, wschodniej Etiopii i wschodniej Kenii DC: około 131 cm
DO: około 44 cm
MC: brak danych 		 LC 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski.

Opisano również gatunki wymarłe:

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Nazwa odrzucona ze względów nomenklatorycznych decyzją ICZN[2].
  2. ↑ a b c Nazwa odrzucona, publikacja Frischa Das Natur-System der vierfüßigen Thiere in. Tabellen, darinnen alle Ordnungen, Geschlechte und Arten, nicht nur mit bestimmenden została uznana za nieważną (poza kilkoma wyjątkami) ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa zoologicznego na mocy uprawnień ICZN[2][4].
  3. ↑ Nomen nudum.
  4. ↑ a b c d e f Niepoprawna późniejsza pisownia Phacochoerus, nazwa nieważna, odrzucona ze względów nomenklatorycznych decyzją ICZN[2].
  5. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b F. Cuvier: Phacochœres, Phacochœrus. (Mamm.). W: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu'en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 39. Paris; Strasbourg: F. G. Levrault; Le Normant, 1826, s. 383. (fr.).
  2. ↑ a b c F. Hemming. Opinion 466. Validation under the plenary powers of the generic name "Phacochoerus" Cuvier (F.), 1826, as the generic name for the Wart Hog (Class Mammalia). „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 16, s. 55–72, 1958. (ang.). 
  3. ↑ P.S. Pallas: Miscellanea zoologica: quibus novae imprimis atque obscurae animalium species describuntur et observationibus iconibusque illustrantur. Hagae Comitum: Apud Petrum van Cleef, 1766, s. 16. (łac.).
  4. ↑ F. Hemming. Opinion 258. Rejection for nomenclatorial Purposes of the work by Frisch (J. L.) published in 1775 under the title Das Natur-system der Vierfüssigen Thiere. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 5, s. 55–72, 1954. (ang.). 
  5. ↑ J.L. Frisch: Das Natur-System der Vierfüßigen Thiere. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 3. (niem.).
  6. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 56. (fr.).
  7. ↑ J.G. Fischer von Waldheim. De systemate Mammalium. „Mémoires de la Société impériale des naturalistes de Moscou”. 5, s. 373, 417, 1817. (łac.). 
  8. ↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. T. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 236. (fr.).
  9. ↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 306, 1821. (ang.). 
  10. ↑ a b C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 2. Cz. 3. Bolonia: Per le stampe di Annesio Nobili, 1821, s. 536, 537. (wł.).
  11. ↑ A.G. Desmarest: Mammalogie, ou, Description des espèces de mammifères. Cz. 2. Paris: Chez Mme. Veuve Agasse, imprimeur-libraire, 1822, s. 393, seria: Encyclopédie méthodique. (fr.).
  12. ↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 200. (ang.).
  13. ↑ P.J. Cretzschmar: Säugethiere. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826, s. 61. (niem.).
  14. ↑ a b C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 131. (niem.).
  15. ↑ a b F.W. Hemprich & Ch.G. Ehrenberg: Symbolae physicae, seu, Icones et descriptiones corporum naturalium novorum aut minus cognitorum. Cz. 2. Berolini: Ex Officina Academica, venditur a Mittlero, 1832, s. sign. qq. (łac.).
  16. ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 391.
  17. ↑ R.F. Ewer. The fossil suids of the Transvaal caves. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1957 (4), s. 527, 1957. DOI: 10.1111/j.1096-3642.1956.tb00486.x. (ang.). 
  18. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 168. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  19. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 378. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  20. ↑ a b c d e E. Meijaard, J.-P. d’Huart & W. Oliver: Family Suidae (Pigs). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 276–278. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
  21. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Phacochoerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
  22. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 630. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 111.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 493.
  25. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 279.
  26. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 528.
  27. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 81.
  28. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 55.
  29. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 527.
  30. ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 175.
  31. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-06]. (ang.).
  32. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-29]. (ang.).
  33. ↑ R. Broom. Some South African Pliocene and Pleistocene mammals. „Annals of the Transvaal Museum”. 21 (1), s. 31, 1948. (ang.). 
  34. ↑ D.M.A. Bate. A fossil wart-hog from Palestine. „The Annals and Magazine of Natural History”. Tenths series. 13 (73), s. 121, 1934. DOI: 10.1080/00222933408654797. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Guziec&oldid=74454945”